Editio ultima? Wokół warszawskiej edycji „Dzieł” Aleksandra Fredry (1880)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2023.0025Słowa kluczowe
Aleksander Fredro, Stanisław Pigoń, edycja pośmiertna, editio ultima, cenzura, autocenzura, tekst definitywny, tekst kanoniczny, wydanie zbioroweAbstrakt
Celem artykułu jest prezentacja okoliczności towarzyszących przygotowaniu trzynastu tomów edycji warszawskiej Dzieł Aleksandra Fredry (Gebethner i Wolff, 1880), a szczególnie ich konfrontacja z dyspozycjami pisarza, które powstawały w czasie kilkunastoletniego okresu milczenia. Fredro porządkował wówczas swoją spuściznę literacką oraz przygotował instrukcje dotyczące prac nad wydaniem zbiorowym swoich utworów. Z brulionowych notatek wyłania się nie tylko przejmujący portret autora pieczołowicie planującego edycję pośmiertną, ale również twórcy, który interpretuje własny dorobek, dokonuje w nim koniecznych zmian i selekcji, podaje zasady modernizacji pisowni zapożyczeń typu „Francyja”, „Azya”, „rewolucyja”. Edycja warszawska, mimo że podlegała cenzurze i autocenzurze, przez wiele lat niesłusznie była uważana za editio ultima. Zweryfikowana przez Stanisława Pigonia do dziś pozostaje przyczynkiem do badań nad zapomnianymi lub pomijanymi aspektami twórczości Aleksandra Fredry.
Bibliografia
Budrowska K., 2006, „Tekst kanoniczny”, „intencja twórcza” i inne kłopoty, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.
Chrzanowski I., 1917, O komediach Aleksandra Fredry, Kraków.
Cybulski Ł., 2017, Krytyka tekstu na rozdrożach. Anglo-amerykańska teoria edytorstwa naukowego w drugiej połowie XX w., Warszawa.
Dębicki L., 1906, Portrety i sylwetki literackie z XIX stulecia. Z ilustracjami, seria 2, t. 1, Kraków.
Dunin-Borkowski L., 1842, Uwagi ogólne nad literaturą w Galicji, „Tygodnik Literacki”, nr 52.
Fredro A., 1880, Dzieła, t. 1‒13, Warszawa.
Fredro A., 1968‒1976, Pisma wszystkie. Wydanie krytyczne, t. 13‒14, oprac. S. Pigoń, Warszawa.
Goszczyński S., 1835, Nowa epoka poezji polskiej, „Powszechny Pamiętnik Nauk i Umiejętności”, t. 2.
Górski K., 2011, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, wstęp M. Strzyżewski, Toruń.
Kuchowicz Z., 1989, Aleksander Fredro we fraku i w szlafroku, Łódź.
Pigoń S., 1954, Spuścizna literacka Aleksandra Fredry, Warszawa.
Rymkiewicz J. M., 1977, Aleksander Fredro jest w złym humorze, Warszawa.
Saganiak M., 2016, Natchnienie, hasło w: Słownik polskiej krytyki literackiej 1764‒1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 2, pod red. J. Bachórza et al., Toruń‒Warszawa.
Ursel M., 2009, Aleksander Fredro. Na scenie życia i teatru, Wrocław.
Ursel M., 1992, Powinowactwa artystyczne wierszy Aleksandra Fredry, „Pamiętnik Literacki”, z. 3.
Ursel M., 2018, Wstęp, w: A. Fredro, Wybór komedii, oprac. M. Ursel, Wrocław.
Zakrzewski B., 1971, „Autobiografia” Aleksandra Fredry, „Prace Literackie”, t. 13.
Zaleski J., 1975, Język Aleksandra Fredry, cz. 1‒2, Wrocław.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Olga Taranek-Wolańska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 145
Liczba cytowań: 0