Romantyzm zracjonalizowany. „Rozmowa duchów” Placyda Jankowskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2023.0032Słowa kluczowe
Placyd Jankowski, Rozmowa duchów, romantyzm, ironia, humor, edycjaAbstrakt
Poczytny humorysta lat czterdziestych XIX wieku – John of Dycalp – szybko zdobył popularność dzięki swojemu dowcipowi i oryginalnej formie literackiej. Wydane w 1841 roku Pisma przedślubne i przedsplinowe, którymi pisarz niejako powtórnie debiutował, zyskały wiele pozytywnych recenzji, a ich autorzy wyrażali nadzieje na rozwój talentu artysty. W ciągu najbliższych paru lat skrywający się pod pseudonimem Placyd Jankowski miał wydać kilkanaście różnych dzieł, które bardziej lub mniej odpowiadały gustom czytelników. Rozmowa duchów otwiera pierwszy tom Pism, które przyspieszyły literacką karierę Jankowskiego. Opracowanie utworu ma na celu przypomnienie twórczości pisarza, jest także swojego rodzaju zapowiedzią powstającej pełnej edycji Pism przedślubnych i przedsplinowych.
Bibliografia
A. T., 1841, Pisma przedślubne i przedsplinowe Johna of Dycalp (?). 1841 Wilno, „Biblioteka Warszawska”, t. 2.
Charkiewicz W., 1928, Placyd Jankowski (John of Dycalp), Wilno.
Extracts from the Port-folio of a Man of Letters, 1810, „The Monthly Magazine”, Vol. 28, No. 193.
Firlej M., 1841, Korespondencje, „Orędownik Naukowy”, nr 33.
Jankowski P., 1841, Pisma przed-ślubne i przed-splinowe, Wilno.
Jankowski P., 1884, Wspomnienia szkolne i uniwersyteckie Johna of Dycalpa (ks. Placyda Jankowskiego). Urywek z pamiętnika pisanego dla własnych dzieci 1836 r., „Kłosy”, nr 983.
Jankowski Placyd (1810–1872), 1968, w: Nowy Korbut, t. 7, oprac. I. Śliwińska i S. Stupkiewicz, Warszawa.
Kamiński M., 1873, Kobieta, miłość i małżeństwo, czyli zbiór zdań, myśli i epigrammatów najsławniejszych pisarzy, poetów i filozofów, o kobiecie, dziewicy, mężatce, przyjaciółce, oraz o miłości i małżeństwie, Warszawa.
Konwent Polonia, Śpiewnik, https://www.konwentpolonia.pl/spiewnik-2 (dostęp: 29.11.2021).
Kowalczykowa A., 2016, Motto romantyczne. Na marginesie lektur, w: eadem, Wobec współczesności. Tematy poważne i mniej serio. Pisma rozproszone i zarzucone, t. 2, Białystok.
Kraszewski J. I., 1841, Nowsze dzieła polskie, „Athenaeum”, t. 3.
Kraszewski J. I., 1873, Placyd Jankowski (John of Dycalp). Wspomnienie, „Tygodnik Ilustrowany”, nr 285–286.
Kraszewski J. I., 2004, J. of Dycalp, Powieść składana; J. Mac Tret-ful, J. Z. Sójkowski, Powieść zlepiana, oprac. B. i M. Szargotowie, Katowice.
Książka jubileuszowa dla uczczenia pięćdziesięcioletniéj działalności literackiej J. I. Kraszewskiego, dr. Józefa Ungra, 1880, Warszawa.
Niemcewicz J. U., 1838, Jest nas siedmioro (Z Angielskiego), w: idem, Dzieła poetyczne wierszem i prozą, t. 2, oprac. J. Bobrowicz, Lipsk.
Nowe dzieła nakładem i drukiem Teofila Glücksberga w Wilnie wydawane, 1841, „Athenaeum”, t. 1.
Nowy śpiewak znad raby z ziemi proszowskiej, 1876, Bochnia.
Pismo Jana Of Dycalp, 1841, „Przegląd Warszawski Literatury, Historii, Statystyki i Rozmaitości”, t. 1.
Podwysocki K., 1841, Pisma przedślubne i przedsplinowe Johna of Dycalp, „Tygodnik Petersburski”, nr 20.
Ratajczakowa D., 2016, Komizm, w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, pod red. J. Bachórza, G. Borkowskiej, T. Kostkiewiczowej, M. Rudkowskiej i M. Strzyżewskiego, t. 1: A–M, Toruń–Warszawa.
Sokół L., 1985, Wstęp, w: P. Jankowski, Doktor Panteusz w przemianach i inne utwory, oprac. L. Sokół, Warszawa.
Swisłocz (artykuł nadesłany), 1820, „Kurier Litewski”, nr 114.
Szargot B., Szargot M., 2018, Jak wydawaliśmy „Powieść składaną” i „Powieść zlepianą”, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, nr 1 (13): Problemy edycji literatury XIX i XX wieku, pod red. D. Pachockiego.
Tarnowski S., 1888, rec.: P. Chmielowski, Józef Ignacy Kraszewski: Zarys biograficzno-literacki, „Przegląd Polski”, t. 89.
Walicki A., 1888, Ks. Placyd Jankowski (John of Dycalp), „Świat”, nr 20.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Patryk Chłopek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 215
Liczba cytowań: 0
