Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

O funkcji składniowej staropolskich imiesłowów czynnych – konsekwencje edytorskie interpretacji składniowej
  • Strona domowa
  • /
  • O funkcji składniowej staropolskich imiesłowów czynnych – konsekwencje edytorskie interpretacji składniowej
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 17 Nr 1 (2020): Tekstografie. Edytorskie przestrzenie tekstu i obrazu /
  4. Artykuły i rozprawy

O funkcji składniowej staropolskich imiesłowów czynnych – konsekwencje edytorskie interpretacji składniowej

Autor

  • Olga Ziółkowska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0003-1027-7524

DOI:

https://doi.org/10.12775/SE.2020.0003

Słowa kluczowe

imiesłów, język staropolski, praktyka wydawania tekstów dawnych, interpunkcja, apokryfy

Abstrakt

Artykuł jest poświęcony wstawianiu interpunkcji do transkrypcji tekstów dawnych, w odniesieniu do konstrukcji z imiesłowami, na przykładzie staropolskich apokryfów Nowego Testamentu. Pokazano, że staropolskie imiesłowy pełniły inne funkcje składniowe niż dzisiejsze imiesłowy, a co za tym idzie – wymagają innej, odzwierciedlającej ten stan rzeczy interpunkcji. Mogły bowiem być przydawką (prymarnie), podmiotem, dopełnieniem, okolicznikiem, orzeczeniem (głównym lub pobocznym). Często pełniły równocześnie dwie funkcje (np. „predykatywny atrybut”). Tymczasem ZWTS odsyłają wydawcę do współczesnych zasad interpunkcyjnych. Konieczność wstawienia graficznych delimitatorów tekstu zmusza edytora m.in. do opowiedzenia się za jedną z kilku potencjalnych funkcji imiesłowu. Jest to działanie w pewnym sensie ahistoryczne. Mechaniczne stosowanie się do zaleceń zawartych w ZWTS skutkuje zafałszowaniem obrazu składni tekstu staropolskiego oraz niejednokrotnie prowadzi do absurdów fabularnych.

Bibliografia

Boyer J. L., 1984, The Classification of Participles: A Statistical Study, „Grace Theological Journal”, z. 5.2, s. 163–179.

Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, 1995, pod red. W. Wydry i W. R. Rzepki, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Gramatyka historyczna języka polskiego, 1965, pod red. Z. Klemensiewicza, T. Lehr-Spławińskiego i S. Urbańczyka, Warszawa, s. 380–387.

Grybosiowa A., 1975, Rozwój funkcji składniowej imiesłowów nieodmiennych w języku polskim. Związki z nomen, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Krążyńska Z., 2010, Średniowieczne techniki rozbudowywania zdań (na przykładzie wielkopolskich rot sądowych), „Kwartalnik Językowy”, z. 3–4, s. 1–16.

Krążyńska Z., Mika T., Słoboda A., 2015, Składnia średniowiecznej polszczyzny, Poznań.

Krążyńska Z., Twardzik W., 2002, Imiesłowy czynne w staropolskich rotach i zapiskach sądowych a „mowa potoczna”, w: Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, VIII, pod red. M. Białoskórskiej i L. Mariak, Szczecin, s. 341–361.

Kuźmicki M., 2015, Czynnik pamięciowy w powstawaniu tekstu średniowiecznego, „Polonica”, s. 115–129.

Mazurkiewicz R., 2015, Żywot Pana Jezu Krysta (1522). Notatki na marginesie najnowszej edycji, „Studia Źródłoznawcze”, s. 171–178.

Mika T., 2012, Genetyczna wielowarstwowość i złożoność tekstów staropolskich a ich badania historycznojęzykowe. Rekonesans, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, s. 131−145.

Mika T., Ziółkowska O., 2017, Jak wprowadzać interpunkcję do transkrypcji tekstu staropolskiego?, w: Staropolskie Spotkania Językoznawcze 2: Jak wydawać teksty dawne, pod red. K. Borowiec, D. Masłej, T. Miki i D. Rojszczak-Robińskiej, Poznań, s. 105–126.

Moszyński L., 1990, Pierwsze przejawy samodzielnego życia biblijnych struktur stylistycznych w języku staro-cerkiewno-słowiańskim, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej”, z. 26, s. 187–196.

Petrov I. N., Twardzik W., 2010, Kamień, którzy odrzucili „budując”, czyli o staropolskich imiesłowach nieodmiennych w funkcji podmiotu, „Język Polski”, z. 1, s. 5–15.

Petrow I. N., Twardzik W., 2014, O staropolskich imiesłowach dociekliwie i odkrywczo, „Slavia časopis pro slovanskou filologii”, z. 4, s. 423–431.

Rozmyślanie przemyskie, 1998–2000, t. 1–2, wyd. F. Keller i W. Twardzik, Weiher–Freiburg im Breisgau.

Saloni Z., 1967, O tendencjach w zakresie użycia imiesłowów przysłówkowych, „Poradnik Językowy”, z. 2, s. 67–71.

Słoboda A., 2001, Imiesłowy u Norwida, „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Seria Językoznawcza VII, Poznań, s. 139–150.

Słownik ortograficzny języka polskiego PWN. Wraz z zasadami pisowni i interpunkcji, 1995, pod red. M. Szymczaka, Warszawa.

Słownik ortograficzny z zasadami pisowni i interpunkcji, 2000, pod red. E. Polańskiego i P. Żmigrodzkiego, Kraków.

Sobotka P., 2017, Komentarz językowy a interpretacja i rozumienie tekstu dawnego, w: Staropolskie Spotkania Językoznawcze 2: Jak wydawać teksty dawne, pod red. K. Borowiec, D. Masłej, T. Mika i D. Rojszczak-Robińskiej, Poznań.

Stramczewska O., 2013, Obecność miniatur a język „Rozmyślań dominikańskich”, „Kwartalnik Językoznawczy”, z. 4, s. 59–70.

Stramczewska O., 2014, Interpunkcja transkrypcji. Znad „Rozmyślania przemyskiego”, Lublin.

Taszycki W., 1924, Imiesłowy czynne, teraźniejszy i przeszły I. w języku polskim, Kraków.

Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt, 1955, oprac. J. Woronczak, Wrocław.

Ziółkowska O., 2015, O dwóch interpretacjach składni „Rozmyślań dominikańskich”, w: Juwenalia historycznojęzykowe I, pod red. K. Borowiec, D. Masłej i O. Ziółkowskiej, Poznań, s. 133–148.

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2020-07-31

Jak cytować

1.
ZIÓŁKOWSKA, Olga. O funkcji składniowej staropolskich imiesłowów czynnych – konsekwencje edytorskie interpretacji składniowej. Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie [online]. 31 lipiec 2020, T. 17, nr 1, s. 25–33. [udostępniono 6.7.2025]. DOI 10.12775/SE.2020.0003.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 17 Nr 1 (2020): Tekstografie. Edytorskie przestrzenie tekstu i obrazu

Dział

Artykuły i rozprawy

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 766
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

imiesłów, język staropolski, praktyka wydawania tekstów dawnych, interpunkcja, apokryfy
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa