OCENA EFEKTYWNOŚCI DZIAŁALNOŚCI DYDAKTYCZNEJ PUBLICZNYCH SZKÓŁ WYŻSZYCH W POLSCE WRAZ Z ANALIZĄ CZYNNIKÓW JĄ DETERMINUJĄCYCH
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ECON.2015.006Słowa kluczowe
analiza nieparametryczna, DEA, efektywność, szkoły wyższeAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest wyznaczenie efektywności działalności dydaktycznej publicznych uczelni wyższych za pomocą nieparametrycznej metody DEA oraz określenie wpływu potencjalnych czynników decydujących o jej poziomie. Analiza obejmuje 50 szkół wyższych w okresie 2009-2012. Wyznaczono, że wśród potencjalnych determinant ujemny wpływ na efektywność ma udział dotacji MNiSW do przychodów ogółem z działalności dydaktycznej, a dodatni liczba studentów (uczelnie większe charakteryzowały się wyższą efektywnością). Wskaźniki efektywności uzależnione były też od typu szkoły: uniwersytety, uczelnie ekonomiczne i pedagogiczne charakteryzowały się wyższą efektywnością aniżeli uczelnie rolnicze.Bibliografia
Bonaccorsi A., Daraio C., Simar L. (2014), Efficiency and economies of scale and scope in European universities. A directional distance approach, Technical Report n. 8, Sapienza, University di Roma.
Charnes A., Cooper W.W., Rhodes E. (1978), Measuring the Efficiency of Decision Making Units, „European Journal of Operational Research”, 2, 429–444, DOBonaccorsi A., Daraio C., Simar L. (2014), Efficiency and economies of scale and scope in European universities. A directional distance approach, Technical Report n. 8, Sapienza, University di Roma.
Charnes A., Cooper W.W., Rhodes E. (1978), Measuring the Efficiency of Decision Making Units, „European Journal of Operational Research”, 2, 429–444, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/0377-2217(78)90138-8.
Charnes A., Cooper W.W., Rhodes E. (1981), Evaluating Program and Managerial Efficiency: An Application of Data Envelopment Analysis to Program Follow Through, „Man-agement Science”, 27, 668–697, DOI: http://dx.doi.org/10.1287/mnsc.27.6.668.
Ćwiąkała-Małys A. (2010), Pomiar efektywności procesu kształcenia w publicznym szkolnic-twie akademickim, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
De Witte K., López-Torres L. (2015), Efficiency in education: a review of literature and a way forward, „Journal of the Operational Research Society”, DOI: http://dx.doi.org/10.1057/jors.2015.92.
Domański C., Pruska K. (2000), Nieklasyczne metody statystyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.Guzik B. (2009), Podstawowe modele DEA w badaniu efek-tywności gospodarczej i społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Guzik B. (2009), Podstawowe modele DEA w badaniu efektywności gospodarczej i społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Liu J.S., Lu L.Y.Y., Lu W-M., Lin B.J.Y. (2013), A survey of DEA applications, „Omega”, 41, 893–902, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.omega.2012.11.004.
Mandl U., Dierx A., Ilzkovitz F. (2008), The effectiveness and efficiency of public spending, European Economy, Economic Papers 301, European Commission Directorate-General for Economic and Financial Affairs, Brussels.
Mongiało Z., Pasewicz W., Świtłyk M. (2010), Efektywność kształcenia na publicznych uczelniach technicznych w latach 2001–2005, „Folia Pomeranae Universitatis Techno-logiae Stetinensis. Oeconomica”, 282 (60), 85–102.
Mongiało Z., Świtłyk M. (2013), Analiza współczynników efektywności uczelni publicznych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 307, 420–429.
Nazarko J., Komuda, M., Kuźmicz, K., Szubzda, E., Urban J. (2008), Metoda DEA w badaniu efektywności instytucji sektora publicznego na przykładzie szkół wyższych, „Badania Operacyjne i Decyzje”, 4, 89–103.
Nazarko J., Šaparauskas J. (2014), Application of DEA method in efficiency evaluation of public higher education institutions, „Technological and Economic Development of Economy”, 20(1), 25–44, DOI: http://dx.doi.org/10.3846/20294913.2014.837116.
Pasewicz W., Wilczyński A., Świtłyk M. (2012), Efektywność państwowych wyższych szkół zawodowych w latach 2004–2010, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 245, 367–376.
Perspektywy (2010), Ranking szkół wyższych, W ocenie pracodawców, 2010, http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=2659&Itemid=715 (dostęp: 23 kwietnia 2015).
Perspektywy (2011), Zasady Rankingu Uczelni Akademickich 2011, http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=3857&Itemid=832 (dostęp: 23 kwietnia 2015).
Szuwarzyński A. (2005), Pomiar efektywności procesu kształcenia w uczelni wyższej, [w:] Leja, K., Szuwarzyński A. (red.), Zarządzanie wiedzą w organizacjach niekomercyj-nych, Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, 9–27.
Szuwarzyński A. (2009), Pomiar efektywności działalności badawczej jednostek organizacyj-nych wydziału, „Problemy zarządzania”, 7(4), 113–129.
Simar L., Wilson P. (2000), A General Methodology for Bootstrapping in Non-parametric Frontier Models, „Journal of Applied Statistics”, 27(6), 779–802, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/02664760050081951.
Simar L., Wilson P. (2007), Estimation and inference in two stage, semi-parametric models of productive efficiency, „Journal of Econometrics”, 136, 31–64, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jeconom.2005.07.009.
Świtłyk M., Pasewicz W. (2009), Efektywność techniczna kształcenia w państwowych wyższych szkołach zawodowych w latach 2004–2006, „Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica”, 273 (56), 187–196.
Świtłyk M., Mongiało Z. (2010), Z badań nad efektywnością szkolnictwa wyższego. Efektyw-ność funkcjonowania publicznych uczelni rolniczych w latach 2006–2008, „Rocznik Nauk Rolniczych”, seria G, 97, 269–278.
Wolszczak-Derlacz J. (2013), Efektywność naukowa, dydaktyczna i wdrożeniowa publicznych szkół wyższych w Polsce – analiza nieparametryczna, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Wolszczak-Derlacz J., Parteka A. (2011), Efficiency of European public higher education in-stitutions: a two-stage multi-country approach, „Scientometrics”, 89(3), 887–917, DOI: http://dx.doi.org/10.1007/s11192-011-0484-9.
Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dz.U. 2011 nr 84 poz. 455 ze zm.
I: http://dx.doi.org/10.1016/0377-2217(78)90138-8.
Charnes A., Cooper W.W., Rhodes E. (1981), Evaluating Program and Managerial Efficiency: An Application of Data Envelopment Analysis to Program Follow Through, „Man-agement Science”, 27, 668–697, DOI: http://dx.doi.org/10.1287/mnsc.27.6.668.
Ćwiąkała-Małys A. (2010), Pomiar efektywności procesu kształcenia w publicznym szkolnic-twie akademickim, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
De Witte K., López-Torres L. (2015), Efficiency in education: a review of literature and a way forward, „Journal of the Operational Research Society”, DOI: http://dx.doi.org/10.1057/jors.2015.92.
Domański C., Pruska K. (2000), Nieklasyczne metody statystyczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.Guzik B. (2009), Podstawowe modele DEA w badaniu efek-tywności gospodarczej i społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Guzik B. (2009), Podstawowe modele DEA w badaniu efektywności gospodarczej i społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Liu J.S., Lu L.Y.Y., Lu W-M., Lin B.J.Y. (2013), A survey of DEA applications, „Omega”, 41, 893–902, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.omega.2012.11.004.
Mandl U., Dierx A., Ilzkovitz F. (2008), The effectiveness and efficiency of public spending, European Economy, Economic Papers 301, European Commission Directorate-General for Economic and Financial Affairs, Brussels.
Mongiało Z., Pasewicz W., Świtłyk M. (2010), Efektywność kształcenia na publicznych uczelniach technicznych w latach 2001–2005, „Folia Pomeranae Universitatis Techno-logiae Stetinensis. Oeconomica”, 282 (60), 85–102.
Mongiało Z., Świtłyk M. (2013), Analiza współczynników efektywności uczelni publicznych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 307, 420–429.
Nazarko J., Komuda, M., Kuźmicz, K., Szubzda, E., Urban J. (2008), Metoda DEA w badaniu efektywności instytucji sektora publicznego na przykładzie szkół wyższych, „Badania Operacyjne i Decyzje”, 4, 89–103.
Nazarko J., Šaparauskas J. (2014), Application of DEA method in efficiency evaluation of public higher education institutions, „Technological and Economic Development of Economy”, 20(1), 25–44, DOI: http://dx.doi.org/10.3846/20294913.2014.837116.
Pasewicz W., Wilczyński A., Świtłyk M. (2012), Efektywność państwowych wyższych szkół zawodowych w latach 2004–2010, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 245, 367–376.
Perspektywy (2010), Ranking szkół wyższych, W ocenie pracodawców, 2010, http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=2659&Itemid=715 (dostęp: 23 kwietnia 2015).
Perspektywy (2011), Zasady Rankingu Uczelni Akademickich 2011, http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=3857&Itemid=832 (dostęp: 23 kwietnia 2015).
Szuwarzyński A. (2005), Pomiar efektywności procesu kształcenia w uczelni wyższej, [w:] Leja, K., Szuwarzyński A. (red.), Zarządzanie wiedzą w organizacjach niekomercyj-nych, Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, 9–27.
Szuwarzyński A. (2009), Pomiar efektywności działalności badawczej jednostek organizacyj-nych wydziału, „Problemy zarządzania”, 7(4), 113–129.
Simar L., Wilson P. (2000), A General Methodology for Bootstrapping in Non-parametric Frontier Models, „Journal of Applied Statistics”, 27(6), 779–802, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/02664760050081951.
Simar L., Wilson P. (2007), Estimation and inference in two stage, semi-parametric models of productive efficiency, „Journal of Econometrics”, 136, 31–64, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jeconom.2005.07.009.
Świtłyk M., Pasewicz W. (2009), Efektywność techniczna kształcenia w państwowych wyższych szkołach zawodowych w latach 2004–2006, „Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica”, 273 (56), 187–196.
Świtłyk M., Mongiało Z. (2010), Z badań nad efektywnością szkolnictwa wyższego. Efektyw-ność funkcjonowania publicznych uczelni rolniczych w latach 2006–2008, „Rocznik Nauk Rolniczych”, seria G, 97, 269–278.
Wolszczak-Derlacz J. (2013), Efektywność naukowa, dydaktyczna i wdrożeniowa publicznych szkół wyższych w Polsce – analiza nieparametryczna, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Wolszczak-Derlacz J., Parteka A. (2011), Efficiency of European public higher education in-stitutions: a two-stage multi-country approach, „Scientometrics”, 89(3), 887–917, DOI: http://dx.doi.org/10.1007/s11192-011-0484-9.
Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dz.U. 2011 nr 84 poz. 455 ze zm.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autorzy, których teksty zostaną przyjęte do publikacji, po uzyskaniu pozytywnych recenzji wydawniczych oraz zaakceptowaniu do publikacji przez Komitet Redakcyjny, podpisują umowę licencyjną.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 508
Liczba cytowań: 0
