Problemy krojów pisma w edycji sejmowej dzieł Jana Kochanowskiego

Abstrakt

Artykuł zawiera przegląd zmian cyfrowych nośników krojów pism drukarskich od lat osiemdziesiątych XX wieku w kontekście problemów, które pojawiły się po 2012 roku podczas przygotowywania do publikacji brakujących tomów tzw. sejmowej edycji dzieł wszystkich Jana Kochanowskiego (w serii „Biblioteka Pisarzów Polskich”). Diachroniczny wywód został uporządkowany podług czterech cech dzisiejszych czcionek komputerowych, odnoszących się po części do dawnej i współczesnej funkcjonalności pisma: kształtu (kroju), stopnia pisma, formatu (danych cyfrowych) oraz kodowania znaków. Aspekt stylistyczny glifów omówiono, posługując się trzema kryteriami opozycyjnej klasyfikacji krojów ze względu na cechy formalne: antykwa vs. kroje stylizowane, szeryfowość vs. bezszeryfowość oraz dwuelementowość vs. jednoelementowość. Stopień pisma odniesiono do różnic między wielkością punktów Didota, Pica oraz DTP. Format współczesnych fontów open type – do metody pracy WYSIWYG w różnych systemach operacyjnych, instalowanych na komputerach osobistych. Wskazano też pewne mankamenty dzisiejszego standardu Unicode, które mogą przysporzyć trudności w trakcie projektowania i kodowania nietypowych glifów użytych zarówno do drukowania staropolskiego tekstu, jak i do dalszego wykorzystania jego wersji cyfrowej. Dokończenie edycji typu A utworów Jana Kochanowskiego stawia przed wydawcą szereg wyzwań. Stosunkowo najprostsze to odwzorowanie przy pomocy współczesnego cyfrowego instrumentarium dotychczasowej graficznej postaci tomów wydrukowanych w latach 1982–1997. Problemem istotniejszym jest informatyczna unifikacja prac redakcyjnych, rozproszonych w kilku zespołach, co do pewnego stopnia może zapobiec pojawieniu się niekonsekwencji, a nawet błędów na etapie prepress. Najtrudniejsze okazuje się dalsze wykorzystanie wersji cyfrowych, w tym przygotowanie wzorcowej edycji elektronicznej, która przez kolejne lata służyłaby badaniom nad spuścizną Kochanowskiego.