„[…] człowiek bez wiadomości gorzej niż bez chleba” – epistolarna rozmowa Zofii Kossak z mężem (1939–1940)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2024.0008Słowa kluczowe
Zofia Kossak, epistolografia wojenna, korespondencja rodzinna, listy obozowe, listy do oflaguAbstrakt
Artykuł stanowi omówienie Listów do Oflagu – fragmentu korespondencji Zofii Kossak kierowanej do jej męża, Zygmunta Szatkowskiego, prowadzonej na początku II wojny światowej. Analizowany materiał to archiwalny zbiór ponad stu listów przechowywanych obecnie w Szwajcarii, na który składa się korespondencja Zofii Kossak i innych członków jej rodziny do obozu jenieckiego, gdzie przebywał Szatkowski. Korespondencja stanowi dokument osobisty, rodzinny oraz społeczny, obrazujący okupacyjną rzeczywistość.
Autorzy artykułu ukazują, jaki wpływ na korespondencję Kossak i Szatkowskiego miały wojenne regulacje prawne. Dowodzą także, że listy Kossak zawierają dodatkową, oprócz dosłownej, treść ukrywaną przed cenzurą. Omówiono tematykę listów, w której na pierwszy plan wysuwa się troska o podstawowy byt uwięzionego męża, relacje z życia rodziny oraz wsparcie emocjonalne. Korespondencja obejmowała także kwestie logistyczne, jak zaopatrzenie jeńca i finanse rodziny.
Artykuł analityczny uzupełnia publikacja czternastu listów z omawianego zbioru. Jest to pierwsza odsłona korespondencji rodzinnej Zofii Kossak, która do tej pory nie była publikowana. Tekst listów został zmodernizowany pod względem interpunkcji i pisowni.
Bibliografia
Bugnon-Rosset A., 1988, Z „białych plam” w życiorysie Zofii Kossak, „Tygodnik Powszechny”, nr 14–15.
Kisielewicz D., 2015, Niewola w cieniu Alp. Oflag VII A Murnau, Opole.
Konwencja dotycząca traktowania jeńców wojennych, podpisana w Genewie, dnia 27 lipca 1929 r., art. 36–40. Tekst dostępny online: https://www.prawo.pl/akty/dz-u-1932-103-866,16861171.html.
Kossak Z. do syna Witolda, list z 26 grudnia 1952 roku, mps, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, akc. 40/2020.
Kossak Z., 1922, Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919, wyd. 1, Kraków.
Kossak Z., 1999, W Polsce Podziemnej. Wybrane pisma dotyczące lat 1939–1944, słowo wstępne W. Bartoszewski, wyb. i oprac. S. Jończyk i M. Pałaszewska, Warszawa.
Majchrowski S., 1970, Za drutami Murnau, Warszawa.
Pałaszewka M., 1999, Zofia Kossak, Warszawa.
Pałaszewka M., 2021, Zofia Kossak w latach II wojny światowej, w: Z. Kossak, Konspiracyjna „Weronika”, wstęp oraz wyb. M. Pałaszewska, Warszawa.
Sadzikowska L., 2019, Listy z lagrów i więzień 1939–1945. Wybrane zagadnienia, Katowice.
Sadzikowska L., 2022, Identität und Fremdheit. Leben und Werk von Zofia Kossak in den Jahren 1939–1945, Köln.
Strękowski Z., Mój pobyt w obozie jenieckim „Oglag VII A Murnau”. 25 IX 1939–29 IV 1945 [mps].
Szatkowska A., 2006, Był dom... Wspomnienia, Kraków.
Szpak R., 2014, Język ezopowy – interpretacje i redefinicje. Postawienie problemu, w: Prze(d)sądy: o czytaniu kultury, red. J. Czurko i M. Wróblewski, Łódź.
Wirpsza W., 2015, Listy z oflagu, Szczecin.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Małgorzata Nowak, Artur Truszkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 185
Liczba cytowań: 0
