Obraz Matki Bożej Stradowskiej
Przyczynek do badań nad krakowskim malarstwem i złotnictwem
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2022.008Słowa kluczowe
Stradów, Matka Boża Stradowska, złotnictwo, Wacław Głowacki, malarstwo krakowskieAbstrakt
Stradów w XVII w. stał się lokalnym sanktuarium maryjnym, w którym przechowywano, słynący cudami obraz Matki Boskiej Stradowskiej. Przeprowadzona w 2022 r. konserwacja tego obrazu umożliwiła wykonanie badań i ogląd pierwotnej warstwy malarskiej. W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki analiz historyczno-artystycznych z uwzględnieniem wyników powyższych badań oraz kwerend źródłowych. Jak się wydaje obraz mógł być wykonany w Krakowie w pierwszym czterdziestoleciu XVII w. W drugiej części zanalizowano srebrne sukienki związane z obrazem. Rozpoznano dwie fazy powstania blach. Główną część wykonano na początku XIX w. lecz po roku 1807, natomiast w 1879 r. dokonano reperacji i uzupełnień, wtedy też dodano korony i berło. Jak wskazują znaki złotnicze prace przeprowadzono w krakowskim zakładzie Wacława Głowackiego. Elementem zwracającym uwagę okazał się zestaw znaków złotniczych nabitych na sukienkach, niezgodny zarówno z rosyjskim jak i austriackim ustawodawstwem.
Bibliografia
ŹRÓDŁA
Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie (AKMK):
AV Cap 41 – Acta visitationis exterioris decanatuum: Pacanoviensis, Kijensis, Sokoliensis, Androwiensis, Wrocimoviensis, Proszoviensis, Vitoviensis et Bythomiensis, ad archidiaconatum Cracoviensem pertinentium in anno 1618 factae, k. 50v–51v.
AV 8 – Visitatio quindecim decanatuum, nempe: Skavinensis, Zathoriensis, Novi Montis, Skalensis, Wrocimoviensis, Adreoviensis, Kijensis, Paczanoviensis, Oswiecimensis, Żywiecensis, Witoviensis, Skoliensis, Opatovecensis, Wielicensis et Plesnensis a Peril. et R.D. Nicolao Oborski, episcopo Laodicensis, suffraganeo, archidiacono, vicario in spiritualibus generali Cracoviensi in annis 1663–1665 expedita, k. 300r.
AV 14 – Acta visitationis externae trium decanatuum, videlicet Sokoliensis, Kijensis, Paczanoviensis, vigore litterarum specialis commissionis ex cancellaria R.D. Joannis de Małachowice Małachowski, episcopi Cracoviensis, ducis Severiae emmanatarum, dum R.D. Vladislaus Opacki, archidiaconus Cracoviensis, ducis Severiae emanatarum, dum R.D. Vladislaus Opacki, archidiaconus Cracoviensis ob multitudinem ecclesiarum parachialium intra territorium archidiaconatus sui Cracoviensis consistentium, tum ob provectam aetatem ac debilem valetudinem munus visitationis totius archidiaconatus commode pergere exequi et expedire non valet, per me D. Franciscum Lochman IUD, coadiutorem archipresbiterus Cracoviensis, decanum Sandomiriensem, deputatum commissarium visitatorem in anno 1699 mensibus Februario, Martio et Majo peractae, in quibus status – iura – dos et quiquis reditus – nec non inventaria sacrae supellectilis ecclesiarum – tum quoque decreta reformationis connotata et conscripta reperiuntur, k. 1r, 37rv.
AV 39 – Acta visitationis ecclesiarum in decanatu Sokolinensi et Kijensi ex commissione Cel. Principis R.D. Andrea Stanislai Kostka comitis in Załuskie Załuski, episcopiCracoviensis, ducis Severiae, per Josephum Carolum Bleszyński, ecclesiarum cathedralis Cracoviensis et Insignis Collegiatae Sandomiriensis canonicum, expeditae diebus mensium Januarii et Februarii et Martii 1748 anno, s. 125, 126.
AV 56 – Akta wizyty generalnej z woli i nakazu J.O. Xiążęcia Jm. Michała Jerzego Ciołka Poniatowskiego, biskupa płockiego, Xiążęcia pułtuskiego, koadiutora z całą jurysdykcją krakowskiego, Xiążęcia siewierskiego, opata kommendataryusza czerwińskiego, dziekana warszawskiego, orderów Orła Białego i św. Stanisława kawalera, w czterech dekanatach: Pacanowskim, Opatowskim, Witowskim i Sokolińskim przez Jmi Xiędza Antoniego Franciszka Dunina Kozickiego, Kollegiaty Pileckiej dziekana od dnia 15 miesiąca maja do dnia 22 października roku Pańskiego 1783 odprawionej, s. 1132, 1133.
OPRACOWANIA
Bobrow, Ryszard. Złotnicy i jubilerzy prowincji Królestwa Polskiego. Warszawa: Muzeum Narodowe, 2017.
Chrzanowski, Tadeusz, i Marian Kornecki. Sztuka ziemi krakowskiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982.
Dobrowolski, Tadeusz. Sztuka Krakowa. Kraków: M. Kot, 1950.
Dzik, Janina. Franciszek Lekszycki. Malarz religijny baroku. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 1998.
Fridrich, Alojzy. Historye cudownych obrazów Najświętszej Maryi Panny w Polsce. T. 3. Kraków: A. Koziański, 1908.
Gradowski, Michał. Znaki na srebrze. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji Zabytków, 1993.
Hodegetrie krakowskie 1400–1450. Red. Małgorzata Schuster-Gawłowska i Marta Lempart-Geratowska. Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych, 2015.
Hodegetrie krakowskie 1450–1490. Red. Małgorzata Schuster-Gawłowska i Marta Lempart-Geratowska. Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych, 2017.
Hodegetrie krakowskie 1490–1550. Red. Małgorzata Schuster-Gawłowska, Marta Lempart-Geratowska, Piotr Łopatkiewicz, Małgorzata Nowalińska, i Anna Sękowska. Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych, 2018.
Hodegetrie krakowskie i ich odmiany 1550–1750, 1750–2018. Red. Małgorzata Schuster--Gawłowska, Marta Lempart-Geratowska, Piotr Łopatkiewicz, Małgorzata Nowalińska, i Anna Sękowska. Kraków: Wydawnictwo Akademii Sztuk Pięknych, 2019.
Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. 3 Województwo kieleckie. Z. 9 Powiat pińczowski. Oprac. Kazimiera Kutrzebianka, Jerzy Łoziński, i Barbara Wolff. Warszawa: IS PAN, 1961.
Myśliński, Michał. Zgromadzenie panów złotników krakowskich w latach 1772–1866. Warszawa: IS PAN, 2016.
Myśliński, Michał. Złotnicy krakowscy i ich cech w czasach autonomii galicyjskiej 1866–1914. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2011.
Ryszkiewicz, Andrzej. „Malarstwo polskie około roku 1600.” W Sztuka około roku 1600. Materiały z konferencji pt. Sztuka około roku 1600, Lublin 1972, red. Teresa Hrankowska, 32–41. Warszawa: PWN, 1974.
Samek, Jan. Polskie złotnictwo. Wrocław: Ossolineum, 1988.
Sowała, Wojciech. Artystyczne dzieje kolegiaty świętego Jana Chrzciciela w Skalbmierzu. Kielce: Jedność, 2022.
Walicki, Michał, i Władysław Tomkiewicz. Malarstwo polskie. Manieryzm. Barok. Warszawa: Auriga, 1971.
Wiśniewski, Jan. Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskiem, skalbmierskiem i wiślickiem. Marjówka: druk szkoły rzem., 1927.
Wyszyńska, Jadwiga. Obraz Matki Boskiej Myślenickiej jako pierwowzór obrazu Matki Boskiej Kalwaryjskiej. Prace badawcze i konserwatorskie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1995.
Zlat, Mieczysław. Sztuka polska. Renesans i manieryzm. Warszawa: Arkady, 2008.
Żmudziński, Jerzy. „Wenecja – Polska – Dolabella.” W Dolabella. Wenecki malarz Wazów. Katalog wystawy na Zamku Królewskim w Warszawie, red. Magdalena Białonowska, 41–74. Warszawa: Zamek Królewski w Warszawie, 2020.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Wojciech Sowała
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY-ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 818
Liczba cytowań: 0
