Objaśnienia w Pismach dyskursywnych Zygmunta Krasińskiego

Abstrakt

Artykuł dotyczy zagadnień związanych z objaśnieniami, które autor zredagował jako edytor tomu Pism dyskursywnych Zygmunta Krasińskiego, wydanych w ramach nowej edycji Dzieł zebranych romantyka. Edytorskie dylematy związane z konstrukcją objaśnień zajmują szczególne miejsce w przypadku tego rodzaju prozy – filozoficznej, politycznej, religijnej, krytycznoliterackiej. Z charakterem pism wiąże się, po pierwsze, wybór typu objaśnień: objaśnienia rzeczowe będą zatem przeważać liczbowo i objętościowo nad objaśnieniami językowymi. Wydawca musi zmierzyć się, po drugie, również z odwiecznym problemem edytorskim – co należy objaśniać, a od komentowania jakich kwestii odstąpić? Autor artykułu reflektuje nad tym zagadnieniem, posługując się wprowadzoną przez Konrada Górskiego w podręczniku Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich kategorią „upokorzenia czytelnika”. Autor wskazuje dalej główne typy objaśnień ze względu na ich przedmiot, jakie dają się wydzielić w tomie Pism dyskursywnych: omyłki autorskie Krasińskiego lub nieścisłości faktograficzne, objaśnienia związane z przywoływanymi przez romantyka osobami, odwołania bibliograficzne, cytaty i odwołania do innych tekstów, trudne dla dzisiejszego odbiorcy terminy fachowe. Konkluzję przedstawionego artykułu stanowi uwaga o charakterze ogólnym: wszelkie działania wydawcy związane z redakcją objaśnień muszą mieć swe źródło i legitymację w komentowanym dziele, nie mogą natomiast zmierzać do eksponowania erudycji i osobowości tekstologa.