Nieznane materiały z epok brązu i żelaza z Wabcza, pow. chełmiński, w zbiorach Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu
DOI:
https://doi.org/10.12775/AUNC_ARCH.2022.006Słowa kluczowe
ozdoba guziczkowata scytyjska, kultura łużycka, kultura pomorska, groby skrzynkowe, grób kloszowy, kultura wielbarska, Wabcz, ŁyniecAbstrakt
W artykule przedstawiono historię odkryć grobów skrzynkowych kultury pomorskiej i grobu kloszowego, cmentarzyska kultury wielbarskiej, dokonanych w pierwszej ćwierci XX w. (1912 r., 1926 r.) na terenie majątków Wabcz i Łyniec (do 1945 r.), a po II wojnie światowej w 1955 roku na terenie znacjonalizowanych majątków w tych miejscowościach, przekształconych w Państwowe Gospodarstwa Rolne oraz zabytków ruchomych z tych badań, które częściowo w latach 50. XX wieku trafiły do zbiorów Muzeum w Grudziądzu, obecnie Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu.
Bibliografia
Almgren O., 1923, Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussischen Formen,
Mannus-Bibliothek 32, Leipzig.
Andrzejowski J., 1997, Cmentarzysko kultury przeworskiej w Todzi, Wiadomości Archeologiczne, t. 53, z. 2, s. 101–126.
Andrzejowski J., Żórawska A., 2002, Cmentarzysko kultury wielbarskiej na stan. 1 w Nadkolu, woj. mazowieckie, [w:] Varia Barbarica, Monumenta Archaeologica Barbarica, Series Gemina, t. 1, red. J. Andrzejowski, R. Prochowicz, A. Żórawska, Warszawa–Lublin, s. 29–80.
Bielska-Krawczyk J., 1998, Zespół dworski w Wabczu, [w:] M. Bielski, J. Bielska- Krawczyk, J. Małecki, Wabcz, gmina Stolno. Zespół dworsko-parkowy, Toruń, s. 61–92.
Bielski M., 1998, Dzieje Wabcza, [w:] M. Bielski, J. Bielska-Krawczyk, J. Małecki, Wabcz, gmina Stolno. Zespół dworsko-parkowy, Toruń, s. 7–60.
Bojarski J., 1994, Wczesnośredniowieczne grodzisko w Wabczu na ziemi chełmińskiej, [w:] Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej. Wybrane zagadnienia i materiały, Toruń, s. 111–151.
Bokiniec E., 2008, Kultura oksywska na ziemi chełmińskiej w świetle materiałów sepulkralnych, Toruń.
Bukowski Z., 1960, Kilka uwag na temat funkcji niektórych ozdób guzikowatych kultury łużyckiej, Archeologia Polski, t. 5, z. 2, s. 197–244.
Chmielecki K., 1912, Grób skrzynkowy w Łyńcu, ZTNT, t. 2, nr 7, s. 127–130.
Chudziakowa J., 1974, Kultura łużycka na terenie międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Osy, Warszawa– Poznań.
Ciołek R., 2001, Katalog znalezisk monet rzymskich na Pomorzu, Warszawa.
Culmer Zeitung, 1912, Culmer Zeitung und Kreisblatt für den Kreis Culm, nr 135.
Gackowski J., 2012, Przestrzeń osadnicza Pojezierza Chełmińskiego i przyległych dolin Wisły, Drwęcy, Osy w młodszej epoce brązu i na początku epoki żelaza, Toruń.
Gackowski J., 2013, Wyobrażenia antropo- i zoomorficzne z wczesnej epoki żelaza w Międzyrzeczu Wisły, Drwęcy i Osy, Rocznik Grudziądzki, t. 21, s. 11–34.
Gackowski J., Kowalski Ł., Garbacz-Klempka A., 2021, Skarb z Elgiszewa (stan. 14), pow. golubsko-dobrzyński w świetle dotychczasowych badań archeologicznych i metaloznawczych,
[w:] XXI Sesja Pomorzoznawcza, t. 1: Od epoki kamienia do okresu wędrówek ludów. Toruń 22–24 listopada 2017 roku, red. J. Gackowski, K. Adamczak, E. Bokiniec, M. Weinkauf, M. Markiewicz, D. Bienias, Toruń, s. 191–196.
Gazeta Toruńska, 1882, Z Wabcza, Gazeta Toruńska, 13 maja, nr 113, s. 4.
Janikowski J., 1976, Międzyrzecze Wisły, Drwęcy i Osy w okresach: późnolateńskim i wpływów rzymskich, maszynopis doktoratu w archiwum Muzeum Okręgowego
w Toruniu, Toruń.
Kirkowski R., 1984, Analiza wyników badań powierzchniowych przeprowadzonych w ramach „Archeologicznego Zdjęcia Polski”, arkusze 33–43, maszynopis w Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, Grudziądz.
Kokowski A., 1995, Grupa Masłomęcka. Z badań nad przemianami kultury Gotów w młodszym okresie rzymskim, Lublin.
Kowalski Ł., 2017, Wstępny raport z analiz metaloznawczych, Toruń–Grudziądz–Kraków, maszynopis w archiwum Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, Grudziądz.
Kucharski L., 2019, Wabcz, gm. Stolno, pow. chełmiński, woj. kujawsko-pomorskie, [w:] Kolekcja archeologiczna Muzeum Towarzystwa Naukowego w Toruniu w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu, red. P. Gużyński, Toruń, s. 373–376.
Kurzyńska M., 2001, Północna część ziemi chełmińskiej w starożytności, [w:] Archeologia północnej części ziemi chełmińskiej, red. A. Kola, Grudziądz, s. 19–70.
Lissauer A., 1887, Die Prähistorischen Denkmäler der Provinz Westpreussen und der Angrenzenden Gebiete, Leipzig.
Łęga W., 1927, Z wycieczki archeologicznej na Pomorzu, ZTNT, t. 7, nr 6, s. 185–198.
Łęga W., 1928, Sprawozdanie Sekcji Muzealnej T.C.L. w Grudziądzu za czas od 1 VI 1923 do 1 VI 1924 r., ZTNT, t. 6, nr 9, s. 117–119.
Łęga W., 1935, Wpływy do Muzeum Miejskiego w Grudziądzu od roku 1925–1930, ZTNT, t. 10, nr 4, s. 178–180.
Łęga W., 1936, Wpływy do Muzeum Miejskiego w Grudziądzu od r. 1931–1935, ZTNT, t. 10, z. 7, s. 270–271.
Łęga W., 1937, Wiadomości z Muzeum Miejskiego w Grudziądzu (1936), ZTNT, t. 10, z. 11–12, s. 430–431.
Łęga W., 1938, Cmentarzysko lateńsko-rzymskie z Chełmna, Toruń.
Łęga W., 1960, Ziemia chełmińska na przełomie epoki brązu i żelaza, Rocznik Grudziądzki, t. 1, s. 205–250.
Łuka L.J., 1979, Kultura wejherowska-krotoszyńska, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. 4: Od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego, red. J. Dąbrowski, Z. Rajewski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 147–178.
Madyda-Legutko R., 1986, Die Gürtelschnallen der Römischen Kaiserzeit und der frühen Völkerwanderungszeit, im mitteleuropäischen Barbaricum, B.A.R. Int. Series 360, Oxford.
Malinowski T., 1969, Obrządek pogrzebowy ludności kultury pomorskiej, Wrocław–Warszawa– Kraków.
Malinowski T., 1981, Katalog cmentarzysk ludności kultury pomorskiej, t. 2, Słupsk.
Malinowski T., 1981, Katalog cmentarzysk ludności kultury pomorskiej, t. 3, Słupsk.
Malinowski T., 2010, Naczynia gliniane w młodszej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza z zaznaczonymi elementami twarzy oraz problem przynależności etnicznej ich twórców, Pomorania Antiqua, t. 23, s. 25–49.
Neueingänge, 1941, Neueingänge und Fundnachrichten im Berichtjahr 1940, Gothiskandza. Blätter für Danziger Vorgeschichte, z. 3, s. 95–109.
Neueingänge, 1942, Neueingänge und Fundnachrichten im Berichtjahr 1941, Gothiskandza. Blätter für Danziger Vorgeschichte, z. 4, s. 47–78.
Ossowski G., 1879, Prusy Królewskie, [w:] Zabytki przedhistoryczne ziem polskich. Seryja I, Kraków.
Ossowski G., 1881, Mapa archeologiczna Prus Zachodnich (dawniej Królewskich) z przyległymi częściami W. Ks. Poznańskiego. Tekst objaśniający, Kraków.
Pielgrzym, 1882, Listy od Przyjaciół Pielgrzyma. Z naszych stron, Wabcz, 9. Maja 1882, Pielgrzym, 13 maja, nr 50, s. [3].
Słownik 1892, Wapcz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, F. Sulimierski, Warszawa, s. 940.
Tempelmann-Mączyńska M., 1985, Die Perlen der römischen Kaiserzeit und der frühen der Völkerwanderungszeit im mitteleuropäischen Barbaricum, Römisch-Germanische Forschungen 43, Mainz am Rhen.
Wiadomości, 1912, Wabcz (Prusy zach.), Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, t. 4, nr 10, s. 160.
Zielonka B., 1959, Zabytki archeologiczne województwa bydgoskiego, Bydgoszcz.
Zielonka B., 1963, Zarys dziejów polskich badań archeologicznych na ziemiach województwa bydgoskiego, Rocznik Muzeum w Toruniu, t. 1, z. 3, s. 9–42.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Małgorzata Kurzyńska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 456
Liczba cytowań: 0
