O problemach edycji "Arii z kurantem"

Abstrakt

Artykuł O problemach edycji „Arii z kurantem” przedstawia opis trzech wydań emigracyjnego tomu Jana Lechonia. Autorka poddaje analizie wersologicznej pierwszą edycję "Arii z kurantem", która została wydana w 1945 roku w Nowym Jorku. W pracy zostało uwzględnione także wydanie warszawskie z 1987 roku oraz toruńskie z 1995 roku. Pierwsze z wymienionych, będące jedyną edycją zagraniczną, okazało się niedoskonałe, pełne błędów oraz uchybień edytorskich. Przygotowywane z mniejszą wnikliwością i dokładnością stało się podstawą do tego, by dzieło Lechonia nie tylko wznawiać, ale też poprawiać zarówno za granicą, jak i w kraju. Poczynione przez późniejszych wydawców emendacje przyczyniły się do zapewnienia takiego kształtu utworów, by ten jak najwierniej odzwierciedlał wolę Serafinowicza. Autorka zauważa, że zmodernizowano fleksję oraz ortografię, zlikwidowano zbędne światło międzywyrazowe, ujednolicono znaki graficzne cudzysłowu z prostego na drukarski, lecz – oprócz usunięcia mankamentów – wprowadzono również inne lapsusy. Uwzględnione zmiany (w dołączonym do artykułu aneksie) wprowadzone w obrębie referowanych wydań wykazują niezwykłą czujność edytorów warszawskich i toruńskich, którzy dążą do zachowania „muzyki współbrzmienia” "Arii z kurantem" przez podtrzymanie zgłoskowego i rymotwórczego porządku utworów. Nie wyklucza to jednak tego, że niektóre słowa liryków zmieniono bez wskazania konkretnej motywacji takiego postępowania, co autorka określiła mianem działania według „poczucia językowego” wydawców. Ponadto aneks umożliwił sporządzenie szczegółowych statystyk procentowych, dzięki którym czytelnik dowiaduje się, że modyfikacje na przestrzeni trzech omawianych edycji objęły aż 43% wszystkich wersów, i poznaje dokładną liczbę wszystkich zmian. Powyższy współczynnik częstotliwości odsłania skalę problemu oraz zaświadcza, że współcześnie zainteresowanie Lechoniową poezją wcale nie maleje.