The Pilgrimages of the Piast Dynasty in the Middle Ages
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPMH.2015.008Słowa kluczowe
Pielgrzymki, Piastowie, średniowieczeAbstrakt
Pielgrzymki książąt z dynastii Piastów w średniowieczu
(streszczenie)
Celem artykułu jest omówienie różnych aspektów i typów pielgrzymek królów i książąt z dynastii piastowskiej w średniowieczu. Analizie poddane zostały pielgrzymki pokutne, pielgrzymki “ad Sanctos”, “ad locam sanctam”, peregrynacje do Ziemi Świętej, udział władców polskich w krucjatach i w rejzach krzyżackich na Litwę oraz Żmudź. Omówione zostały także skutki udziału Piastów w ruchu pielgrzymkowym, między innymi nadania dla różnych instytucji kościelnych.
Bibliografia
Annales Altahenses maiores, ed. E. v. Oefele, (Monumenta Germaniae Historica. Scriptores Rerum Germanicarum 9, 1868).
Annales Magdeburgenses, (Monumenta Germaniae Historica. Scriptores 16, 1859), pp. 105–196.
Annales Pragenses, ed. by. J. Emler, (Fontes Rerum Bohemicarum 2, 1874), pp. 376–380.
Bullarium Poloniae, 1: 1000–1342, ed. et curaverunt I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, (1982).
Galli Anonymi Cronica et Gesta ducum sive principum polonorum = Anonima tzw. Galla Kronika czyli Dzieje książąt i władców polskich, ed. by K. Maleczyński, (Monumenta Poloniae Historica. Series nova 2, 1952).
Ioannis Cinnami epitome rerum ab Joanne et Alexio Comnenis gestarum, ed. by A. Meineke, (Corpus scriptorum historiae Byzantinae, 1836).
Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Lib. 3–4 and 5–6, [ed. by S. Budkowa et al.], (1970, 1973).
Kodeks Dyplomatyczny Małopolski, ed. by F. Piekosiński, 1–2 (1876, 1886).
Kodeks Dyplomatyczny Polski obejmujący przywileje królów polskich, wielkich książąt litewskich, bulle papiezkie, jako téż wszelkie nadania prywatne mogące posłużyć do wyjaśnienia dziejów wewnętrznych krajowych, dotąd nigdzie nie drukowane, od najdawniejszych czasów aż do roku 1506 wydawany, ed. J. Bartoszkiewicz, 3 (1858).
Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, ed. I. Zakrzewski, 1 (1877).
Kronika Jana z Czarnkowa, translated J. Żerbiłło, (2001).
Kronika polska, ed. L. Ćwikliński, (Monumenta Poloniae Historica 3, 1961), pp. 578–656.
Preußisches Urkundenbuch. Politische Abtheilung, bearb. v. A. Philippi, A. Seraphin, 1 (1882).
Rocznik kapitulny krakowski, (Monumenta Poloniae Historica 2, 1872), pp. 827–871.
Rocznik kapituły poznańskiej 965–1309, ed. by B. Kürbis, (Monumenta Poloniae Historica. Series nova, 6 (1962), pp. 21–78.
Rocznik Lubiński, (Monumenta Poloniae Historica 2, 1868 and Monumenta Poloniae Historica. Series nova, 6, 1962).
Rocznik Sędziwoja, (Monumenta Poloniae Historica 2, 1868), pp. 871–879.
Schlesisches Urkundenbuch, bearb. v. W. Irgang, 3: 1251–1266 (1984).
Thietmari Merseburgensis episcopi, Chronicon, ed. by F. Kurze, (Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Germanicarum in usum scholarum separatim editi 54, 1889).
Urkunden und Regesten zur Geschichte des Templerordens im Bereich des Bistums Cammin und der Kirchenprovinz Gnesen, ed. by W. Irgang, (1987).
Vita sanctae Hedwigis, ed. by A. Semkowicz (Monumenta Poloniae Historica 4, 1884), pp. 501–655.
Wigandi Marburgensis, equitis et fratris ordinis Teutonici Chronicon seu annales, ed. by J. Voight, E. Raczyński, (1842).
Wincenty z Kielczy, Vita maior sancti Stanislai, in: Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, transl. J. Pleziowa, ed. by M. Plezia, (1987), pp. 235–344.
Bober S., Kult św. Idziego w Polsce w świetle wezwań kościołów, (2004).
Brundage J. A., Medieval Canon Law and the Crusader, (1969).
Christiansen E., The Northern Crusades. The Baltic and the Catholic Frontier 1100–1525, (1980).
Dalewski Z., Książę i biskup. Spór Bolesława Rogatki z biskupem wrocławskim Tomaszem I, „Roczniki Historyczne”, 73 (2007), pp. 83–106.
Dalewski Z., Rytuał i polityka. Opowieść Galla Anonima o konflikcie Bolesława Krzywoustego ze Zbigniewem, (2005).
Derwich M., Łysogórki ośrodek pielgrzymkowy w Polsce średniowiecznej i nowożytnej. Zarys problematyki, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, ed. by by H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), pp. 277–287.
Dominiak W., Rola kultu św. Stanisława na Śląsku w polityce zjednoczeniowej książąt opolskich w XIII w., in: Kult św. Stanisława na Śląsku (1253–2003), ed. by A. Pobóg-Lenartowicz, (2004), pp. 61–71.
Dworsatschek M., Władysław II Wygnaniec, (2009).
Dygo M., O kulcie maryjnym w Prusach krzyżackich, „Zapiski Historyczne”, 52, 2 (1987), pp. 5–38.
Ekdahl S., Crusades and Colonization in the Baltic, in: Palgrave Advances in the Crusades, ed. by H. J. Nicholson, (2005), pp. 172–203.
Gahlbeck Ch., Zisterzienser und Zisterzienserinnen in der Neumark, (2002).
Gładysz M., O zapomnianych polskich krzyżowcach – kilka uwag na marginesie wypraw jerozolimskich księcia Henryka Sandomierskiego i Jaksy z Miechowa, in: Książęta, urzędnicy, złoczyńcy, ed. by B. Śliwiński, (1999), pp. 45–64.
Gładysz M., W sprawie udziału polskiego księcia w II krucjacie jerozolimskiej (1147–1149), in: Krzyżowcy, kronikarze, dyplomaci, ed. by B. Śliwiński, (1997), pp. 33–52.
Gładysz M., Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII–XIII wieku, (2002).
Goodich M., Vita perfecta, the ideal of sainthood in the thirteenth century, (1982).
Górski K., Pakulski J., Udział Polaków w krzyżackich rejzach na Litwę w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XIV stulecia, “Zapiski Historyczne”, 52, 3 (1987), pp. 39–58.
Grabski A.F., Polska wobec idei wypraw krzyżowych na przełomie XI i XII wieku. „Duch krzyżowy” Anonima Galla, “Zapiski Historyczne”, 26, 4 (1961), pp. 37–63.
Gruzla J.M., Udział książąt Śląska w rejzach krzyżackich na Litwę w XIV wieku, “Rocznik Elbląski”, 18 (2002), pp. 67–95.
Hope P., Kwestia sprowadzenia templariuszy do Polski. Rozwój uposażenia zakonu w Wielkopolsce, „Poznański Rocznik Archiwalno-Historyczny”, 1 (1993), pp. 15–40.
Jasiński K., Genealogia Piastów wielkopolskich. Potomstwo Władysława Odonica, „Kronika Miasta Poznańia”, 2 (1995), pp. 34–66.
Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, 2: Piastowie świdniccy, ziębiccy, głogowscy, żagańscy i oleśniccy, (1975).
Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, 3: Piastowie opolscy, cieszyńscy i oświęcimscy (1977).
Jasiński T., Trzy nie znane oryginalne bulle Grzegorza IX dotyczące misji pruskiej z lat 1232–1234, „Zapiski Historyczne”, 52, 3–4 (1987), pp. 57–68.
Józefowiczówna K., Trzemeszno, klasztor św. Wojciecha, (1978).
Jurek T., Bolko, ks. Ziębicki, in: Słownik władców polskich, ed. by J. Dobosz, (1999), p. 89.
Jurek T., Kazimierz I, in: Słownik władców polskich, ed. by J. Dobosz, (1999), p. 210.
Kowalczyk E., Pielgrzymki pokutne we wczesnym średniowieczu: Bolesław Krzywousty i Piotr Włostowic, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, ed. by H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), pp. 157–159.
Kowalska A., Papieskie apele do Polski w sprawie pomocy dla Ziemi Świętej (XII–XIV w.), in: Studia z dziejów średniowiecza i czasów nowożytnych, ed. S. M. Zajączkowski, (2000), pp. 129–143.
Kozłowska-Budkowa Z., Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej, 1: do końca XII w., (1937).
Labuda G., Mieszko Drugi. Król Polski w czasach przełomu 1025–1034, (1994).
Labuda G., Zjazd i synod gnieźnieński w roku 1000, „Kwartalnik Historyczny”, 107, 2 (2000), pp. 107–122.
Ludat H., Piastowie i Ottonowie. Wokół zjazdu gnieźnieńskiego, „Zapiski Historyczne”, 65, 2 (2000), pp. 7–30.
Maleczyński K., W sprawie zjazdu gnieźnieńskiego z roku 1000, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 21 (1966), pp. 507–540.
Manikowska H., Jerozolima – Rzym – Compostella. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, (2008).
Manikowska H., Princeps fundator. W przedlokacyjnym Wrocławiu. Od Piotra Włostowica do Henryka Brodatego, in: Fundacje i fundatorzy w średniowieczu i epoce nowożytnej, ed. by E. Opaliński, T. Wiślicz, (2000), pp. 37–57.
Manikowska H., Ruch pielgrzymkowy na Śląsku w późnym średniowieczu – problemy badawcze, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, ed. by H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), pp. 225–241.
Michałowska T., Topika pielgrzyma i pielgrzymki w literaturze polskiego średniowiecza, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, ed. by H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), pp. 72–85.
Mruk W., Pielgrzymowanie do Ziemi Świętej w drugiej połowie XIV wieku, (2001).
Müller G., Die Familiaren des Deutschen Ordens, (1980).
Olejnik K., Wyprawy krzyżowe w średniowiecznych źródłach polskich, in: Rycerstwo Europy środkowo-wschodniej wobec idei krucjat, ed. W. Peltz, J. Dudek, (2002), pp. 7–15.
Osiński J., Bolesław Rogatka. Książę legnicki, dziedzic monarchii Henryków Śląskich (1220/1225–1278), (2012).
Ratajczak K., O okolicznościach odnalezienia zwłok księcia Henryka II Pobożnego na Dobrym Polu pod Legnicą (Walstadt), in: Kim jesteś człowieku? Funeralia Lednickie – spotkanie 13, ed. by W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński, (2011), pp. 205–213.
Rymar E., Komandoria chwarszczańska templariuszy i joannitów (1232–1540), „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, 9 (2002), pp. 11–36.
Semkowicz W., Budkowa Z., Album Paleographicum. Tabularum I–XXVI textus, (1960).
Smoliński M., Geneza joannitów zagojskich w świetle początków zakonu w Niemczech, Czechach i na Morawach oraz związków rodzinnych Kazimierza Sprawiedliwego, in: Władcy, mnisi, rycerze, ed. by B. Śliwiński, (1996), pp. 225–251.
Smoliński M., Joannici w polityce książąt polskich i pomorskich od połowy XII do pierwszego ćwierćwiecza XIV wieku, (2008).
Sroka S. A., Pielgrzymka królowej Elżbiety Łokietkówny do Rzymu w 1343 roku, “Peregrinus Cracoviensis”, 4 (1996), pp. 157–163.
Starnawska M., Rola polskich zakonów krzyżowych w ruchu pielgrzymkowym, in: Pielgrzymki w kulturze średniowiecznej Europy. Materiały XIII Seminarium Mediewistycznego, ed. by J. Wiesiołowski, (1993), pp. 109–115.
Starnawska M., Między Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu, (1999).
Starnawska M., Zarys dziejów joannitów na ziemiach polskich w średniowieczu, in: Zakon maltański w Polsce, ed. by S. K. Kuczyński, (2000), pp. 11–37.
Stróżyk P., Dokumenty Władysława Odonica dla zakonu joannitów z 23 maja 1237 roku, “Roczniki Historyczne”, 71 (2005), pp. 137–154.
Strzelczyk J., Otton III, (2000).
Strzelczyk J., Zjazd gnieźnieński, (2000).
Supruniuk A., O wyprawach do Prus rycerzy polskich i wojnie domowej w Koronie w latach 1382–1385, „Zapiski Historyczne”, 65, 2 (2000), pp. 255–260.
Szafrański F., Ludwik II brzesko-legnicki. Feudał śląski z doby późnego średniowiecza, (1972)
Teterycz-Puzio A., Henryk Sandomierski (1126/1133–18 X 1166), (2009).
Trawkowski S., Pielgrzymka Ottona III do Gniezna. Ze studiów nad dewocją wczesnośredniowieczną, in: Polska w świecie. Szkice z dziejów kultury polskiej, ed. by J. Dowiat, (1972), p. 107–124.
Urbańczyk P., Mieszko Pierwszy Tajemniczy, (2012).
Wetesko L., Piastowie i ich państwo w łacińskiej Europie. Studia z dziejów kultury politycznej X i XI wieku, (2013).
Witkowska A. OSU, Peregrinatio religiosa w średniowiecznej Europie, in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, ed. by H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), pp. 9–16.
Wyrozumska B., Z dziejów polskich pilegrzymek w średniowieczu, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 89 (1989), pp. 79–88.
Zaremska H., Pielgrzymka jako kara za zabójstwo: Europa Środkowa XIII–XV w., in: Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, ed. by H. Manikowska, H. Zaremska, (1995), pp. 147–156.
Zielińska-Melkowska K., Polskie wyprawy krzyżowe do Prus w drugiej połowie XII i w pierwszej połowie XIII wieku na tle idei krucjatowej, in: Rycerstwo Europy środkowo-wschodniej wobec idei krucjat, ed. W. Pelz, J. Dudek, (2002), pp. 69–89.
Zientara B., Bolesław Wysoki. Tułacz, repatriant, malkontent, (2008).
Zientara B., Henryk Brodaty i jego czasy, (1975).
Zientara B., Sprawy pruskie w polityce Henryka Brodatego, „Zapiski Historyczne”, 41, 4 (1976), pp. 27–42.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszający tekst do publikacji zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich autorów uczestniczących w przygotowaniu tekstu oraz (jeśli dotyczy) wskazanie źródeł finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”). W wypadku tekstów przygotowanych przez dwóch lub wielu Autorów, Autorzy zobowiązani są do przesłania do Redakcji oświadczenia o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz wskazaniem Autora/Autorów koncepcji, założeń, metod itp.). Główną odpowiedzialność za tekst ponosi Autor zgłaszający go Redakcji.
Informujemy, że Redakcja Biuletynu Polskiej Misji Historycznej korzysta z programu antyplagiatowego iThenticate, od 2016 roku każdy artykuł jest sprawdzany pod względem oryginalności. Redakcja oświadcza, że wykryte przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane oraz upubliczniane poprzez powiadomienie odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, instytucje i stowarzyszenia naukowe itp.).
Autorzy/Autorki przesyłając artykuł przez stronę APCz składają oświadczenia dotyczące praw autorskich oraz przygotowania artykułu zgodnie z zasadami etycznymi dla prac naukowych. Oswiadczenie jest także dostępne w formie dokumentu word (oświadczenie).
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 427
Liczba cytowań: 0
