Codzienne niesnaski, kłótnie, awantury i bijatyki – przemoc wśród i wobec wileńskich mieszczanek w pierwszej połowie XVIII wieku. Wstęp do badań
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2019.5.05Słowa kluczowe
codzienność, kłótnie, awantury, bijatyki, przemoc, mieszczanki, WilnoAbstrakt
Celem niniejszego artykułu jest wstępna charakterystyka zagadnienia przemocy wśród i wobec wileńskich mieszczanek. Na podstawie analizy wybranych przykładów prześladowania kobiet, zawartych na kartach ksiąg sądu burmistrzowskiego i radzieckiego stolicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania: na ile księgi sądu burmistrzowskiego i radzieckiego miasta Wilna dostarczają wiadomości o przemocy stosowanej wobec wilnianek, jakie jej formy zostały na ich kartach odnotowane oraz czy wileńskie mieszczanki występują w nich wyłącznie w roli ofiar? Zastrzec należy, że niniejszy artykuł stanowi jedynie przyczynek do badań nad zagadnieniem przemocy wśród i wobec wileńskich mieszczanek w pierwszej połowie XVIII w.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Lietuvos valstybės istorijos archyvas (LVIA) (f. 23): SA 5214, 5215, 5218, 5222, 5224, 5345.
Źródła drukowane
Akty cechów wileńskich 1495–1759, zebr. i oprac. H. Łowmiański, współudz. M. Łowmiańska, S. Kościałkowski, Poznań 2006.
Statut Wielkiego Xięstwa Litewskiego naprzód, za Naiaśnieyszego Hospodara Króla Jegomości Zygmunta III. w Krakowie w Roku 1588 [. ] teraz zaś piąty raz, za szczęśliwie panuiącego Naiaśnieyszego Krola jegomości Augusta Trzeciego przedrukowany, Wilno 1744.
Urbanavičius A., Vilniaus naujieji miestiečiai 1661–1795 metais. Sąrašas, Vilnius 2009.
Opracowania
Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa 1998.
Bogucka M., Problematyka genderowa w perspektywie europejskiej, w: Per mulierem… Kobieta w dawnej Polsce – w średniowieczu i w dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012, s. 13–25.
Bronicka T., Kozak B., Mędelska J., O wileńskim słownictwie kulinarnym (na materiale miesięcznika „Kobieta radziecka” z lat 1968–1979), https://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/ item/3253/O%20wilenskim%20slownictwie%20kulinarnym%20%28na%20materiale% 20miesiecznika%20Kobieta%20Radziecka%20z%20lat%201968–1979%29.pdf?sequence= 1&isAllowed=y (dostęp: 27 VI 2019).
Burba D., Smurtiniai bajorų nusikaltimai ir bausmės XVIII amžiaus Vilniaus paviete, Vilnius 2016.
Burba D., Женщина шляхтянка перед судом: преступница и жертва. Гендерные особенности преступности Вильнюсского повета XVIII века, w: Политика. Поликультурность: гендерные отношения и гендерные системы в прошлом и настоящем: материалы Седьмой международной научной конференции Российской ассоциации исследователей женской истории и Института этнологии и антропологии им. Миклухо-Маклая РАН, 9–12 октября 2014 года, t. 1, Рязань–Москва 2014, s. 467–471.
Cosmack E., Brickey S., Constituting the Violence of Criminalized Women, „Canadian Journal of Criminology and Criminal Justice” 49, 2007, nr 1, s. 1–36.
Frick D.A., Kith, Kin, and Neighbors. Communities and Confessions in Seventeenth-Century Wilno, Ithaca–London 2013.
Hanlon G., Les rituels de l’agression en Aquitaine au xviie siècle, „Annales ESC” 1985, nr 2, s. 244–286.
Jackson M., New-Born Child Murder. Women, Illegitimacy and the Courts in Eighteenth-Century England, Manchester 1996.
Karpavičienė J., Moteris Vilniuje ir Kaune XVI a. pirmojoje pusėje. Gyvenimo sumiestinimo Lietuvoje atodangos, Vilnius 2005.
Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Warszawa 1995.
Karpiński A., Przekupki wileńskie w drugiej połowie XVII i w początkach XVIII wieku, w: Per mulierem… Kobieta w dawnej Polsce – w średniowieczu i w dobie staropolskiej, red. K. Justyniarska-Chojak, S. Konarska-Zimnicka, Warszawa 2012, s. 369–395.
Manyś B., Więzi emocjonalne między małżonkami w testamentach mieszkańców Wilna i jego okolic z lat 1733–1763, w: Kobieta i mężczyzna: jedna przestrzeń – dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2015, s. 95–106.
Manyś B., Wileńska „kronika kryminalna” w prasie informacyjnej doby saskiej, w: Przestępczość kryminalna w Europie Środkowej i Wschodniej w XVI–XVIII w., red. P. Klint, D. Wojtucki, Wrocław 2017, s. 168–182.
Marcinów M., Historii polskiego szaleństwa, t. 1: Słońce wśród czarnego nieba. Studium melancholii, Gdańsk 2017.
Pawlak M., Status kobiety w rodzinach kupców gdańskich epoki oświecenia, w: Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000, s. 302–311.
Popiołek B., Męska zbrodnia, kobiecy ból. Drobna przemoc w czasach saskich, w: Kobieta i mężczyzna: jedna przestrzeń – dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Warszawa 2015, s. 83–94.
Ragauskas A., Vilniaus miesto valdantysis elitas XVII a. antrojoje pusėje (1662–1702 m.), Vilnius 2002.
Regina Ch., La violence des femmes. Histoire d’un tabou social, Max Milo 2011.
Roussel D., La description des violences féminines dans les archives criminelles au XVIe siècle, „Tracés” 19, 2010, nr 2, s. 65–81, http://journals.openedition.org/traces/4892 (dostęp: 22 VIII 2019).
Sarcevičienė J., Bene vixit ideo bene mortus est. Śmierć kobiety w kazaniach pogrzebowych Wielkiego Księstwa Litewskiego I połowy XVII wieku, „Barok” 13, 2006, nr 1(25), s. 79–94.
Sarcevičienė J., Kobieta, w: Kultura Wielkiego Księstwa Litewskiego. Analizy i obrazy, oprac. V. Ališauskas, tłum. P. Bukowiec, B. Kalęba, B. Piasecka, Kraków 2001, s. 249–267.
Sarcevičienė J., Vyro ir žmonos santykių modelis XVI a. II p. – XVII a. I p. proginėje literatūroje LDK – patriarchatas ar partnerystė?, w: Kultūrų sankirtos [straipsnių rinkinys], Vilnius 2000, s. 189–215.
Tazbir J., Przemoc wobec kobiet i dzieci w szlacheckiej Rzeczypospolitej, „Przegląd Socjologiczny” 52, 2003, nr 1, s. 65–74.
Urbanavičius A., Vilniaus naujieji miestiečiai 1661–1795 m., Vilnius 2005.
Von Trotha T., W kwestii socjologii przemocy, tłum. E. Płomińska-Krawiec, w: Języki przemocy, wybór, wstęp, oprac. Ł. Musiał, Poznań 2014, s. 382–407.
Zujienė G., Między przestępstwem i wybaczeniem. Niektóre aspekty życia rodzinnego mieszkańców miast Wielkiego Księstwa Litewskiego ulokowanych na prawie magdeburskim w drugiej połowie XVI – pierwszej połowie XVII w., w: Grodnae et orbi. Гарадскiя супольнасцi i гарадское асяроддзе, Мiнск 2018, s. 55–63.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 744
Liczba cytowań: 0
