Romantyczna pisarka jako wydawczyni. Klementyna z Tańskich Hoffmanowa
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2023.0023Słowa kluczowe
romantyzm warszawski, romantycy – wydawcy, finanse romantycznych pisarzy, podróżopisarstwo, recepcja pisarzy staropolskich, Jan Kochanowski, Łukasz Górnicki, Klementyna z Tańskich HoffmanowaAbstrakt
Artykuł podejmuje zagadnienie miejsca w romantycznym kanonie Klementyny z Tańskich Hoffmanowej oraz jej inicjatyw wydawniczych jako odpowiedzi na romantyczne zainteresowanie piśmiennictwem staropolskim. Historycy literatury uważają autorkę Pamiątki po dobrej matce za pisarkę niemal wyłącznie dla młodych odbiorców i spadkobierczynię dorobku polskiego oświecenia. Biografia natomiast sytuuje redaktorkę „Rozrywek dla Dzieci” w centrum życia romantyków, niekiedy nawet jako prekursorki ich działalności, choć dowodzi też indywidualnego stosunku wielostronnej twórczyni do różnych zjawisk historycznoliterackich.
Hoffmanowa, dobrze sytuowana finansowo dzięki pracom pisarskim oraz ceniona za działalność edukacyjną i kulturalną, z zapałem zajmowała się propagowaniem i wydawaniem pisarzy staropolskich. Czyniła to w sposób wysoce profesjonalny, opatrując wydawane dzieła starannym komentarzem edytorskim. Kształtowała tak recepcję czytelniczą dawnych pisarzy, ale również romantyczne pisanie historii literatury. W swych upodobaniach do literatury staropolskiej nie była odosobniona. Na opracowanie czekają więc katalogi dokumentujące inicjatywy wydawnicze i czytelnicze romantyków – jako świadectwo kultury literackiej pierwszej połowy XIX wieku. W takim kontekście Tańska Hoffmanowa może okazać się bliska romantykom (nie tylko przez swą biografię) i zyskać nowe miejsce na romantycznym Parnasie.
Bibliografia
Burkot S., 1988, Polskie podróżopisarstwo romantyczne, Warszawa.
Chmielowski P., 1898, Klementyna z Tańskich Hoffmanowa. Zarys biograficzno-pedagogiczny, Petersburg.
Cieślikowski J., 1979, Topos dziecka i dzieciństwa, „Prace Literackie”, t. 20.
Cyganeria Warszawska, 2004, wstęp, wybór i oprac. S. Kawyn, Wrocław.
Dąbrowska J. E., 2008, Klementyna. Rzecz o Klementynie z Tańskich Hoffmanowej, Białystok.
Dwustulecie Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk, 2001, pod red. Z. Mikulskiego, Warszawa.
Hoffmanowa z Tańskich K., 1842, Jan Kochanowski w Czarnolesie, t. 1–2, Lipsk.
Hoffmanowa z Tańskich K., 1849, Pamiętniki, t. 1–3, Berlin.
Hoffmanowa z Tańskich K., 1833, Wybór pism, t. 1–10, Wrocław.
Górnicki Ł., 1828, Pisma, t. 1–3, Warszawa.
Kamionka-Straszakowa J., 1988, „Do ziemi naszej”. Podróże romantyków, Kraków.
Kochanowski J., 1829, Elegie, z łacińskiego przełożone przez K. Brodzińskiego, Warszawa.
Kolbuszewski J., 1985, Krajobraz i kultura, Wrocław.
Kaniowska-Lewańska I., 1964, Twórczość dla dzieci i młodzieży Klementyny z Tańskich Hoffmanowej, Opole.
Kraushar A., 1917, Generałowa Sowińska i Klementyna Hoffmanowa w czasach powstania listopadowego i po kapitulacji Warszawy, Lwów.
Mlekicka M., 1987, Wydawcy książek w Warszawie w okresie zaborów, Warszawa.
Próbki dobrej literatury wieku szesnastego, 1838, t. 1: Mikołaj Rej, t. 2: Jana Kochanowskiego [!], Wrocław.
Słodkowska E., 2003, Produkcja i rozprowadzanie wydawnictw w Królestwie Polskim w latach 1815–1830, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Teresa Winek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 215
Liczba cytowań: 0