Zasada archiwalnej reprezentacji podstawowych organizacji partyjnych (POP) PZPR – założenia teoretyczne i realizacja praktyczna ze szczególnym uwzględnieniem województwa lubelskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/AKZ.2023.004Słowa kluczowe
kształtowanie narastającego zasobu archiwalnego, selekcja twórców zespołów, podstawowe organizacje partyjne, archiwa Komitetów Wojewódzkich PZPR, Archiwum Komitetu Wojewódzkiego PZPR w LublinieAbstrakt
Zasada reprezentacji POP (organizacji skupiających członków PZPR pracujących w określonych zakładach lub zamieszkujących na danym terenie) była rozwiązaniem przyjętym na początku lat 60. w archiwach Komitetów Wojewódzkich PZPR, wiążącym się z kształtowaniem narastającego zasobu archiwalnego partii. Wprowadzenie jej w życie miało na celu przyspieszenie opracowywania jej akt i włączenie ich do obiegu naukowego, a także zachowanie akt najbardziej wartościowych informacyjnie i wyeliminowanie tych o niskiej wartości, które ponadto, stanowiąc dokumentację masową, mogły szybko stać się źródłem problemów z powierzchnią magazynową w archiwach. Jej istotą było wyselekcjonowanie takich POP, które – z uwagi na ulokowanie w zakładach pracy odzwierciedlających specyfikę warunków społeczno-gospodarczych itd.. danego terenu – w swojej dokumentacji utrwalały informacje dla niego nader charakterystyczne. W drugiej połowie lat 80. było ich ponad 7 tys. w całym kraju. Zasadę reprezentacji POP wprowadzono między innymi w województwie lubelskim. Przez circa dekadę jej podtrzymywanie przebiegało dość sprawnie, ale od drugiej połowy lat 70. system zaczął objawiać dysfunkcje, tj. nieaktualizowanie wykazu reprezentatywnych POP odpowiednio do zachodzących zmian (np. ogólnej liczebności POP w województwie), opóźnieniach i niewywiązywaniu się z przekazywania akt do Archiwum KW PZPR w Lublinie. W rezultacie w latach 80. były tam akta tylko 69 reprezentatywnych POP, a powinny tam wówczas trafiać przynajmniej około 250, spośród których faktycznie wytypowanych było tylko 146. Akta reprezentatywnych POP początkowo stanowiły grupę zespołów w zasobie Archiwum, a w 1987 r. wskutek odgórnej decyzji włączono je do zespołów komitetów gminnych, miejsko-gminnych i miejskich. Przez brak należytej staranności do tegoż Archiwum ostatecznie wcale nie dotarły akta wielu tych POP, zwłaszcza z drugiej połowy lat 80.
Bibliografia
Archiwa Komitetów Wojewódzkich PZPR. Zbiór przepisów, Warszawa: Centralne Archiwum KC PZPR, 1969.
Cołbecka, Monika. „Metody badawcze w archiwistyce”. Archiwista Polski 21, nr 2 (2016): 29–43.
Czarnota, Tomasz. „Od archiwum do archiwum. Uwagi na temat ewolucji funkcjonalno-organizacyjnej komórek archiwalnych w komitetach wojewódzkich PPR/PZPR”. Res Historica 55 (2023): 573–616. https://doi.org/10.17951/rh.2023.55.573-616.
Czarnota, Tomasz. „Tak zwane akta obce w zespołach PZPR jako zagadnienie archiwoznawcze i problem metodyczny”. W Oblicza archiwów i współczesne wyzwania archiwistyki. Studia archiwistyczne, zredagowali Piotr A. Czyż i Dariusz Magier, 217–45. Siedlce: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, 2019.
„Inwentarz zespołu archiwalnego Komitet Miejski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Puławach 1959–1990”, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/zespol/-/zespol/3760.
Jakubowski, Józef. „Aktualne problemy gromadzenia akt w archiwach PZPR”. Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Biuletyn 3 (1981): 11–6.
Jakubowski, Józef. „Narada kierowników Archiwów KW PZPR w Zakładzie Historii Partii”. Z pola walki 9, nr 342 (1966): 262–5.
Janowski, Andrzej. „Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej”. Archeion 41 (1964): 275–86.
Kaczanowska, Maria, i Andrzej Jabłoński. „Informacja o zasobie archiwum zakładowego b. Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Szczecinie”. Szczeciński Informator Archiwalny 7 (1992): 12–22.
Kaleński, Gustaw. Brakowanie akt. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Oświaty. Wydział Archiwów Państwowych , 1948.
Kołomejczyk, Norbert. „Wojewódzkie archiwa PZPR”. Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Biuletyn 1 (1981): 10–21.
Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Lublinie (I) [1883] 1948–1975 [1990]. Archiwum Państwowe w Lublinie. 35/1266/0.
Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Lublinie (II) [1923–1974] 1975–1990 [1991]. Archiwum Państwowe w Lublinie. 35/1267/0.
Kozłowska, Helena. „Niektóre problemy kształtowania bazy źródłowej do historii PZPR”. Z pola walki 16, nr 61 (1973): 232–6.
Magier, Dariusz. „Genetyczne związki materiałów archiwalnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej a problem zespołowości”. W Zasada zespołowości w praktyce archiwów państwowych. Studia i materiały, zredagowała Ewa Rosowska, 110–21. Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2017.
Magier, Dariusz. „Podstawowe organizacje partyjne w systemie biurokratycznym Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej”. W Dzieje biurokracji, zredagowali Artur Górak, Krzysztof Latawiec i Dariusz Magier, 4, cz. 2: 783–99. Lublin; Siedlce: Radzyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych, 2011. http://tonik-libra.pl/wp-content/uploads/2018/06/Dariusz-Magier_Dzieje-biurokracji-t.-IV-cz.-2-2011.pdf.
Paszta, Józef. „Narada kierowników archiwów komitetów wojewódzkich w KW PZPR w Siedlcach (22–25 IX 1987)”. Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Biuletyn 9 (1988): 16–37.
Paszta, Józef. „Narada kierowników Archiwów KW PZPR”. Z pola walki 22, nr 85 (1979): 316–8.
Paszta, Józef. „Narada kierowników Archiwów KW PZPR w ZHP”. Z pola walki 12, nr 46 (1969): 280–3.
Paszta, Józef. „Przejmowanie i opracowanie materiałów archiwalnych w archiwach komitetów wojewódzkich PZPR”. Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Biuletyn 7 (1985): 6–21.
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Komitet Centralny w Warszawie [1905–1947] 1948–1990. Archiwum Akt Nowych, Warszawa. 2/1354/0.
Raport o archiwach w Unii Europejskiej po rozszerzeniu. Pogłębiona współpraca archiwalna w Europie – plan działania, Warszawa 2011, 122–6. https://docplayer.pl/23402698-Raport-o-archiwach-w-unii-europejskiej-po-rozszerzeniu-poglebiona-wspolpraca-archiwalna-w-europie-plan-dzialania.html.
Registratura Archiwum Państwowego w Lublinie. Archiwum Państwowe w Lublinie.
Robótka, Halina, Ryszewski, Bohdan, i Andrzej Tomczak, Archiwistyka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
Statut Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej uchwalony przez IV Zjazd PZPR, Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1965.
Statut Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ze zmianami i uzupełnieniami uchwalonymi przez VII Zjazd PZPR w grudniu 1975 r., Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1976.
Wytyczne w sprawie działalności archiwów KW PZPR, Warszawa: Centralne Archiwum KC PZPR, 1986.
„Zalecenie nr 1 Kierownika Centralnego Archiwum KC PZPR z dnia 28 IV 1986 r.”, Archiwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Biuletyn 8 (1986): 42–50.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Tomasz Czarnota
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 130
Liczba cytowań: 0