Maszynopis w dobie „kultury przemysłowej”. O dwóch wersjach „Czarnego Paryża” Jolanty Fuchsówny i Jana Brzękowskiego

Abstrakt

Artykuł dotyczy odnalezionych niedawno maszynopisów powieści Czarny Paryż Jolanty Fuchsówny oraz Jana Brzękowskiego. Pokazuje, w jaki sposób maszyna do pisania wpływała na dynamikę twórczości wieloautorskiej na obszarze nowoczesnej kultury popularnej w dwudziestoleciu międzywojennym. Współpraca związanej z krakowskim koncernem prasowym IKC dziennikarki oraz awangardowego poety została nawiązana na gruncie wytwarzającej się wówczas „kultury przemysłowej” (Harro Segeberg), która polegała na odejściu od tradycyjnej książki w stronę nieliterackich form wyrazu. Przeznaczona do publikacji w wysokonakładowym dzienniku powieść kryminalna pisana była na maszynach równolegle przez oboje autorów. Maszynopisy dają wgląd w to, jak wyglądała dynamika procesu twórczego autorskiego duetu, jak uzgadniane ze sobą i przebudowywane były poszczególne karty maszynopisu (łącznie z ich fizyczną modyfikacją). Pozwalają też na prześledzenie, w jaki sposób nowe technologie zapisu medialnego wpłynęły na proces twórczy, na czym polegała specyfika procesu twórczego w przypadku pisana na maszynie oraz poszczególnych etapów przygotowywania utworu do druku.