Selected Aspects of Functioning of the Late Medieval Knights’ Seats in Silesia
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2021.009Keywords
Silesia, knights’ seats, tower structures, architecture, equipment, locationAbstract
Archaeological research on fortified settlements, including knights’ seats, has a long tradition in Toruń. Currently, issues related to the functioning of defensive structures and
settlement in the late Middle Ages are undertaken by the Department of Archaeology of Architecture and the Department of Late Medieval and Post-medieval Archaeology of the Institute of Archaeology of the Nicolaus Copernicus University.
The study contains several comments related to the functioning of tower structures in Silesian knights’ seats, among others, based on their architectural programme, interior design and location in relation to selected elements of the settlement network. Tower houses, widespreading across Europe from the turn of the millennium, began to be erected widely in Bohemia and Silesia in the 13th century. They were built of both stone and brick. From the beginning, efforts were made to alleviate the austerity of the interiors and facades of these main buildings of the fortified complex in various ways. The vertical architectural
programme of the seats did not become the only one that can be observed in the knights’ estates, besides, over time in the towers the functionality of the residence became an
increasingly desirable feature. The tower form with its ideological meaning developed again at the turn of the Middle Ages and the Post-medieval period. Subsequent archaeological research of knights and noblemen seats, along with the ‘economic base’ may still bring interesting results. Residencies are also the subject of interdisciplinary research.
References
Adamska D., 2005, Fundacje dewocyjne rycerstwa księstwa świdnicko-jaworskiego w średniowieczu, Poznań–Wrocław.
Boguszewicz A., 2005, Architektura siedziby możnowładczo-rycerskiej w Wierzbnej koło Świdnicy w świetle badań archeologicznych, Archaeologia Historica Polona, t. 15/1, s. 279–307.
Boguszewicz A., 2010, Corona Silesiae. Zamki Piastów fürstenberskich na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku, Wrocław.
Boguszewicz A., 2012, Początki zamków prywatnych w Europie Środkowowschodniej, Silesia Antiqua, t. 48, s. 108–142.
Cetwiński M., 1980, Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Pochodzenie – gospodarka – polityka, Wrocław.
Cetwiński M., 2001, Śląski tygiel. Studia z dziejów polskiego średniowiecza, Częstochowa.
Chłap-Nowakowa J., Dvorak M., Dyba O., 2006, Dwór polski. Architektura, tradycja, historia, Kraków.
Chorowska M., 2003, Rezydencje średniowieczne na Śląsku. Zamki, pałace, wieże mieszkalne, Wrocław.
Codex diplomaticus Silesiae, 1862, t. 5: Das Formelbuch des Domherren Arnold von Protzan, red. W. Wattenbach, Breslau.
Dudziak T., Chorowska M., Jaworski K., Kwaśniewski A., 2009, Zamki i dwory obronne w Sudetach, t. 2: Księstwo jaworskie, Wrocław.
Eysmontt K., 2010, Architektura renesansowych dworów na Dolnym Śląsku, Wrocław.
Guerquin B., 1957, Zamki śląskie, Warszawa.
Guerquin B., 1974, Zamki w Polsce, Warszawa.
Hellmich M. [1930], Kartoteka grodzisk śląskich, archiwum Muzeum Archeologicznego, Oddział Muzeum Miejskiego we Wrocławiu.
Jacaszek B., 1996, Średniowieczne murowane wieże mieszkalne na Śląsku, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t. 27, Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 298, s. 3–23.
Kajzer L., 1977, W kwestii identyfikacji i datowania grodzisk „stożkowatych”, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 25, nr 3, s. 289–294.
Kajzer L., 1980, Studia nad świeckim budownictwem obronnym województwa łęczyckiego w XIII–XVII wieku, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica, nr 1.
Kajzer L., 1984, Dwory obronne wieluńskiego w XIII–XVII wieku, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica, nr 6.
Kajzer L., 1993, Zamki i społeczeństwo. Przemiany architektury i budownictwa obronnego w Polsce w X–XVIII wieku, Łódź.
Kajzer L., 1996, Wstęp do archeologii historycznej w Polsce, Łódź.
Kajzer L., 2004, Zamki i dwory obronne w Polsce Centralnej, Warszawa.
Kajzer L., 2008, Dwór polski: zjawisko historyczne i kulturowe: materiały IX Seminarium, zorganizowanego przez Oddział Kielecki Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Dom Środowisk Twórczych w Kielcach, Kielce, 18–20 października 2007.
Kajzer L., 2010, Dwory w Polsce. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa.
Kajzer L., Horonziak A., 1995, Budownictwo obronne Ziemi Dobrzyńskiej, Włocławek.
Kamińska J., 1966, Grodziska stożkowate śladem posiadłości rycerskich XIII–XIV wieku, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. seria archeologiczna, nr 13, s. 43–78.
Kamińska J., 1968, Siedlątków, obronna siedziba rycerska z XIV wieku, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna, nr 15, s. 15–88.
Kola A., 1987, Średniowieczne siedziby rycerskie w ziemi chełmińskiej na tle badań podobnych obiektów na ziemiach polskich: materiały z sesji archeologiczno-historycznej, Bachotek 3–4 maja 1985, Toruń.
Kola A., 1991, Grody ziemi chełmińskiej w późnym średniowieczu, Toruń.
Kołodziejski S., 1982, Problematyka badań średniowiecznych grodźców w Małopolsce, Sprawozdania PAN, t. 24/2, s. 302–304.
Kołodziejski S., 1994, Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Kraków.
Kozaczewski T., 1975, Przyczyny rozwoju budownictwa murowanego na Śląsku w XIII w., Sobótka, t. 30, s. 1–27.
Kozaczewski T., 1994, Wiejskie kościoły parafialne XIII wieku na Śląsku (miejscowości A–G), Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, t. 23, Seria: Monografie 11.
Lalik T., 1967, Uwagi o finansowaniu budownictwa murowanego w Polsce do początku XIII w., Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 15, nr 1, s. 55–74.
Łęga W., 1930, Kultura Pomorza we wczesnem średniowieczu na podstawie wykopalisk, Toruń.
Maleczyński K., 1986, Kodeks dyplomatyczny Śląska, t. 1–3, Wrocław.
Marciniak-Kajzer A., 2011, Średniowieczny dwór rycerski w Polsce. Wizerunek archeologiczny, Łódź.
Menclová D., 1972, České hrady, t. 2, Praha.
Mońko K., 2009, Rycerze-rabusie w XIV–XV wieku, Kraków.
Mularczyk J., 1977, Ze studiów nad prawem patronatu na Śląsku w wiekach średnich, Sobótka, nr 2, s. 133–147.
Müller K.A., 1837, Vaterländische Bilder, oder Geschichte und Beschreibung sämtlicher Burgen und Ritterschlösser Schlesiens, Glogau.
Nowak T., 1989, Znaczenie budowli obronnych w Wielkopolsce, Kujawach, Ziemiach Dobrzyńskiej, Łęczyckiej i Sieradzkiej w XIV w. (1313–1385), Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, nr 36, s. 33–75.
Nowakowski D., 2008, Siedziby książęce i rycerskie księstwa głogowskiego w średniowieczu, Wrocław.
Nowakowski D., 2017, Śląskie obiekty typu motte. Studium archeologiczno-historyczne, Wrocław.
Olczak J., 1974, Niektóre aspekty badań grodzisk stożkowatych na Pomorzu Środkowym, Studia Archeologica Pomeranica, nr 2, s. 255–278.
Pawłowski A., 1981, Z badań nad grodami stożkowatymi i ostrosłupowymi na Śląsku, Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, nr 15, s. 89–99.
Pietrzak J., 2003, Zamki i dwory obronne w dobrach państwowych prowincji wielkopolskiej. Studium z dziejów państwowych siedzib obronnych na przełomie średniowiecza i nowożytności, Łódź.
Poliński D., 2003, Późnośredniowieczne osadnictwo wiejskie w ziemi chełmińskiej, Toruń.
Radacki Z., 1960, Zamki zachodnio-pomorskie i ich przesłanki genetyczne, Materiały Zachodniopomorskie, t. 6, s. 363–388.
Radacki Z., 1976, Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego, Warszawa.
Rajman J., 1998, Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu, Kraków.
Regesty śląskie, 1983, t. 2, red. W. Korta, Wrocław.
Rozpędowski J., 1978, Gród a zamek w Polsce – problem genezy i typologii, [w:] Początki zamków w Polsce, Prace Naukowe Instytutu Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej, t. 12, Studia i Materiały, nr 5, Wrocław, s. 91–96.
Wiewióra M. (red.), 2012, Zamek w Grudziądzu w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. Studia i materiały, Toruń.
Żurowski J., Jakimowicz R., 1939, Atlas grodzisk i zamczysk śląskich, z. 1, Kraków. http://www.odgrodudozamku.pl.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Mateusz Magalski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 450
Number of citations: 0
