Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Themersonowie i Witkacy, czyli nieeuklidesowa przygoda smoka Żabrołaka
  • Strona domowa
  • /
  • Themersonowie i Witkacy, czyli nieeuklidesowa przygoda smoka Żabrołaka
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 9 Nr 1 (2016): Witkacy: piekło edytora /
  4. Artykuły i rozprawy

Themersonowie i Witkacy, czyli nieeuklidesowa przygoda smoka Żabrołaka

Autor

  • Marek Średniawa Politechnika Warszawska, Instytut Witkacego

DOI:

https://doi.org/10.12775/SE.2016.007

Słowa kluczowe

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), Franciszka Themerson, Stefan Themerson, Gaberbocchus Press, Gyubal Wahazar, Matka, Jasia Reichardt, Archiwum Themersonów w Londynie, „bestlooker”, Biblioteka Narodowa w Warszawie

Abstrakt

Stanisław Ignacy Witkiewicz oraz Franciszka i Stefan Themersonowie tworzą niezwykłą konstelację artystów światowego formatu awangardy artystycznej XX wieku. Ich najbardziej znanym wkładem były teoria Czystej Formy i koncepcja Poezji Semantycznej. Łączyła ich wielość i różnorodność zainteresowań oraz obszarów działalności nie tylko artystycznej. Szczególną rolę odgrywały w ich twórczości filozofia i nauki ścisłe. Mimo wzajemnego zainteresowania swoją twórczością drogi artystów się rozmijały. Prawdopodobnie nigdy się nie spotkali, nie ma też śladów korespondencji. Jednak bliskość postaw sprawiła, że ich linie rozwoju się splotły. We wczesnej twórczości Stefana Themersona pojawił się epizod silnej inspiracji Witkacym. Dojrzała twórczość Themersona jest już całkowicie samodzielna i oryginalna, ale nadal można doszukiwać się w niej nut, klimatów i tropów prowadzących do twórczości autora Nienasycenia. Po wyjeździe z Polski w 1938 roku Themersonowie trwale zachowali zainteresowanie twórczością Stanisława Ignacego Witkiewicza, czego ukoronowaniem było przygotowywane przez Gaberbocchus Press wydanie przetłumaczonych na angielski dramatów Gyubal Wahazar i Matka, do których projekty ilustracji przygotowała Franciszka.

Tłem dla współczesnej analizy powiązań Themersonów z Witkacym jest krótkie omówienie działalności Gaberbocchus Press i utworzenie po ich śmierci przez Jasię Reichardt Archiwum Themersonów w Londynie. Podarowanie spuścizny po Themersonach Bibliotece Narodowej w Warszawie ułatwiło dostęp do bardzo interesujących materiałów. Polem zainteresowania autora jest część Archiwum dotycząca wszelkich aspektów twórczości Witkacego. Znalezione tam wśród wielu dokumentów maszynopisy przygotowanych do druku, ale niewydanych przez Gaberbocchusa dramatów Gyubal Wahazar i Matka zrodziły myśl, by podjąć edytorskie wyzwanie wydania „bestlookera”. W konkluzji naszkicowano projekt bibliofilskiego dwujęzycznego wydania Gyubala Wahazara, z ilustracjami Franciszki Themerson, których przykłady przytoczono.

Bibliografia

Carroll L., 2001, Through the Looking Glass and What Alice Found There, Oxford.

Carroll L., 2015, Po drugiej stronie lustra i co tam Alicja znalazła, tłum. R. Stiller, Warszawa.

Jarry A., 1951, Ubu Roi, London.

Jarry A., 1961, Ubu Roi, faksymile oryginału za zgodą Gaberbocchus Press, New York.

Kopaliński W., 2003, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych.

Niezgoda na konformizm, czyli Gaberbocchus wczoraj i dziś, „Gościniec Sztuki. Magazyn Artystyczno-Literacki” 2011, nr 2 (17), s. 89–93.

Prodeus A., 2009, Themersonowie. Szkice biograficzne, Warszawa.

Pruszyński A., 2004, Dobre maniery, Gdańsk.

Sady M., Gaberbocchus Press Londyn 1948–1979, „Gościniec Sztuki. Magazyn Artystyczno-Literacki” 2011, nr 2 (17), s. 74–88.

Themerson F., 1988, The Way it Walks, Amsterdam.

Themerson F., 2013, Ubu według Ubu Roi Alfreda Jarry’ego, Łódź.

Themerson S., 1933, Dialog tendencyjny, „Wiadomości Literackie”, nr 17, s. 16.

Themerson S., 2007, Historia pewnej szczypawki, „Mrówkojad”, nr 6, s. 11–12.

Witkiewicz S. I., Dzieła zebrane, t. 18: Listy II, wol. 1, oprac. J. Degler, S. Okołowicz i T. Pawlak, Warszawa.

Witkiewicz, 2004, ed. and transl. D. Gerould, New York.

Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2016-10-11

Jak cytować

1.
ŚREDNIAWA, Marek. Themersonowie i Witkacy, czyli nieeuklidesowa przygoda smoka Żabrołaka. Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie [online]. 11 październik 2016, T. 9, nr 1, s. 57–68. [udostępniono 6.7.2025]. DOI 10.12775/SE.2016.007.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 9 Nr 1 (2016): Witkacy: piekło edytora

Dział

Artykuły i rozprawy

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 799
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy), Franciszka Themerson, Stefan Themerson, Gaberbocchus Press, Gyubal Wahazar, Matka, Jasia Reichardt, Archiwum Themersonów w Londynie, „bestlooker”, Biblioteka Narodowa w Warszawie
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa