Nowa edycja Kronik tygodniowych Bolesława Prusa. Przykłady śledztw edytorskich

Abstrakt

Artykuł omawia pracę nad nową edycją Kronik tygodniowych Bolesława Prusa, które były pierwotnie publikowane na łamach „Kuriera Warszawskiego” oraz „Nowin”. Jest to wydanie realizowane w ramach przedsięwzięcia obejmującego Edycję Krytyczną Pism Wszystkich klasyka pozytywizmu, w którym bierze udział kilkadziesiąt osób i instytucji naukowych. Przedstawiana tu „przygoda” z kronikami dotyczy lat 1879–1883. Do tej pory w latach pięćdziesiątych XX wieku ukazała się jedyna edycja felietonów Prusa przygotowana przez zespół Zygmunta Szweykowskiego. Są to, mimo upływu lat, materiały aktualne i warte ponownego namysłu edytorskiego.

Objaśnianie nazwisk, wydarzeń, dat, niezrozumiałych w pierwszym momencie osobliwości, drobiazgów, a także potrzeba precyzyjnej lokalizacji cytatów, które Prus podawał z pamięci, wielokrotnie stawało się detektywistyczną przygodą. Wybrano do analizy „przypadki” najciekawsze i różnorodne, pokazujące rozmaite wyboistości, o które można się potknąć podczas poszukiwań. Myślą przewodnią było tu wskazanie metody najskuteczniejszego rozwiązywania śledztw edytorskich, które nie zawsze kończą się sukcesem, a także uświadomienie wielości dróg prowadzących do sprawnego rozwikłania konkretnej zagadki. Warta podkreślenia jest również konieczność mozolnego gromadzenia cytatów z prasy, druków zwartych i innych dostępnych źródeł, które dopiero po etapie skrzętnego „kolekcjonowania” mogły dostarczyć potrzebnych informacji wykorzystanych w końcowym komentarzu. Zostały przedstawione cztery przypadki: Mikołaja Sankowskiego, Carla Herrmanna, Michała Siemiradzkiego (zabawa z datami), drobiazgów prasowych oraz kłopotliwych określeń. Wszystkie one pokazują sposoby ostatecznego formułowania przypisów, które – zgodnie z ustaleniami – powinny być zwięzłe, ale zawsze traktowane indywidualnie. Omówione w artykule przykłady śledztw edytorskich pokazują wyimek niewidocznej i niedocenianej przez czytelników pracy, dzięki której wydawany tekst staje się za pośrednictwem dodanych komentarzy zrozumiały.