Modernizacja interpunkcji w wersji pierwotnej Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego

Abstrakt

Wydaje się, że problem interpunkcji jest argumentem rozstrzygającym kwestię zasadności wydawania wersji pierwotnej Nie-Boskiej komedii. Pierwsza wersja dramatu powstała bowiem w czasie, w którym w języku polskim wciąż ścierały się odmienne tradycje związane z dwoma różnymi sposobami przestankowania: retoryczno-intonacyjnym i logiczno-składniowym. Należy ją zatem traktować jako tekst podporządkowany zasadzie retoryczno-intonacyjnej, w którym interpunkcja służy do takiego rozczłonkowania strumienia mowy, jakiego pragnął autor w sytuacji odczytania na głos tekstu pisanego. Znaki przestankowe sygnalizują więc pauzy oraz powiązane z nimi spadki i wzniesienia głosów, co wyznacza rytmikę i intonację danego tekstu oraz rozgranicza intonacyjne jednostki. Dlatego często nie stawia się znaków oddzielających zdanie główne od zdań podrzędnych, oddziela się natomiast podmiot i orzeczenie, orzeczenie i dopełnienie oraz zdania współrzędne. Modernizacja interpunkcji wersji pierwotnej dramatu – wprowadzenie zasad przestankowania składniowo-logicznego – oznaczałoby wobec tego narzucenie tekstowi Krasińskiego zupełnie innego ukształtowania rytmiki i melodii zdania – zapewne takiego, jakiego autor by sobie nie życzył.