Hic liber in archivio conventus asservandus czyli o archiwum klasztoru św. Marcina karmelitanek bosych w Krakowie (1612-1655)
DOI:
https://doi.org/10.12775/AKZ.2021.008Słowa kluczowe
nowożytne archiwum zakonne, karmelitanki bose, KrakówAbstrakt
Nowożytne archiwa polskich klasztorów żeńskich nie stały się dotychczas przedmiotem pogłębionych studiów, choć dziejom samych wspólnot zakonnych poświęcono już wiele publikacji. Uwagę badaczy przykuwała jednak przede wszystkim historia zakonów i zgromadzeń zakonnych żeńskich, twórczość literacka zakonnic, ich epistolografia, funkcjonowanie książki w środowisku monastycznym czy teatr zakonny. Archiwum pojawiało się we wszystkich tych pracach wyłącznie jako repozytorium dokumentów historycznych, stanowiących źródłową bazę dla podjętych badań, nigdy natomiast jako wyodrębniony obszar działalności nowożytnych żeńskich klasztorów. Artykuł omawia funkcjonowanie w latach 1612–1655 archiwum najstarszego w Polsce klasztoru karmelitanek bosych w Krakowie, założonego przez mniszki przybyłe z Louvain, Mons i Antwerpii. Za pomocą analizy zachowanych archiwaliów wykazano, iż badane archiwum stanowiło obszar twórczej aktywności karmelitańskich mniszek, wyrażającej się m.in. w podejmowaniu decyzji o zachowaniu wybranych materiałów archiwalnych dla kolejnych generacji. Niderlandzkie fundatorki, przenosząc na grunt polski znaną im z autopsji praktykę tworzenia i przechowywania klasztornej dokumentacji, kładły zarazem fundament pod rozwój rodzimej kultury dokumentu, a zarazem też kultury pamięci.
Bibliografia
Adamczyk, Jerzy. „Archiwa kościelne w aspekcie kanonicznym”. Roczniki Nauk Prawnych 23, nr 3 (2012): 165–89.
Assmann, Aleida. Między historią a pamięcią. Antologia. Redakcja naukowa i posłowie Magdalena Saryusz-Wolska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2019.
Borkowska, Małgorzata. Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII–XVIII wieku. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1996.
Borkowska, Małgorzata. Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2010.
Ciesielska-Borkowska, Stefania. Mistycyzm hiszpański na gruncie polskim. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1939.
Czerenkiewicz, Michał. Belgijska Sarmacja, staropolska Belgia. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie, 2013.
Friedrich, Markus. „Archive und Verwaltung im frühneuzeitlichen Europa. Das Beispiel des Geselschaft Jesu”. Zeitschrift für historische Forschung 35 (2008): 369–403.
Gąsiorowska, Patrycja. Konwent klarysek krakowskich do końca XVIII wieku. Studium prozopograficzne. Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego 113. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2015.
Gil, Czesław. Życie codzienne karmelitanek bosych w Polsce XVII–XIX wieku. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 1997.
Gil, Czesław. Słownik polskich Karmelitanek Bosych 1612–1914. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych,1999.
Gil, Czesław. Karmelitanki bose w Polsce, Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2011.
Górski, Karol. „Żywoty pierwszych karmelitanek polskich”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 6 (1963): 361–95.
Górski, Karol. Studia i materiały z dziejów duchowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1980.
Gwioździk, Jolanta. Kultura pisma i książki w żeńskich klasztorach kontemplacyjnych dawnej Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
Jurek, Tomasz, red. Dyplomatyka staropolska. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015.
Kaczor-Scheitler, Katarzyna. „Działalność pisarska polskich zakonów żeńskich w dobie baroku”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 13 (2010): 77–89.
Klasztor św. Marcina karmelitanek bosych 1612–1787. Archiwum Klasztoru Karmelitanek Bosych (Wesoła), Kraków. 533/1/0.
Kowalczyk, Halina. „Dzieje klasztoru św. Marcina sióstr karmelitanek bosych w Krakowie (1612–1711)”. Praca magisterska, Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, 1990.
Markiewicz, Anna, red. Kronika fundacyjna Klasztoru Mniszek zakonu Kaznodziejskiego na Gródku w Krakowie 1620–1639, Kraków: Wydawnictwo Esprit, 2007.
Nasiorowski, Sławomir. „List pasterski” kard. Bernarda Maciejowskiego. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1992.
Nawrocka-Berg, Magdalena. „W teatrze klasztornym córek świętej Teresy”. Barok. Historia – Literatura – Sztuka 11, nr 2 (2004): 207–19.
Nowicka-Struska, Anna. „Duchowość i piśmiennictwo karmelitańskie w Polsce XVII i XVIII wieku”. W Drogi duchowe katolicyzmu polskiego XVII wieku. Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości, zredagowała Alina Nowicka-Jeżowa, 7: 344–93. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2016.
Nowicka-Struska, Anna. „Listy w kręgu kulturowym karmelitanek bosych w XVII i XVIII wieku. Ze studiów nad rękopisami z Biblioteki Karmelitanek Bosych”. W Epistolografia w dawnej Rzeczypospolitej (stulecia XVI–XIX), zredagowali Piotr Borek i Marceli Olma, 5: 193–213. Kraków: Wydawnictwo Collegium Columbinum, 2015.
Paweł Szymon od Jezusa Maryi, Instructiones Fratrum Discalceatorum Congregationis S[anctae] Eliae Ordinis Beatissimae Virginis Mariae de Monte Carmelo, Romae 1635.
Puteanus, Ericius. Genealogia Puteana Bamelrodiorum Venlonensium ab origine urbis sive anno MCCCXLIII per utrumque sexum deducta, Lovanii Ex Officina Philippi Dormali 1630. Udostępniono 12 listopada 2020. https://digital.onb.ac.at/OnbViewer/viewer.faces?doc=ABO_%2BZ156370406.
Targosz, Karolina. Piórem zakonnicy. Kronikarki w Polsce XVII w. o swoich zakonach i swoich czasach. Kraków: Wydawnictwo „Czuwajmy”, 2002.
Święta Teresa od Jezusa. Droga Doskonałości; Twierdza Wewnętrzna; Księga Fundacji. Zredagował Michał Machejek. Przetłumaczył Henryk Piotr Kossowski. Wyd. 3. Dzieła 2. Kraków: Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych, 1987.
Święta Teresa od Jezusa. Sprawozdania duchowe; Podniety miłości Bożej; Wołania duszy do Boga; Konstytucje; Sposób wizytowania klasztorów; Dwa pisma humorystyczne; Poezje; Myśli; Listy (wybór). Przetłumaczył Henryk Piotr Kossowski. Wyd. 3. Dzieła 3. Kraków: Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych, 1995.
Wanat, Benignus Józef. „Inwentarz rękopisów biblioteki SS. karmelitanek bosych w Krakowie na Wesołej”. 1960. Mps w Klasztorze Karmelitanek Bosych w Krakowie, 1960.
Wanat, Benignus Józef. Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory karmelitów i karmelitanek bosych 1605–1975, Kraków: Wydawnictwo OO. Karmelitów Bosych, 1979.
Wyczawski, Hieronim Eugeniusz. Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych. Zredagowali Tomasz Moskal i Aleksander Krzysztof Sitnik. Kalwaria Zebrzydowska: Wydawnictwo OO. Bernardynów „Calvarianum”, 2019.
Zieliński, Jerzy. „Polskie archiwum karmelitów bosych: historia, wybitne postaci, metoda i zbiory”. Itinera Spiritualia 12 (2019): 137–58.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Archiwa - Kancelarie - Zbiory

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 267
Liczba cytowań: 0