Lusatian culture treasure from the Hallstatt period from Nicwałd, Grudziądz district
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2024.007Keywords
treasure, Nicwałd, Lusatian culture, Hallstatt periodAbstract
In 1885, a treasure consisting of 3 bronze hoop forms was discovered in Nicwałd on the shores of Lake Skąpe: a multi-coil bracelet, another bracelet and a necklace fragment. In the scientific literature to date, the treasure functions as a two-piece treasure with a multi-coil bracelet and a necklace fragment. Now, on the basis of a preserved glass negative depicting the 19th century collection of the former German Municipal Museum, it was possible to establish that another element of the treasure, hitherto unknown, was a bracelet with non-contacting ends. The treasure is dated to the early Hallstatt period and linked to the Lu- satian culture. The most characteristic and recognisable element of the set is a multi-coiled spiral bracelet made of a bronze flat-convex band with tapering ends. Another element of the treasure was a fragment of a hexagonal necklace, and the third, so far unknown, was a bracelet with non-contacting ends decorated with a double zigzag. From the treasure in the current collection of the Museum in Grudziądz, a multi-coil bracelet and a fragment of a bracelet have survived, while a fragment of a necklace has been lost. In the literature to date, the two-element treasure is dated to the Early Iron Age. It seems that the above dating is not altered by another element of this assemblage – a second bracelet with non-contacting ends, which are also characteristic of the Early Iron Age. This is also confirmed by the chemical analysis of the bracelets by Łukasz Kowalski, which showed similar compositions of both hoop forms. According to J. Kostrzewski, multi-strand bracelets similar to those recorded at Nicwałd and Rybieniec are similar to Kuyavian patterns, while the hexagonal necklace from Nicwałd and the octagonal necklace from Rybieniec were imported from Pomerania (Kostrzewski 1966, p. 81).
References
Blajer W., 2001, Skarby przedmiotów metalowych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich, Kraków.
Chudziakowa J., 1974, Kultura łużycka na terenie międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Osy, Warszawa–Poznań 1974.
Gackowski J., 2012, Przestrzeń osadnicza Pojezierza Chełmińskiego i przyległych dolin Wisły, Drwęcy i Osy w młodszej epoce brązu i na początku epoki żelaza, Toruń.
Gackowski J., Kowalski Ł., Lorkiewicz W., Noryśkiewicz A.M., Jankowski M., Kamiński D., Molewski P., Purowski T., Wagner B., Garbacz-Klempka A., Osipowicz G., Przy- morska-Sztuczka M., Kowalski A.P., Sosnowski M., Podgórski A., Szczepańska G., 2024, The Sacred Lake Project: preliminary findings from the Lusatian site of Papowo Biskupie, Poland, Antiquity, vol. 98 (398): e10, 1–9.
Gackowski J., Rosołowski Sz., 2020, Wyroby z brązu i żelaza: analiza kulturowo-chronolo- giczna/Bronze and iron artefacts: cultural-chronological analysis, [w:] J. Gackowski, H.P. Dąbrowski, Znaleziska gromadne przedmiotów metalowych kultury łużyckiej w Brudzyniu, pow. żniński/The collective find of metal artefacts of the Lusation Culture from Brudzyn, Żnin County, VI Sprawozdania Biskupińskie, Archeologia Epok Brązu i Żelaza. Studia i materiały, t. 3, Biskupin–Toruń, s. 83–112.
Kirkowski R., 1980, Sprawozdanie z badań powierzchniowych, przeprowadzonych przez dział Archeologii Muzeum w Grudziądzu, w ramach „Archeologicznego Zdjęcia Polski” – obszar 30–46, mps, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu.
Kirkowski R., 1996, Sprawozdanie z archeologicznych badań powierzchniowych obszaru AZP 31-46 woj. toruńskie, mps, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu. Kirkowski R., 2007, Sprawozdanie z badań powierzchniowych przeprowadzonych w ramach
„Archeologicznego Zdjęcia Polski” na obszarze 30-46, mps, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Toruniu.
Kostrzewski J., 1954, Ze studiów nad wczesnym okresem żelaznym w Polsce, Slavia Antiqua, t. 4, s. 43–102.
Kostrzewski J., 1958, Kultura łużycka na Pomorzu, Poznań.
Kostrzewski J., 1966, Pradzieje Pomorza, Wrocław–Warszawa– Kraków.
Kowalski Ł., 2017, Wstępny raport z analiz metaloznawczych, mps, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, Toruń–Grudziądz–Kraków.
Kurzyńska M., 2001, Północna część ziemi chełmińskiej, [w:] R. Boguwolski, M. Kurzyńska, Archeologia północnej części ziemi chełmińskiej, Grudziądz, s. 17–70.
Kurzyńska M., 2003, Północna część ziemi chełmińskiej w pradziejach, [w:] R. Boguwolski, M. Kurzyńska, W. Pacuszka, Wystawy archeologiczne. Przewodnik, Grudziądz, s. 5–24.
Kurzyńska M., 2004, Zbiory Działu Archeologii, [w:] A. Wajler, 120 lat Muzeum w Grudzią- dzu, Grudziądz, s. 79–105.
Kurzyńska M., 2022, Skarby, depozyty, przedmioty codziennego użytku. Katalog wystawy, Grudziądz.
Łęga W., 1926, Przyczynki do poznania kultury „łużyckiej” na Pomorzu, Toruń.
Łęga W., 1930, Naszyjniki z epoki bronzowej i wczesnożelaznej w zbiorach Muzeum Miejskiego w Grudziądzu, [w:] J. Kostrzewski, Księga pamiątkowa ku czci Demetrykiewicza, s. 189–196, Tabl. XXVI: 2. Łuka L.J., 1979, Kultura wejherowska-krotoszyńska, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. 4, s. 147–168.
Waga T., 1934, Pomorze w czasach przedhistorycznych, Toruń.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Małgorzata Kurzyńska

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 121
Number of citations: 0