Funkcje aktotwórców na przykładzie archiwów państwowych. Rozważania wstępne
DOI:
https://doi.org/10.12775/AKZ.2020.007Słowa kluczowe
funkcje, Records in Contexts, standard opisu, system informacji archiwalnej, tezaurus archiwistykiAbstrakt
Przedstawienie przez Międzynarodową Radę Archiwów projektu nowego modelu opisu archiwalnego „Records in Contexts” sprawiło, że autorzy poszukują możliwości zastosowania tego modelu w polskim systemu informacji archiwalnej. Zwracają uwagę na brak w Polsce opracowań czy tezaurusa zawierającego usystematyzowane funkcje pełnione przez różne podmioty działające we wszelkich obszarach. Odwołują się do nielicznych przykładów z innych państw, w tym tezaurusa funkcji The Australian Governments' Interactive Functions Thesaurus, który był jedną z podstaw przygotowania Międzynarodowego standardu opisu funkcji ISDF i systemu Access to Memory AtoM, oraz późniejszego poradnika z Brytyjskiej Wspólnoty Narodów Strategies for Documenting Government Business: the DIRKS Manual. Następnie wskazują osiem określonych w ustawie o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach podstawowych obszarów działalności archiwów państwowych, tzn. kształtowanie państwowego zasobu archiwalnego, gromadzenie, ewidencjonowanie, przechowywanie, opracowanie, zabezpieczenie i udostępnianie materiałów archiwalnych oraz prowadzenie działalności informacyjnej. Wstępnej częściowej analizie poddane zostały niektóre przepisy i dokumenty sporządzane w archiwach, tzn. jednolity rzeczowy wykaz akt (jrwa), wzór sprawozdania z działalności archiwum państwowego oraz Strategia Archiwów Państwowych na lata 2010–2020, jako źródła mogące dostarczyć informacji przy tworzeniu polskiego słownika funkcji, przynajmniej w zakresie działalności archiwów państwowych. Jako model teoretyczny, który można przy tych pracach wykorzystać, wskazany został Tezaurus archiwistyki, autorstwa Stanisława Nawrockiego. Opracowanie kończą pytania o możliwość zastosowania w Polsce podejścia do systemu informacji opartego na analizie funkcji i dokumentacji wytwarzanej w trakcie ich wykonywania, które są zachętą do podjęcia dyskusji nad kształtem systemu informacji o zasobie.
Bibliografia
Baniecki, Adam, tłum. ISDF. Międzynarodowy standard opisu funkcji. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2017. https://www.archiwa.gov.pl/files/ISDF.pdf.
Baniecki, Adam. „Krajowe adaptacje międzynarodowych standardów archiwalnych”. Archeion 112 (2011): 173–90.
Baniecki, Adam, i Rafał Raczyński. „Raport końcowy z realizacji projektu badawczego wdrożenia systemu Access to Memory AtoM w Archiwum Państwowym we Wrocławiu w latach 2012–2016 sporządzony pod kątem optymalizacji funkcji archiwów państwowych (Drugi raport)”, b.d. DA.041.1.2020. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.
Baniecki, Adam, i Anna Laszuk. „Archiwizacja jako klucz do dobrego zarządzania. Międzynarodowy zestaw narzędzi”. W Archiwa, źródła, historia: prace ofiarowane w siedemdziesiąte urodziny Profesora Władysława Stępniaka, zredagowali Ewa Rosowska i Hubert Wajs, 37–50. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2018.
Chorążyczewski, Waldemar, i Krzysztof Stryjkowski, red. Archiwa bez granic: pamiętnik VII Powszechnego Zjazdu Archiwistów Polskich. Kielce, 20–21 września 2017 r. Warszawa: Stowarzyszenie Archiwistów Polskich, 2019.
Doroszewski, Witold, red. Słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1960.
Duranti, Luciana, i Patricia C. Franks, red. Encyclopedia of archival science. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield, 2015.
The Finnish Conceptual Model of Archival Description. Dostęp 27.10.2020. https://www.yumpu.com/en/document/read/36837292/the-finnish-conceptual-model-of-archival-description.
Galuba, Rafał. „Nowe funkcje archiwów państwowych w polskim prawie archiwalnym”. W Nowe funkcje archiwów, zredagowali Irena Mamczak-Gadkowska i Krzysztof Stryjkowski, 49–65. Poznań: Instytut Historii UAM, 2015.
Korejwo, Mariusz. „Ewidencja ludności i dowody osobiste. Akta spraw: formy, postaci, podstawy prawne 1928–1990”. Archeion 117 (2016): 189–214.
Laszuk, Anna. „Dokumenty w kontekstach: projekt standardu”. Archiwista Polski 21, nr 4 (2016): 7–18.
Laszuk, Anna. „Europejski Portal Archiwalny – efekt współpracy i działania opartego na standardach międzynarodowych”. W Archiwa Polski i Europy: wspólne dziedzictwo różne doświadczenia = Polish and European archives ; shared heritage – dissimilar experiences, zredagowała Alicja Kulecka, 23–34. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2017.
Laszuk, Anna. „Zagadnienia teoretyczne i praktyczne a rekomendacje Centralnej Komisji Metodycznej kadencji 2013–2016”. W Metodyka i standardy opracowania archiwalnego: rzeczywistość i potrzeby, zredagowali przez Irena Mamczak-Gadkowska i Krzysztof Stryjkowski, 21–30. Poznań: Instytut Historii UAM, 2019.
Maciejewska, Wanda, red. Polski słownik archiwalny. Warszawa; Łódź: Państwowe Wydaw. Naukowe. Oddział, 1974.
Mamczak-Gadkowska, Irena, i Krzysztof Stryjkowski, red. Nowe funkcje archiwów. Poznań: Instytut Historii UAM, 2015.
Markiewicz, Urszula. „Państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny w zasobie Archiwum Państwowego w Szczecinie – zagadnienia archiwotwórcze i problemy opracowania”. Archeion 117 (2016): 215–230.
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. „Strategia archiwów państwowych na lata 2010-2020. Załącznik do Komunikatu Nr 1/2010 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 23 grudnia 2010 r.”. Dostęp 10.07.2020. https://www.archiwa.gov.pl/pl/component/content/category/39-strategia-archiw%C3%B3w-pa%C5%84stwowych.
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. „Zarządzenie Nr 8 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 30 listopada 2007 r. w sprawie zasad opracowania i terminu składania rocznego sprawozdania opisowego z działalności archiwum państwowego oraz przedkładania cząstkowych sprawozdań statystycznych”. WOU-030-1/07. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. „Zarządzenie Nr 46 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 19 grudnia 2019 r. zmieniające zarządzenie w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitego rzeczowego wykazu akt i instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych w archiwach państwowych”. Dostęp 10.07.2020. https://ndap.bip.gov.pl/dziennik-urzedowy/dziennik_urzedowy_2019.html.
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. „Zarządzenie Nr 14 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 9 lipca 2020 r. w sprawie powołania Komitetu Sterującego do spraw strategii archiwów państwowych – tekst”. Dostęp 10.07.2020. https://ndap.bip.gov.pl/dziennik-urzedowy/dziennik_urzedowy_2020.html.
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. „Zarządzenie Nr 27 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 30 października 2020 r. w sprawie organizacji procesu planowania i sprawozdawczości, wzorów formularzy planistycznych i sprawozdawczych oraz ustalenia terminów ich składania”. Dostęp 10.07.2020. https://ndap.bip.gov.pl/dziennik-urzedowy/dziennik_urzedowy_2020.html.
National Archives of Australia. „Australian Governments’ Interactive Functions Thesaurus (AGIFT)”. Dostęp 8.08.2020. https://data.naa.gov.au/def/agift/AGIFT.html.
Nawrocki, Stanisław. Tezaurus archiwistyki. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 1984.
Nowożycki, Bartosz. „Records in Context. Omówienie nowego standardu opisu archiwalnego”. Archeion 119 (2018): 297–316.
Overview of Classification Tools for Records Management. Canberra: National Archives of Australia, July 2003. https://www.naa.gov.au/sites/default/files/2019-10/classifcation-tools.pdf.
„Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).” Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej, nr 251, poz. 1885 (2007).
Staszewska, Hanna. „O sprawozdawczości w archiwach, czyli co chcielibyśmy wiedzieć, a czego nie dowiemy się ze sprawozdań? Próba analizy problemu i przyczynek do dyskusji”. W Nowe funkcje archiwów, zredagowane przez Irena Mamczak-Gadkowska i Krzysztof Stryjkowski, 158–64. Poznań: Instytut Historii UAM, 2015.
Strategies for Documenting Government Business: the DIRKS Manual, July 2018. https://www.opengov.nsw.gov.au/publications/17383.
Stryjkowski, Krzysztof. „O starych i nowych funkcjach archiwum”. W Nowe funkcje archiwów, zredagowali Irena Mamczak-Gadkowska i Krzysztof Stryjkowski, 11–19. Poznań: Instytut Historii UAM, 2015.
Stryjkowski, Krzysztof, i Sylwia Stryjkowska. „Usługi archiwalne i outsourcing oraz ich wpływ na działalność i zasób archiwów”. Archeion 118 (2017): 48–68.
„Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej.” Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej, poz. 1220 (2020).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 773
Liczba cytowań: 0