Prawne determinanty samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ECON.2017.004Słowa kluczowe
samorząd terytorialny, gmina, powiat, województwo, decentralizacja, samodzielność finansowa.Abstrakt
Przedmiotem zainteresowania niniejszego opracowania jest ważna i aktualna problematyka samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Artykuł został sporządzony przy wykorzystaniu metody formalno-dogmatycznej oraz dogmatyczno-prawnej. Opracowanie otwiera próba ustalenia pojęcia samorządu terytorialnego oraz określenia jego samodzielności finansowej. Kolejno omówione zostały aspekty przedmiotowej samodzielności w odniesieniu do literatury oraz przepisów prawnych. Analizowanymi aspektami samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego są: pozyskiwanie dochodów – samodzielność dochodowa, dokonywanie wydatków – samodzielność wydatkowa oraz tworzenie i wykonywanie budżetu – samodzielność budżetowa. Samodzielność finansowa nie oznacza autonomii, ani nawet samowystarczalności finansowej, co implikuje powstawanie pewnych jej ograniczeń. Za cel podjętej analizy postanowiono ocenę zakresu samodzielności finansowej samorządów stanowiącą jedno z najistotniejszych zagadnień dotyczących działalności jednostek samorządu terytorialnego, którą zawarto w części podsumowującej.Bibliografia
Boć J. (2002), Prawo administracyjne, Kolonia Limited, Wrocław.
Brzeziński B., Dębowska-Romanowska T., Kalinowski M., Wójtowicz W. (1997), Prawo finansowe, C.H. Beck, Warszawa.
Byrska M. (2000), Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego: Wyrok z 16 marca 1999 r. (K 35/98) dotyczący dochodów gmin i ich zadań, „Casus”, 16.
Dębowska-Romanowska T. (1995), Komentarz do prawa budżetowego państwa i samorządu terytorialnego wraz z częścią ogólną prawa finansowego, Municypium, Warszawa.
Dębowska-Romanowska T. (2010), Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, C.H. Beck, Warszawa.
Drwiłło A., Gliniecka J. (1995), Finanse gmin, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Gajl N. (1993), Finanse i gospodarka lokalna na świecie, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Glumińska-Pawlic J. (2003), Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, Katowice.
Gintowt-Jankowicz M. (1984), Finanse terenowe a decentralizacja, [w:] M. Kulesza (red.), Model władzy lokalnej w systemie reformy gospodarczej, t. 3, Warszawa.
Guziejewska B. (2002), Znaczenie i mierniki autonomii finansów lokalnych, [w:] S. Dolata (red.), Problemy finansowe w działalności samorządu terytorialnego, Opole.
Hussein A. (2008), Wykorzystanie funduszy europejskich przez samorządy – nauka może zbadać to czego nie może NIK, [w:] Nauka finansów publicznych – dotychczasowy dorobek, perspektywy rozwoju, Kazimierz Dolny.
Jastrzębska M. (1999), Dochody gmin, powiatów, województw, „Samorząd terytorialny”, 10, 19-37.
Jastrzębska M. (2000), Podstawy polityki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, „Samorząd terytorialny”, 7–8, 22-35.
Jaworski W. L. (1924), Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 (Dz.U. z 1997 nr 78, poz. 483).
Kornberger-Sokołowska E. (2001), Decentralizacja finansów publicznych a samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa.
Kornberger-Sokołowska E. (2001), Realizacja zasady adekwatności w procesach decentralizacji finansów publicznych, „Samorząd terytorialny”, 3, 3-14.
Kornberger-Sokołowska E. (2000), Samodzielność finansowa jednostek samorząd terytorialnego, [w:] S. Dolata (red.), Prawne i finansowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego, Opole.
Kosek-Wojnar M. (red.) (2007), Dług lokalny w teorii i praktyce, Kraków.
Kosek-Wojnar M., Surówka K. (2002), Finanse samorządu terytorialnego, Kraków.
Kosek-Wojnar M., Surówka K. (2001), System zasilania jednostek samorządu terytorialnego a problem samorządności, [w:] Wawek W. (red.), Finansowanie jednostek samorządu terytorialnego, Bielsko-Biała.
Kotulski M. (2004), Samodzielność samorządu terytorialnego w aspekcie decentralizacji finansów publicznych, „Kwartalnik Prawa Publicznego”, 4/1, 144.
Kulesza M. (1982), Samorządowy model ustroju terenowego, [w:] Kulesza M. (red.), Modele władzy lokalnej w systemie reformy gospodarczej, Warszawa.
Leoński Z. (1992), Nadzór nad działalnością gminy, Warszawa.
Małecki J. (1991), Finanse gminy samorządowej „de lege lata” i „de lege ferenda”, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, 2.
Markowska-Bzducha E. (2000), Gospodarka finansowa gmin w latach 1991–2000 a ich samodzielność, [w:] Dolata S. (red.), Prawne i finansowe aspekty funkcjonowania samorządu terytorialnego, Opole.
Markowska-Bzducha E. (2005), Samodzielność finansowa polskich gmin, Radom.
Miemiec W. (2011), Decentralizacja finansów publicznych a samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego, [w:] Mastalski R., Fojcik-Mastalska E., Prawo finansowe, Warszawa.
Miemiec M. (2005), Prawne gwarancje samodzielności finansowej gminy w zakresie dochodów publicznoprawnych, Wrocław.
Niewiadomski Z. (1995), Geneza i istota samorządu terytorialnego. Przekształcenia instytucji, [w:] Szreniawski J. (red.), Ustrój administracji publicznej, Lubelskie Towarzystwo Naukowe.
Niewiadomski Z. (2011), Samorząd terytorialny, [w:] Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), System prawa administracyjnego, t. VI: Podmioty administrujące, C.H. Beck, Warszawa.
Nykiel W. (1993), Rola dochodów w równoważeniu budżetów lokalnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Panejko J. (1990), Geneza i podstawy samorządu europejskiego, Przemiany, Warszawa.
Piotrowska-Marczak K. (1997), Finanse lokalne w Polsce, PWN, Warszawa.
Ruśkowski E. (1998), Polskie prawo finansowe, KiK, Konieczny i Kruszewski, Warszawa.
Ruśkowski E. (2000), System finansów polskiego samorządu terytorialnego, [w:] Kostecki A., Prawo finansowe i nauka prawa finansowego na przełomie wieków, Zakamycze, Kraków.
Smoleń P. (2012), Prawo finansów publicznych. Kompendium akademickie, Wolters Kluwer, Warszawa.
Starościak J. (1960), Decentralizacja administracji, PWN, Warszawa.
Surówka K. (2013), Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Surówka K. (2012), Samodzielność finansowa władz jednostek samorządu terytorialnego w Polsce na etapie tworzenia budżetu, [w:] Malawski A, Tatar J., Spotkania z królową nauk: księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Edwardowi Smadze, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Szerniawski J. (1994), Prawo administracyjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Śmiechowicz J. (2011), Ewolucja wydatków jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, Difin, Warszawa.
Traktat o Unii Europejskiej z 7 lutego 1992 (Dz.U. z 2004, nr 90, poz. 864).
Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2016 r., poz. 617 j. t.).
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 716 j. t.).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201 j. t.).
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. z 2016 r., poz. 374 j. t.).
Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016, poz. 198 j. t.).
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2015, poz. 2164 j.t.).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2017r., poz. 2077 j. t.).
Weiss E. (2001), Samodzielność finansowa gmin, [w:] Wawak W., Finansowanie jednostek samorząd terytorialnego, Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 1997 roku (1997), sygn. akt III SAQ 534/96, „Monitor Podatkowy”, nr 12, poz. 374.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autorzy, których teksty zostaną przyjęte do publikacji, po uzyskaniu pozytywnych recenzji wydawniczych oraz zaakceptowaniu do publikacji przez Komitet Redakcyjny, podpisują umowę licencyjną.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1224
Liczba cytowań: 0
