Edytor między prawem a sumieniem
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2019.0001Słowa kluczowe
etyka w edytorstwie, intymistyka, codzienna praktyka piśmienna, sumienie edytora, listy prywatne, dzienniki, prawo do publikowania dokumentów osobistychAbstrakt
W przyjmowanym powszechnie przekonaniu edytor ma być fachowcem, który udostępnia teksty publiczności czytającej. W wypadku jednak tekstów osobistych (listów i dzienników) stają przed nim problemy natury etycznej: czy ma zlekceważyć charakter tych tekstów, które wyraźnie były pisane bez intencji ich upublicznienia, a nawet opatrzone zastrzeżeniem, by ich nie publikowano? gdzie znaleźć granicę między obowiązkiem ujawniania a zwykłą lojalnością wobec autorów listu czy dziennika intymnego? Co czynić z tekstami pisanymi w chorobie neurologicznej czy psychicznej?
W artykule zaprezentowano dyskusje na ten temat z ostatnich lat oraz zastosowano rozróżnienie na dzieła o charakterze intymistycznym pisane w celu literackim i te mające status codziennej praktyki piśmiennej. W tym drugim wypadku autor rozważa argumenty za i przeciw ich publikowaniu, w przekonaniu, że nie mogą wystarczać normy prawa stanowionego, że edytor musi brać pod uwagę także znacznie mniej jednoznaczne wskazania własnego sumienia, czyli wyrobionego rozeznania na temat dobra i zła, poszanowania godności jednostki i jej prawa do tajemnicy.
Bibliografia
Boruszkowska I., 2016, Defekty: literackie auto/pato/grafie. Szkice, Kraków.
Chorążyczewski W., Rosa A., 2015, Egodokumenty – egodokumentalność – analiza egodokumentalna – spuścizna egodokumentalna, w: Egodokumenty. Tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, red. W. Chorążyczewski, A. Pacevičius, S. Roszak, Toruń.
Fazan J., 2010, Od metafory do urojenia. Próba patografii Tadeusza Peipera, Kraków.
Flaubert G., 1957, Listy, wybór i tłum. W. Rogowicz, Warszawa.
Gombrowicz W., 2013, Kronos, wstęp R. Gombrowicz, posłowie J. Jarzębski, oprac. R. Gombrowicz, J. Jarzębski i K. Suchanow, Kraków.
Jan Paweł II, 2014, „Jestem bardzo w rękach Bożych”. Notatki osobiste 1962–2003, tłum. I. Dulęba, M. Sarnek, A. Skucińska, Kraków.
Kmiecik M., 2017, Zapiski Aleksandra Wata z Kaiser Hospital – fragmenty autobiografii heterotopicznej, „Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ”, nr 1 (31).
Korespondencja Jan Darowski – Adam Czerniawski, 2011, „Fraza”, nr 1 (20).
Markiewicz M., 2012, Cywilnoprawna ochrona korespondencji, „Prace z Prawa Własności Intelektualnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, z. 1 (115).
Mazurkiewicz J., 2013, „Nie ufaj żonie, nie licz na fanów”, czyli o prawnych aspektach pośmiertnych edycji korespondencji, w: Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, pod red. M. Pecyny, J. Pisulińskiego i M. Podreckiej, Warszawa.
Mętrak K., 1997, Dziennik 1969–1979, wybór, opracowanie i wstęp W. Holewiński, Warszawa.
Micińska A., 1982, Nieznane listy St. I. Witkiewicza do żony Jadwigi. Autoportret na wystawę pośmiertną, „Przekrój”, nr 1916.
Miłosz Cz., 1998, Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami 1945–1950, Kraków.
Morawski I., 2017, Listy do Haliny Poświatowskiej. „Tylko mnie pogłaszcz…”, oprac. M. Pryzwan, Warszawa.
Pachocki D., 2010, Uwagi edytorskie, w: E. Stachura, Dzienniki. Zeszyty podróżne, t. 1, oprac. D. Pachocki, Warszawa.
Rodak P., 2011, Między zapisem a literaturą. Dziennik polskiego pisarza w XX wieku (Żeromski, Nałkowska, Dąbrowska, Gombrowicz, Herling-Grudziński), Warszawa.
Rybicka E., 2004, Antropologiczne i komunikacyjne aspekty dyskursu epistolograficznego, „Teksty Drugie”, nr 4.
Staroń J., 2014, Wola autora czy edytora? Inedita jako problem wydawniczy, w: Utopia ideału. Filologia, typografia, nowe media, pod red. J. Staroń, Lublin.
Witkiewicz S. I., 2015–2016, Listy do żony, t. 1–4, przygotowała do druku A. Micińska, oprac. J. Degler, Warszawa 2005–2012, Warszawa.
Wojnicka E., Giesen B., 2013, Autorskie prawa osobiste, w: System prawa prywatnego, t. 13: Prawo autorskie, red. J. Barta et al., Warszawa.
Zaworska H., 1998, Szczerość aż do bólu. O dziennikach i listach, Warszawa.
Zyman E., 2011, Listy z magla, „Fraza”, nr 2 (20).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 951
Liczba cytowań: 0
