Canteens or Ampoules. A Few Words About the Equipment of Medieval Pilgrims
DOI:
https://doi.org/10.12775/AHP.2022.010Keywords
Middle Ages, archaeology, pilgrimage, pilgrim flask, water flask, canteen, costrelAbstract
Collections of archaeological artefacts include items described as canteens or travel/pilgrim flasks. These are ceramic containers that have two basic forms. The first type is a container with a cylindrical belly and a funnel-like neck located in the centre of the top part of the container, with two handles at the sides. The other type has a round or oval belly that is slightly flattened, a tubular spout, and two handles at the sides in the upper or central part of the belly. Another group of artefacts includes ampoules for holy oils or water. They are usually made of lead alloys. This paper provides a comparative analysis, considering similar items depicted in medieval iconography as well as artefacts found in museums. So far, researchers have been mostly interested in the origins of such artefacts. In this paper, a size analysis has been conducted, indicating that a vast majority of such artefacts from the territory of Poland, previously interpreted as travel water bottles, are most probably ampoules. This means that items that can be described as travel canteens or flasks seem unique in the collections of archaeological artefacts from the territory of Poland. The question is whether this is the actual situation or a result of interpretive problems arising out of the fragmentary preservation of ceramic containers.
References
Anderson W., 2010, Blessing the fields? A study of late-medieval ampullae from England and Wales, Medieval Archaeology, vol. 54, pp. 184–206.
Ansorge J., 2019, Pilgerzeichen der Antoniterpräzeptorei Tempzin in Mecklenburg, Mecklenburgische Jahrbücher, vol. 134, pp. 283–287.
Archeologiczne świadectwa, 2013, Archeologiczne świadectwa kultu maryjnego w średniowiecznym Gdańsku. Katalog skrócony wystawy, eds. E. Trawicka, B. Ceynowa, Gdańsk.
Bláha J., 1998, Archeologický přispevek k poznáni potnickeho života ve středověké Olomouci, Historia Artium, vol. 2, pp. 47–64.
Campbel G., 2015, Ampullae, re-imbursed: a formal analysis of medieval ‘shell-shaped’ lead-alloy pilgrim ampullae, Peregrinations: Journal of Medieval Art and Architecture, vol. 5 (2), pp. 97–134.
Dunin-Wąsowicz T., 2002, Polskie drogi do Composteli (XII–XIV wiek), [in:] Kult św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, ed. R. Knapiński, Lublin, pp. 147–160.
Forstner D., 1990, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa.
Fröhlich J., 2012, Keramické čutory v jihozápadních Čechách, Archeologie ve středních Čechách, vol. 16, pp. 393–399.
Heilig en Profaan, 2001, Heilig en Profaan 2. 1200 laatmiddeleeuwse insignes uit openbare en particuliere collecties, eds. H. J. E. van Beuningen, A. M. Koldeweij, D. Kicken, Rotterdam Papers, 12, Cothen.
Karst D., 2009, Ceramika z klasztoru dominikanów w Świdnicy, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, vol. 51, pp. 269–279.
Klapšte J., 2002, Svědctvi artefaktů, [in:] J. Klapšte, Archeologie středovekého domu v Moste, Mediaevalia Archeologie, vol. 4, Praha–Most, pp. 10–34.
Knapiński R., 2002, Od Apostoła do Patrona pielgrzymów. Ikonografia św. Jakuba w sztuce polskiej, [in:] Kult św. Jakuba Większego Apostoła w Europie Środkowo-Wschodniej, ed. R. Knapiński, Lublin, pp. 241–267.
Kościński B., 2013, Nota katalogowa, [in:] Archeologiczne świadectwa kultu maryjnego w średniowiecznym Gdańsku. Katalog skrócony wystawy, eds. E. Trawicka, B. Ceynowa, Gdańsk, pp. 26–27.
Kouřil P., Prix D., Wihoda M., 2000, Hrady českého Slezska, Brno–Opava.
Kühne H., Ansorge J., 2018. „Holiness” from the mud: badges and pilgrimage in German-speaking lands – a case study from the North German city of Stade (Lower Saxony) in the former archdiocese Bremen, The Mediaeval Journal, vol. 8.1, pp. 11–56.
Locker M., 2015, Landscapes of pilgrimage in medieval Britain, Oxford.
Majewski M., Rębkowski M., Simiński R., 2016, Pielgrzymki pomorskie w średniowieczu. Stan i perspektywy badań, Przegląd Zachodniopomorski, vol. 31 (9), issue 1, pp. 129–168.
Mruk W., 2001, Pielgrzymowanie do Ziemi Świętej w drugiej połowie XIV wieku, Kraków.
Nawrolska G., 2004, Dokąd pielgrzymowali elblążanie w średniowieczu? Znaki pielgrzymie świadectwem pobożnych wędrówek, [in:] Archeologia et historia urbana, eds. R. Czaja et al., Elbląg, pp. 517–527.
Paner H., 2016, Gdańsk na pielgrzymkowych szlakach średniowiecznej Europy, Gdańsk.
Paner H., 2020, Średniowieczne pamiątki pielgrzymie i odznaki świeckie, [in:] Lastadia najstarsza stocznia Gdańska w świetle badań archeologicznych, ed. B. Kościński, Archeologia Gdańska, vol. 7, Gdańsk, pp. 473–500.
Polla B., 1962, Stredoveká zaniknutá osada na Spiśi (Zalužany), Bratislava.
Rębkowski M., 2002, ...Ad sanctum Jacobum ultra montes... Przyczynek do badań nad pielgrzymkami mieszczan kołobrzeskich w średniowieczu, [in:] Civitas et villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej, eds. C. Buśko et al., Wrocław–Praha, pp. 265–269.
Rębkowski M., 2005, Uwagi o niektórych atrybutach średniowiecznych pielgrzymów na podstawie znalezisk z północnej Polski, [in:] Archaeologia Historica Polona, vol. 15, no. 2, ed. J. Olczak, Toruń, pp. 221–227.
Saczyńska M., 2012, Z Bogiem do Boga – obrzęd błogosławienia pielgrzymów w pontyfikacie łach krakowskich z XV wieku, [in:] Samotrzeć, w kompanii czy z orszakiem? Społeczne aspekty podróżowania w średniowieczu i czasach nowożytnych, eds. M. Saczyńska, E. Wółkiewicz, Warszawa, pp. 111–132.
Sawicki J., Wachowski K., 2018, Akcesoria pielgrzymie i dewocjonalia z pl. Nowy Targ we Wrocławiu, [in:] Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu. Studium strefy Placu Nowy Trag we Wrocławiu, eds. J. Piekalski, K. Wachowski, Wratislavia Antiqua, 23, Wrocław, pp. 719–746.
Schlumbaum A., Vandorpe P., 2012, A short history of Lagenaria siceraria (bottle gourd) in the Roman provinces: morphotypes and archaeogenetics, Vegetation History and Archaeobotany, vol. 21, pp. 499–509.
Spencer B., 2010, Pilgrim souvenirs and secular badges, [in:] Medieval finds from excavations in London, vol. 7, Suffolk.
Starski M., 2017, Badania archeologiczne parceli Pl. Wolności Pucku w 2015 i 2016 roku, Zapiski Puckie, no. 16, pp. 7–16.
Śledzik-Kamińska H., 1999, Manierka pielgrzymia, [in:] Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy więziennej 10–11 we Wrocławiu, eds. C. Buśko, J. Piekalski, Wratislavia Antiqua, 1, Wrocław, pp. 119–120.
Wachowski K., 1998, Kult św. Jadwigi trzebnickiej w średniowieczu w świetle nowszych źródeł, [in:] Archaeologia Historica Polona, vol. 7, ed. J. Olczak, Toruń, pp. 71–77.
Wachowski K., 2005, Średniowieczne pielgrzymki mieszkańców Śląska, Archeologia Polski, vol. 50 (1–2), pp. 103–128.
Webb D., 1999, Pilgrims and pilgrimage in the medieval west, London.
Whalen B. E., 2011, Pilgrimage in the Middle Ages. A reader, Toronto.
Wojciechowska I., 2019, Średniowieczne plakietki pielgrzymie i świeckie z badań w Stargardzie, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, vol. 67 (2), pp. 139–149.
Wołoszyn J. Z., 2019, O rozlicznych pożytkach z tykwy, Przegląd Historyczny, vol. 110 (4), pp. 537–564.
Wyrwa A. M., 2015a, Nowy ślad pielgrzymowania z ziem polskich do Santiago de Compostela? Muszla pielgrzymia z Łowicza, [in:] Droga św. Jakuba w Polsce – historia, teraźniejszość, przyszłość: w 10. rocznicę otwarcia pierwszego polskiego odcinka Camino de Santiago: studia i materiały dedykowane prof. dr. hab. Antoniemu Jackowskiemu, eds. P. Roszak, F. Mróz, Kraków, pp. 153–161.
Wyrwa A. M., 2015b, Święty Jakub Apostoł. Malakologiczne i historyczne ślady peregrynacji z ziem polskich do Santiago de Compostela, Lednica.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Anna Marciniak-Kajzer
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 105
Number of citations: 0
