Sztuka Edycji
Nowe przekłady francuskich pism Zygmunta Krasińskiego – zuchwałość, potrzeba, konieczność?
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/SE.2014.008
Abstrakt
Choć utwory Zygmunta Krasińskiego na język polski przekładały powieściopisarki i publicystki, Wanda Dalecka (1862–1932) i Zuzanna Morawska (1844–1922), to właśnie nazwisko Leopolda Staffa musi onieśmielać kandydata na kolejnego tłumacza. Bo skoro powiedziano, że poetę może tłumaczyć tylko poeta, i skoro nawet Staff twierdził, że o ile „natchnienie” niekoniecznie jest potrzebne do pisania własnych wierszy, to do przekładania cudzych – bezwzględnie tak, to czy nie traktował Krasińskiego jako „poetę” przede wszystkim, stosując do swojej pracy translacyjnej poetyckie kryteria? Gdy zrozumiemy, że przekłady starzeją się na ogół szybciej niż dzieła oryginalne, potrzeby nowych prób nikt nie będzie już kwestionować. Nie są one podejmowane często i nie muszą oznaczać, że wcześniejsze przekłady znikną z obiegu – zyskamy natomiast możliwość dokonania wyboru spośród wielu dostępnych spolszczeń. Zestawienia kilku wersji przekładów sprawiają zwykle, że świat czytelnika, który sądził, że zna jakiś tekst, wali się w gruzy wraz z odkryciem, iż przekład stwarza jedynie iluzję obcowania z dziełem oryginalnym.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Benjamin W., 1996, Zadania tłumacza, w: idem, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, oprac. H. Orłowski, przeł. J. Sikorski, Poznań.
Berman A., 1984, L’épreuve de l’étranger, Paris.
Borowy W., 1955, Dawni teoretycy tłumaczeń, w: O sztuce tłumaczenia, pod red. M. Rusinka, Wrocław.
Charchalis W., 2012, O potrzebie ponownego tłumaczenia klasyków na podstawie „Don Kichota”, w: pod red. M. Guławskiej-Gawkowskiej, K. Hejwowskiego i A. Szczęsnego, Warszawa, s. 447–457.
Domański J., 2006, O poprawnym przekładaniu. O teorii i praktyce przekładania w łacińskim obszarze językowym (wstęp do antologii), Kęty.
Fabianowski A., 1991, Myśl polityczna Zygmunta Krasińskiego, Ciechanów.
François A., 1959, Histoire de la langue française cultivée des origines à nos jours, Vol. 2, Genève.
Gadamer H.-G., 2009, Lektura jest przekładem, w: Współczesne teorie przekładu. Antologia, pod red. P. Bukowskiego i N. Heydel, Kraków.
Hertz P., 1995, O tłumaczeniu ksiąg, w: O sztuce tłumaczenia, pod red. M. Rusinka, Wrocław.
Kizeweter M., 2012, Kuszenie tłumacza, czyli przekładanie jako poprawianie oryginału, w: pod red. M. Guławskiej-Gawkowskiej, K. Hejwowskiego i A. Szczęsnego, Warszawa, s. 423–444.
Krasiński Z., 1912, Pisma. Wydanie jubileuszowe, t. 8, cz. 2, red. J. Czubek, Kraków.
Leyris P., 1962, Pourquoi retraduire Shakespeare, w: W. Shakespeare, Œuvres complètes, Vol. 1–13, Paris.
Markiewicz Z., 1986, Polsko-francuskie związki literackie, Warszawa.
Markiewicz Z., 1975, Spotkania polsko-francuskie, Kraków.
Mickiewicz A., 2013, Prose artistique: contes, essais, fragments. Proza artystyczna: opowiadania, szkice, fragmenty, oprac. J. Pietrzak-Thébault, Warszawa.
Miłosz Cz., 1998, Ogród nauk, Kraków.
Mroczkowska-Brand K., 2000, Słowacki i Calderon: „Książę Niezłomny”. Od imitacji idealnego rycerza do imitacji Chrystusa (studium translatologiczne), w: Juliusz Słowacki – poeta europejski, pod red. M. Cieśli-Korytowskiej, W. Szturca i A. Ziołowicz, Kraków, s. 113–127.
Olejnik T., 2001, O Polsce, Rosji, Europie i wolności. Zygmunt Krasiński w świadomości drugiej emigracji, w: Zygmunt Krasiński. Nowe spojrzenia, pod red. G. Halkiewicz-Sojak i B. Burdzieja, Toruń.
Orzeszek A., 2012, Granice wolności twórczego naśladowcy, w: Tłumacz: sługa, pośrednik, twórca?, pod red. M. Guławskiej-Gawkowskiej, K. Hejwowskiego i A. Szczęsnego, Warszawa.
Pietrzak-Thébault J., 2012, Francuskojęzyczna twórczość Krasińskiego – czy, komu, po co potrzebna? Rozpoznanie, w: Wokół Krasińskiego, pod red. M. Sokalskiej, Kraków, s. 11–22.
Porębowicz E., 1977, Stanisław Koźmian i jego przekłady Szekspira; cyt. za: Pisarze polscy o sztuce przekładu, oprac. E. Balcerzan, Poznań.
Ricoeur P., P. Torop, 2008, O tłumaczeniu, przeł. T. Swoboda, S. Ulaszek, wstęp E. Balcerzan, Gdańsk.
Rjeoutski V., G. Argent, D. Offord (eds), 2014, European Francophonie: The Social, Political and Cultural History of an International Prestige Language,ed., Bern.
Słowacki J., 2009, Książę Niezłomny (z Calderona de la Barca), wstęp i oprac. wyd. dwujęzycznego B. Baczyńska, Wrocław.
Steiner G., 2000, Po Wieży Babel: problemy języka i przekładu, przeł. O. i W. Kubińscy, Kraków.
Steiner G., 2009, Ruch hermeneutyczny, w: Współczesne teorie przekładu. Antologia, pod red. P. Bukowskiego i N. Heydel, Kraków, s. 334.
Szeflińska-Baran M., 2012, Tłumacz a zjawisko amplifikacji tekstu literackiego w procesie przekładu, w: pod red. M. Guławskiej-Gawkowskiej, K. Hejwowskiego i A. Szczęsnego, Warszawa.
Tchoubarian A., F.-D. Liechtenhan, V. Rjéoutski, O. Okouneva (eds), 2013, Les Français dans la vie intellectuelle et scientifique en Russie au XIXe siècle, Moscou.
ISSN 2084-7963 (print)
ISSN 2391-7903 (online)