„Będziem Moskalami” – kontekstowa lektura [ Roku 1846 ] Zygmunta Krasińskiego

Abstrakt

Do zajęcia się [Rokiem 1846] autorkę artykułu sprowokowały propozycje interpretacyjne Jerzego Fiećki, znajdujące się w jego książce o sporze Krasińskiego z Adamem Mickiewiczem. Lektura [Roku 1846] w kontekście Mickiewiczowskim, jak to zapoczątkował Juliusz Kleiner, skłoniła Fiećkę do postawienia kilku hipotez inspirujących, ale też ryzykownych, bo idących wbrew obowiązującej dotąd linii interpretacyjnej. Wysunął on przypuszczenie, że dramat o nieco mylącym tytule [Rok 1846] miał być próbą przerwania milczenia na temat Dziadów, próbą nawiązania dialogu z tym utworem. Druga hipoteza dotyczyła czasu powstawania dramatu, trzecia – powodów, dla których praca nad nim została przerwana. Otóż zdaniem Fiećki wcale nie musiało być tak, co od edycji Czubka uznaje się za pewne, że geneza [Roku 1846] wiąże się z powstaniem krakowskim i rzezią galicyjską. Może było na odwrót. To wypadki z lutego 1846 roku być może spowodowały, że poeta zarzucił wcześniej rozpoczęty projekt. Wszak akcja utworu – argumentuje badacz – została osadzona w Warszawie, a nie w Galicji, i rzecz dotyczy represji rosyjskich, nie zaś machinacji austriackich.