Od „Notatki o Nieświeżu” do „Wędrówek po moich niegdyś okolicach”. Nieśwież w twórczości Władysława Syrokomli
DOI:
https://doi.org/10.12775/SE.2021.0016Słowa kluczowe
Ludwik Kondratowicz, Władysław Syrokomla, Michał Baliński, Notatka o Nieświeżu, Wędrówki po moich niegdyś okolicach, dziennik podróży, NieświeżAbstrakt
Autorka próbuje zrekonstruować ewolucją warsztatu pisarskiego i badawczego Ludwika Kondratowicza-Władysława Syrokomli. W tym celu poddaje szczegółowej analizie dwa jego teksty związane z tym samym tematem: przeszłością Nieświeża. Pierwszy z nich to rękopiśmienna Notatka o Nieświeżu z 1844 roku, napisana na prośbę historyka Michała Balińskiego. Drugi tekst to jeden z rozdziałów książki Wędrówki po moich niegdyś okolicach wydanej w Wilnie w 1853 roku. Oba teksty dzieli od siebie dystans dziewięciu lat. Autorka, badając poszczególne elementy tych dzieł, próbuje ukazać, jakim zmianom ulegał z biegiem czasu warsztat twórczy pisarza. Dochodzi do wniosku, że ewolucja poglądów życiowych, społecznych i naukowych autora dwóch porównywanych ze sobą w artykule tekstów jest wyraźnie zauważalna. Można by nawet zaryzykować stwierdzenie, że Notatkę o Nieświeżu napisał Ludwik Kondratowicz, a rozdział Nieśwież w książce Wędrówki po moich niegdyś okolicach – Władysław Syrokomla.
Bibliografia
Literatura podmiotu:
Biblioteka Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie (LMAB RS), F109–36, [Kondratowicz Ludwik, Notatka o Nieświeżu 1844 dla Michała Balińskiego z 2 rysunkami], k. 1–13.
K. [L. Kondratowicz], 1846, Nieśwież w 1846, „Tygodnik Petersburski”, nr 60 [5/17 sierpnia], s. 413–414.
Syrokomla W., 1853, Wędrówki po moich niegdyś okolicach. Wspomnienia, studja historyczne i obyczajowe, Wilno: J. Zawadzki.
Syrokomla W., 1849, Wspomnienie Nieświeża. Sonety, „Rocznik Literacki”, s. 125–130.
Literatura przedmiotu:
[b. a.], 1854, Wędrówka po moich niegdyś okolicach, wspomnienia, studia historyczne i obyczajowe przez Władysława Syrokomlę, Wilno, "Nowiny" [Lwów 3 stycznia], nr 1, s. 5–6.
Albrecht-Szymanowska W., 2001, Kondratowicz Ludwik, w: Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny, red. R. Loth, t. 2: I–Me, Warszawa, s. 175–178.
Baliński M., 1836, Historya miasta Wilna, t. 1: Zawierający dzieje Wilna, od założenia miasta aż do roku 1430 z rycinami, Wilno.
Baliński M., Lipiński T., 1846, Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana przez Michała Balińskiego i Tymoteusza Lipińskiego, t. 3, Warszawa, 1846.
Baliński M., 1847, Nieśwież do czasów księcia Karola Radziwiłła zwanego Panie Kochanku, w: Niezapominajki. Rok ósmy. Noworocznik na rok 1847. Wydany przez Karola Korwella. Ozdobiony rycinami, Warszawa, s. 283–333.
Baliński M., Nieśwież, 1846, w: M. Baliński, T. Lipiński, Starożytna Polska pod względem historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana, t. 3, Warszawa, s. 623–648.
Bandkie J. S., 1826, Historya drukarń w Królestwie Polskim i Wielkim Xięstwie Litewskim jako i w kraiach zagranicznych, w których polskie dzieła wychodziły, t. 1–3, Kraków.
Chodźko I., 1843-1845, Obrazy litewskie. T. 1-3: Pamiętniki kwestarza, Wilno.
Chodźko I., 1850, Obrazy litewskie. T. 5: Dworki na Antokolu, Wilno.
Drogoszewski A., 1904, Władysław Syrokomla, „Biblioteka Warszawska”, t. 1, s. 251–275, 481–503.
Drogoszewski A., 1905, Władysław Syrokomla, Warszawa.
Fornalczyk F., 1972, Hardy lirnik wioskowy. Studium o Kondratowiczu–Syrokomli, Poznań.
Góra B., 2020, "Notatka o Nieświeżu" Ludwika Kondratowicza (Władysława Syrokomli), "Здабыткі. дакументальныя помнікі на Беларусі", Выпуск 23, Мінск, s. 63–74.
Góra B., 2018, "Album Wileńskie" Jana Kazimierza Wilczyńskiego i obrazki religijne z hymnami polskich poetów, "Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce", nr 130, s. 153–188.
Góra B., 2019, Wędrówki po "moich" czy "moich niegdyś" okolicach? – podróż sentymentalna Władysława Syrokomli po kraju dzieciństwa i młodości, "Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie", t. 15, nr 1, s. 177–188.
Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego S. J. Powiększony dodatkami z poźniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych, 1839–1846, wyd. J. N. Bobrowicz, t. 1–10, Lipsk.
Jarosz Bejła [H. Rzewuski], 1841, Mieszaniny obyczajowe, Wilno.
Jocher A., 840–1842, Obraz bibliograficzno-historyczny literatury i nauk w Polsce, od wprowadzenia do niej druku po rok 1830 włącznie, z pism Janocskiego, Bentkowskiego, Ludwika Sobolewskiego, Ossolińskiego, Juszynskiego, Jana Winc. i Jerz. Sam. Bandtków itd. wystawiony przez Adama Jochera Mag. Filoz., Pom. Bibl. Ces. Akad. Medyko-Chr. Wileńskiej, t. 1–2, Wilno.
Kondratowicz L., 1875, Dzieje literatury w Polsce od pierwiastkowych czasów do XVII wieku, opowiedział Ludwik Kondratowicz (Władysław Syrokomla), wyd. 2, dopełnione przypiskami, t. 1, Warszawa.
Kondratowicz L., 1850, 1852, Dzieje literatury w Polsce od pierwiastkowych, do naszych czasów, pokrótce opowiedział Ludwik Kondratowicz (Władysław Syrokomla), t. 1-2, Wilno.
Kondratowicz L., 1874, w: K. Estreicher, Bibliografia polska XIX stólecia, cz. 1, t. 2: G–L, Kraków, s. 417–419.
Korotyński W. R., 1896, Syrokomla o sobie, Warszawa.
Kraszewski J. I., 1858, Ikonotheka. Zbiór notat o sztuce i artystach w Polsce, Wilno.
Kraszewski J. I., 1887, Król w Nieświeżu 1784. Obrazek z przeszłości, Warszawa.
Kraszewski J. I., 1875, Ostatnie chwile księcia wojewody (Panie Kochanku) z papierów po Glince, Warszawa.
Kraszewski J. I., 1840–1842, Wilno od początków jego do roku 1750, t. 1–4, Wilno.
Kraszewski J. I., 1840, Witolorauda. Pieśń z podań Litwy, Wilno.
Kraszewski J. I., Władysław Syrokomla (Ludwik Kondratowicz), Warszawa 1863.
Kraszewski J. I., 1862, Władysław Syrokomla, „Przegląd Europejski” R. 1, t. 2, s. 258–360, 525–646
Kraszewski J. I., 1894, Władysław Syrokomla, w: idem, Wybór pism. Oddział 10. Studya i Szkice Literackie poprzedzone wstępem krytycznym i opatrzone spisem chronologicznym dzieł autora przez Piotra Chmielowskiego, Warszawa, s. 785–929.
Pług A. [A. Pietkiewicz], 1862, Władysław Syrokomla. Wspomnienie pośmiertne przez Adama Pługa, "Biblioteka Warszawska", t. 4, s. 467–498.
Polska, czyli o położeniu, obyczajach, urzędach i Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego przez Marcina Kromera, Koadjutora i Nominata – Biskupa Warmińskiego Xiąg Dwoje, 1853, przełożył z łacińskiego, notami i życiorysem Autora uzupełnił Władysław Syrokomla, Wilno.
Przekłady poetów polsko-łacińskich, Epoki Zygmuntowskiej, Tomik czwarty. Poezye Księdza Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Dział I. Pienia liryczne, 1851, Wilno.
Przekłady poetów polsko-łacińskich, Epoki Zygmuntowskiej, Tomik drugi. Rymy łacińskie Jana Kochanowskiego, przekł. W. Syrokomla, 1851, Wilno.
Przekłady poetów polsko-łacińskich, Epoki Zygmuntowskiej, Tomik piąty. Poezye Księdza Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. Dział II. Pienia liryczne i opisowe, przekł. W. Syrokomla, 1851, Wilno.
Przekłady poetów polsko-łacińskich, Epoki Zygmuntowskiej, Tomik pierwszy. Poemata Klemensa Janickiego, przekł. W. Syrokomla, 1851, Wilno.
Przekłady poetów polsko-łacińskich, Epoki Zygmuntowskiej, Tomik szósty. Dodatki i uzupełnienia, 1852, Warszawa.
Przekłady poetów polsko-łacińskich, Epoki Zygmuntowskiej, Tomik trzeci. Ziemie Czerwonej Rusi (Roxolania) poemat Sebastyana Klonowicza, przekł. W. Syrokomla, 1851, Wilno.
Rzewuski H.,1845-1846, Listopad. Romans historyczny z drugiej połowy XVIII wieku, t. 1-3, Petersburg.
Rzewuski H., 1839, Pamiątki JPana Seweryna Soplicy cześnika Parnawskiego, t. 1–2, Paryż.
Syrokomla W., 1860, История польской литературы отъ начала ея до настоящаго времени, Tom 1, [przekł.], O. Kuźminski, Moskwa.
Wójcicki K. W., 1840, Gawęda przy sosze, w: idem, Stare gawędy i obrazy, t. 3, Warszawa, s. 247-281.
Zdziechowski M., 1924, Władysław Syrokomla. Pierwiastek litewsko-białoruski w twórczości polskiej, Wilno.
Записки виленской археологической коммиссіи. Часть 1, 1856, ред. А. Киркоръ, М. Гусевъ. Pamiętniki Kommissji Archeologicznej Wileńskiej. Część 1, red. M. Baliński, L. Kondratowicz, Wilno.
Записки виленской археологической коммиссіи. Часть 2, 1858, ред. А. Киркоръ, М. Гусевъ. Pamiętniki Kommissji Archeologicznej Wileńskiej. Część 2, red. M. Baliński, L. Kondratowicz, Wilno.
Мархель У., 1995, Сыракомля Уладзіслаў, w: Беларускія пісьменнікі. Біябібліяграфічны слоўнік у 6 тамах, Т. 5, рэд. А.В. Мальдзіс, Мінск, s. 458–466.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Barbara Góra
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 443
Liczba cytowań: 0
