Warszawsko-grodzieński trójkąt (auto)biograficzny. Listy Leopolda Méyeta do Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2022.0003Słowa kluczowe
rękopis, list, korespondencja, egodokument, biografia, Leopold Méyet, Eliza Orzeszkowa, polski pozytywizm, Grodno, WarszawaAbstrakt
Zachowana spuścizna rękopiśmienna Leopolda Méyeta to przede wszystkim pisane na przestrzeni ponad 20 lat listy do Elizy Orzeszkowej. Niemniej uwagę badawczą przykuwa korpus listów warszawskiego adwokata do Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej z lat 1877–1911, przechowywany w Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Wilnie (F. 1135, ap. 13, nr 507). Listy, pisane niemal równolegle z listami do Orzeszkowej, stanowią swoisty awers tej relacji. Listowe „rozmowy” z Kościałkowską Méyet prowadził ze stanowiska lojalnego plenipotenta autorki Nad Niemnem. Lektura listów adwokata do Kościałkowskiej odsłania znamienną cechę tej relacji – listy są znacznie bardziej intymne niż te pisane do Orzeszkowej. Nadawca zamieszczał w nich obszerne passusy mówiące o sprawach osobistych: relacji z matką, samotności, małżeństwa z Seweryną Kaftal i związanym z nim skandalem. Poruszał również problem zmagań z potrzebą i niemocą twórczą, pokory wobec niedostatków talentu pisarskiego, która każe profilować sferę działalności.
Bibliografia
Źródła niedrukowane
Kopia testamentu Leopolda Méyeta przechowywana w zbiorach Biblioteki Narodowej, sygn. III 659.560.
Korpus listów Leopolda Méyeta do Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej z lat 1877–1911 przechowywany w Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Wilnie, F. 1135, ap. 13, nr 507.
Źródła drukowane
Orzeszkowa E., 1955, Listy zebrane, t. 2: Listy do Leopolda Méyeta, do druku przyg. i koment. opatrzył E. Jankowski, Wrocław.
Orzeszkowa E., 1956, Listy zebrane, t. 3: Do literatów i ludzi nauki: Jana Karłowicza, Franciszka Rawity-Gawrońskiego, Henryka Nusbauma, Tadeusza Garbowskiego, do druku przyg. i koment. opatrzył E. Jankowski, Wrocław.
Orzeszkowa E., 1958, Listy zebrane, t. 4: Do literatów i ludzi nauki: Józefy Sawickiej (Ostoi), Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej, Jadwigi Łuszczewskiej (Deotymy), Ignacego Baranowskiego, Józefa Kotarbińskiego, Kazimierza Zdziechowskiego, Aurelego Drogoszewskiego, Eugenii Żmijewskiej, Marii Czesławy Przewóskiej, Mariana Dubieckiego, do druku przyg. i koment. opatrzył E. Jankowski, Wrocław.
Orzeszkowa E., 1971, Listy zebrane, t. 7: Do rodziny, przyjaciół i korespondentów różnych, do druku przyg. i koment. opatrzył E. Jankowski, Wrocław–Warszawa.
Opracowania
Egodokumenty. Tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, 2015, red. W. Chorążyczewski, A. Pacevičius i S. Roszak, Toruń.
Jankowski E., 1973, Eliza Orzeszkowa, Warszawa.
Łyczywek R., 1982, Méyet Leopold (1850–1912), hasło w: Słownik biograficzny adwokatów polskich, t. 1, red. R. Łyczywek, Warszawa.
Markuszewska A., 2012, Leopold Méyet jako edytor i wydawca listów romantyków, „Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie”, 2012, nr 1 (2): Dziewiętnastowieczni edytorzy i wydawcy, red. A. Markuszewska.
Méyet Leopold, 1911, hasło w: Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, seria 1, t. 45–46, Warszawa.
Michalski J., 1950, 55 lat wśród książek. Wspomnienia, wrażenia, rozważania, Wrocław.
Miejsce tradycji. Refleksja autobiograficzna Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej, 2020, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, nr 20.
Osiński D. M., 2019, Materia biografii jako pamięć kultury. Wilhelmina Zyndram-Kościałkowska o Elizie Orzeszkowej – próba rekonstrukcji archiwalnej, w: Eliza Orzeszkowa. Pamięć kultury. Studia i głosy, red. nauk. J. Ławski, S. Musijenko, Białystok–Grodno.
Powichrowski W., 1915, Fundacja szkolna im. Leopolda Méyeta i sprawozdanie kuratorów za lata 1912, 1913, 1914, Warszawa.
Rabska Z., 1964, Moje życie z książką, Wrocław.
Rozenfeld A., 2017, Listy słuchaczy do Redakcji Żydowskiej Polskiego Radia w latach 1950–1958 jako przykład egodokumentów, „Autobiografia”, nr 1.
Wiśniewska I., 2000, Formuła przyjaźni. Korespondencja między Elizą Orzeszkową a Leopoldem Méyetem, w: Sztuka pisania. O liście polskim w wieku XIX, red. J. Sztachelska i E. Dąbrowicz, Białystok.
Wiśniewska I., 2014, Kalendarium życia i twórczości Elizy Orzeszkowej, t. 1–2, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Piotr Bordzoł
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 455
Liczba cytowań: 0
