Rynek wydawniczy książki dziecięcej w zaborze rosyjskim w XIX i w początkach XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2013.007Słowa kluczowe
książka dziecięca, zabór rosyjski, edytorstwo, powielanie ilustracji, Klementyna Tańska, Stanisław Jachowicz, Gebethner i Wolff, Michał Arct, Janina i Jakub MortkowiczowieAbstrakt
W artykule zaprezentowano dzieje kształtowania się rynku wydawniczego książek dla młodych odbiorców w zaborze rosyjskim w XIX i na początku XX wieku. Rozwój tego segmentu ruchu wydawniczego starano się ukazać w kontekście uwarunkowań literackich, edukacyjno-wychowawczych i społecznych, podkreślając równocześnie wpływ postępu, jaki miał w XIX wieku miejsce w dziedzinie edytorstwa, a technik powielania ilustracji w szczególności. Droga rozwojowa publikacji dziecięcych prowadziła od nielicznych książek wydawanych w latach dwudziestych XIX wieku nakładem własnym ówczesnych autorów (Klementyna Tańska, Stanisław Jachowicz) do działających na przełomie wieków dużych, firm wydawniczych realizujących ambitne programy wydawnicze (księgarnia Gebethnera i Wolffa czy specjalistycznej oficyny Michała Arcta). Natomiast w początkach XX wieku docierające do Polski zachodnioeuropejskie idee ruchu na rzecz odnowy książki wywarły korzystny wpływ również na edytorstwo książki dziecięcej. Szczególne zasługi w zakresie publikowania pięknej książki dla najmłodszych położyli Janina i Jakub Mortkowiczowie
Bibliografia
Arct S., 1962, Okruchy wspomnień, Warszawa.
Arct S., E. Pawłowska, 1961, Wydawcy warszawscy w latach 1878–1914, w: Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie, Warszawa.
Banach A., 1959, Polska książka ilustrowana 1800–1900, Kraków.
Boczar E., 1995, Dziewiętnastowieczny wydawca książek dla dzieci i młodzieży – Ferdynand Hoesick, w: Z zagadnień literatury dziecięcej. (Studia i materiały), Warszawa.
Brodziński K., 1819, „Pamiątka po dobrej matce” przez Młodą Polkę, „Pamiętnik Warszawski”, t. 15, s. 311–319.
Cieślikowski J., 1963, Baśń Konopnickiej „O krasnoludkach i sierotce Marysi”, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, s. 109–141.
Cieślikowski J., 1962, Marii Konopnickiej książki z obrazkami, „Prace Literackie”, t. 3, s. 121–153.
Cybulski R., 1972, Józef Zawadzki – księgarz, drukarz, wydawca, Wrocław.
Dmochowski F. S., 1959, Wspomnienia od 1806 do 1830 roku, Warszawa.
Dunin J., 1991, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych, Wrocław.
Estreicher K., 1977, Bibliografia polska XIX stulecia, t. 2, Warszawa.
Estreicher K., 1978, Bibliografia polska XIX stulecia, t. 3, Warszawa.
Estreicher K., 1991, Bibliografia polska XIX stulecia, t. 15, Kraków.
Jaworska J., 1975, Bibliografia łódzkiej produkcji wydawniczej (do 1918 roku), Łódź.
Jaworska J., 1977, Literatura piękna w dorobku łódzkich wydawców, „Acta Universitatis Lodziensis. Nauki Humanistyczno-Społeczne”, seria 1, z. 26, s. 45–66.
Kaniowska-Lewańska I., 1973, Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864. Zarys rozwoju. Wybór materiałów, Warszawa.
Kaniowska-Lewańska I., 1986, Stanisław Jachowicz. Życie, twórczość i działalność, Warszawa.
Kaniowska-Lewańska I., 1964, Twórczość dla dzieci i młodzieży Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, Opole.
Katalog dzieł nakładowych i w większej ilości nabytych, Warszawa 1910.
Kocójowa M., 1980, Geneza księgarni, działalność i exodus z Warszawy Aleksandra Nowoleckiego, „Roczniki Biblioteczne”, R. 24, z. 1, s. 257–318.
Konieczna J., 2009, Kształtowanie się systemu informacji o książce dziecięcej na ziemiach polskich w XIX i w początkach XX wieku, w: Przestrzeń informacyjna książki, red. J. Konieczna, S. Kurek-Kokocińska, H. Tadeusiewicz, przy współpracy R. Kępy i M. Przybysz-Stawskiej, Łódź, s. 319–328.
Konieczna J., 2005, Kultura książki polskiej w Łodzi przemysłowej, Łódź.
Książki na podarki. Katalog, Warszawa 1917.
Mlekicka M., 1992, Nowatorstwo edytorskie Mortkowiczów w zakresie książki dziecięcej, „Guliwer”, nr 5, s. 25–31.
Mlekicka M., 1987, Wydawcy książek w Warszawie w okresie zaborów, Warszawa.
Muszkowski J., 1938, Z dziejów firmy Gebethner i Wolff, Warszawa.
Ostrowska B., 1906, Książeczka Halusi, Lwów.
Podgórska E., 1960, Szkolnictwo elementarne Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego, Warszawa.
Rutkiewicz E., 1986, Polska książka dziecięca XIX wieku, „W Kręgu Książki”, [nr 5], s. 22–36.
Skotnicka G., 1986, Dawne i współczesne książki o literach, „W Kręgu Książki”, [nr 5], s. 7–21.
Skrzypczak A., 1969, Sennewaldowie księgarze i wydawcy warszawscy, Wrocław.
Słodkowska E., 1970, Działalność wydawnicza Franciszka Salezego Dmochowskiego 1820–1871. Studium monograficzne, Warszawa.
Słodkowska E., 1993, Poglądy na czytelnictwo młodzieży w czasach Królestwa Polskiego 1815–1830, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi”, s. 239–245.
Słodkowska E., 2002, Produkcja i rozpowszechnianie wydawnictw w Królestwie Polskim 1815–1830, Warszawa.
Słodkowska E., 1968, Spółka wydawnicza pod firmą drukarni A. Gałęzowskiego w Warszawie, „Rocznik Biblioteki Narodowej”, s. 317–331.
Socha I., 2001, „Przykładne, użyteczne i zabawne”. O polskich książkach dla młodego odbiorcy na Śląsku w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, Katowice.
Suchodolska E., 1962, Bibliografia wydawnictw J. Mortkowicza, w: H. Mortkowicz-Olczakowa, Pod znakiem kłoska, Warszawa, s. 383–393.
Szocki J., 1995, Edytorzy utworów dziecięcych Marii Konopnickiej w latach 1884–1914 (pierwodruki), w: Z zagadnień literatury dziecięcej. (Studia i materiały), Warszawa, s. 36–40.
Tazbir S. (red.), 1962, Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie, Warszawa.
Treichel I. (red.), 1972, Słownik pracowników książki polskiej, Warszawa–Łódź.
Wiercińska J., 1986, Sztuka i książka, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 672
Liczba cytowań: 0
