Myślnik i subtelności znaczeniowe w pisarstwie Elizy Orzeszkowej

Abstrakt

Artykuł został poświęcony myślnikowi w twórczości Elizy Orzeszkowej, który był wprowadzany do tekstów jako swoisty, wieloznaczeniowy środek wyrazu – znak, którym posługiwała się pisarka w celu przekazywania w bezsłowny sposób znaczeń, zwłaszcza emocjonalnych, niedających się wyrazić w słowach. Podczas pracy nad nowym wydaniem tekstów autobiograficznych Orzeszkowej (Wspomnień, Autobiografii w listach, Pamiętnika i Zwierzeń) okazało się, że myślnik, wprowadzany w szczególnych funkcjach znaczeniowych, innych niż zwykłe, powszechnie przyjęte (takimi myślnikami Orzeszkowa oczywiście także się posługuje), jest bardzo istotnym znakiem w całym jej pisarstwie wtedy, gdy materia jego, czy to literacka, czy ściśle prywatna, ma charakter, który określić można właśnie jako zwierzeniowy. To znaczy, kiedy dotyczy życia wewnętrznego: rozmyślań, wspomnień, uczuć, osobistego zmagania się z ogólnoludzkimi problemami egzystencjalnymi, a wszystkie owe treści wewnętrzne przedstawiane są in statu nascendi.