„Łatwiejsza i bardziej przyjemna” – „Nie-Boska komedia” w szkolnym wydaniu

Abstrakt

Celem artykułu jest omówienie najważniejszych szkolnych wydań Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, z których korzystają współcześni uczniowie szkół średnich. Nie-Boska komedia znajduje się na liście lektur dla uczniów szkół średnich od ponad stu lat. Przed reformą 1932 roku dramat był lekturą obowiązkową w klasie ósmej gimnazjum, obecnie jest zaś omawiana w polskich szkołach średnich jako lektura obowiązkowa z języka polskiego (poziom podstawowy).

W XXI wieku uczniowie, zapoznając się z Nie-Boską komedią, najczęściej sięgają po tzw. wydania z opracowaniem, które są ostatnim poziomem ewolucji lektur z opracowaniem jako wyrazu niebezpiecznej tendencji zastępowania bezpośredniego kontaktu z dziełem różnymi elementami pomocniczymi (streszczeniem, komentarzami, motywami itp.). Wśród nich najbardziej popularna jest edycja, która ukazała się w serii „Lektura z opracowaniem” w krakowskim Wydawnictwie Greg i jest systematycznie wznawiana. Wydanie Nie-Boskiej komedii z serii „Lektura z opracowaniem” należy jednoznacznie uznać za zbrodnię edytorską: zarówno ze względu na poziom opracowania tekstu, jak i szatę graficzną. W artykule zostały omówione wszystkie budzące wątpliwości decyzje autora tego opracowania, co pozwoliło ukazać, że ta edycja nie spełnia wymogów stawianych wydaniom szkolnym, dotyczących wszystkich poziomów opracowania wydania (ustalenia tekstologiczne, modernizacja pisowni i interpunkcji, budowa komentarza).

Drugim wydaniem dramatu Krasińskiego omówionym w prezentowanym artykule jest edycja Nie-Boską komedii udostępniona w bibliotece internetowej Wolne Lektury. Została ona opracowana na podstawie wydania utworu w serii Biblioteki Narodowej (Wrocław 1965). Jest to bez wątpienia najlepsze i dość starannie opracowane wydanie dramatu Krasińskiego spośród edycji udostępnianych w internecie, choć można i tu wskazać miejsca wymagające poprawy bądź uzupełnienia.