Zasada archiwalnej reprezentacji podstawowych organizacji partyjnych (POP) PZPR – założenia teoretyczne i realizacja praktyczna ze szczególnym uwzględnieniem województwa lubelskiego

Abstrakt

Zasada reprezentacji POP (organizacji skupiających członków PZPR pracujących w określonych zakładach lub zamieszkujących na danym terenie) była rozwiązaniem przyjętym na początku lat 60. w archiwach Komitetów Wojewódzkich PZPR, wiążącym się z kształtowaniem narastającego zasobu archiwalnego partii. Wprowadzenie jej w życie miało na celu przyspieszenie opracowywania jej akt i włączenie ich do obiegu naukowego, a także zachowanie akt najbardziej wartościowych informacyjnie i wyeliminowanie tych o niskiej wartości, które ponadto, stanowiąc dokumentację masową, mogły szybko stać się źródłem problemów z powierzchnią magazynową w archiwach. Jej istotą było wyselekcjonowanie takich POP, które – z uwagi na ulokowanie w zakładach pracy odzwierciedlających specyfikę warunków społeczno-gospodarczych itd.. danego terenu – w swojej dokumentacji utrwalały informacje dla niego nader charakterystyczne. W drugiej połowie lat 80. było ich ponad 7 tys. w całym kraju. Zasadę reprezentacji POP wprowadzono między innymi w województwie lubelskim. Przez circa dekadę jej podtrzymywanie przebiegało dość sprawnie, ale od drugiej połowy lat 70. system zaczął objawiać dysfunkcje, tj. nieaktualizowanie wykazu reprezentatywnych POP odpowiednio do zachodzących zmian (np. ogólnej liczebności POP w województwie), opóźnieniach i niewywiązywaniu się z przekazywania akt do Archiwum KW PZPR w Lublinie. W rezultacie w latach 80. były tam akta tylko 69 reprezentatywnych POP, a powinny tam wówczas trafiać przynajmniej około 250, spośród których faktycznie wytypowanych było tylko 146. Akta reprezentatywnych POP początkowo stanowiły grupę zespołów w zasobie Archiwum, a w 1987 r. wskutek odgórnej decyzji włączono je do zespołów komitetów gminnych, miejsko-gminnych i miejskich. Przez brak należytej staranności do tegoż Archiwum ostatecznie wcale nie dotarły akta wielu tych POP, zwłaszcza z drugiej połowy lat 80.