Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
    • Hrvatski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
  • Przesyłanie tekstów
  • Zespół redakcyjny
  • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська
  • Hrvatski

Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture

Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym
  • Strona domowa
  • /
  • Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Nr 1 (2017): Literatura Ludowa /
  4. Artykuły

Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym

Autor

  • Katarzyna Slany Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

DOI:

https://doi.org/10.12775/LL.1.2017.001

Słowa kluczowe

folklor dziecięcy, karnawalizacja, groteska, groza, Bogeyman

Abstrakt

Artykuł zatytułowany "Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym" porusza temat kreacyjnego języka dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnym wieku szkolnym, w którym jako dominanty kompozycyjne pojawiają się absurd, groteska, aluzyjność, turpizm, makabra, niestosowność, obscena, skatologiczny żart, infantylizacje, profanacje, hiperbole oraz ludyczne puenty. Szczegółowej analizie poddany zostaje folklor dziecięcy, czyli spontaniczna, wierszowana aktywność słowna dzieci towarzysząca zabawie. Tego rodzaju improwizowane mikroformy wierszowane wpisane są w kulturę dziecięcą i powstają w grupie rówieśniczej poza oficjalną  kulturą językową jako słowny akt buntu dzieci wobec narzucania im przez dorosłych języka sformalizowanego, instrumentalnego, ukierunkowanego na odwzorowanie rzeczywistości. Dzieci mają satysfakcję z łamania tabu językowych i wprowadzania w konsternację starszych od siebie. W wierszach tych obserwować można typowy dla struktury karnawału gest, jakim jest wzniesienie na piedestał najsłabszego w hierarchii społecznej – w zabawie – dziecka, które eksponuje poprzez język karnawałową wizję świata. Analiza obejmuje obecne w obiegu ustnym dzieci wiersze i krótkie formy prozatorskie obrazujące grozę skarnawalizowaną. Karnawałowe ujęcie grozy przez dzieci jest przejawem obalania monolityczności strachu, egzorcyzmowania lęku poprzez śmiech, neutralizowania go i nadawania „strachom” po bachtinowsku rozumianej „gęby”, innymi słowy budowania ludycznej i groteskowej wersji świata – na opak.

Bibliografia

Bachtin, M. (1975). Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu (przeł. A., A., Goreniowie). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Bettelheim, B. (2010). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni (przeł. D. Danek). Warszawa: W.A.B.

Cieślikowski, J. (1985). Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Evers, L. (2014). Here Comes a Chopper to Chop Off Your Head. The Dark Side of Childhood, Rhymes and Stories. London: Metro.

Goldstein, D., Grider, S. A., Thomas, B. J. (2007). Haunting Experiences. Ghosts in Contemporary Folklore. Logan-Utah: Utah State University Press.

Gryglewicz, T. (1984). Groteska w sztuce polskiej XX wieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Janus-Sitarz, A. (1997). Groteska literacka. Od diabła w Damaszku po Becketta i Mrożka. Kraków: Universitas.

Jonca, M. (2005). Enfants terribles. Dzieci złe, źle wychowane w literaturze polskiej XIX wieku. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kępiński, A. (1979). Lęk. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.

Kostecka, W. (2016). Śmiech błazeński w literaturze i kulturze popularnej dla dzieci. W: G. Leszczyński (red.), Do śmiechu. Komizm w sztuce dziecka (s. 200−215). Poznań: Centrum Sztuki Dziecka.

Nikolajeva, M. (2000). From Mythic to Linear. Time in Children’s Literature. Lanham: Scarecrow Press.

Nowe fikołki Pana Pierdziołki. Powtarzanki i Śpiewanki (2013). Poznań: Zysk i S-ka.

Olkusz, K. (2010). Współczesność w zwierciadle horroru. O najnowszej polskiej fantastyce grozy. Racibórz: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu.

Pałka, zapałka, dwa kije. Niegrzeczne rymowanki (2014). Toruń: Literat.

Papuzińska, J. (1996). Dziecko w świecie emocji literackich. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.

Pisarkowa, K. (2013). Wyliczanki polskie. Ene, due, rabe. Kraków: Petrus.

Rudolf, E. (2001). Świat istot fantastycznych we współczesnej literaturze popularnej. Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Wałbrzychu.

Russel, W. B. (1994). Carnival, Control, and Corporate Culture in Contemporary Halloween Celebrations. W: J. Santino (red.), Halloween and Other Festivals of Death and Life (s. 109−119). Knoxville: University of Tennessee Press.

Simonides, D. (1986). Ele, mele, dudki. Rymowanki dzieci śląskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy.

Slany, K. (2016). Monstruarium ludyczne w anglojęzycznych książkach obrazkowych dla dzieci. „Guliwer”, nr 2, 23−36.

Slany, K. (2016). Groza w literaturze dziecięcej. Od Grimmów do Gaimana. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

Sznajderman, M. (1994). Zaraza. Mitologia dżumy, cholery i Aids. Warszawa: Semper.

Usenko, N., Wawiłow, D. (2011). Stare i nowe wyliczanki. Tere-fere kuku. Poznań: Papilon.

Warner, M. (2000). No Go the Bogeyman. Scaring, Lulling and Making Mock. London: Vintage.

Wądolny-Tatar, K. (2014). Kołysanka w liryce XX i XXI wieku. Emergencja gatunku literackiego. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

Wortman, S. (1958). Baśń w literaturze i życiu dziecka. Co i jak opowiadać? Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.

Zych, P., Vargas, W. (2015). Bestiariusz słowiański. Rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach. Olszanica: BOSZ.

http://forum.gazeta.pl/forum/f,384,Forum_Humorum.html [dostęp: 20.01.2017].

Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2017-06-13

Jak cytować

1.
SLANY, Katarzyna. Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym. Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture [online]. 13 czerwiec 2017, T. 61, nr 1, s. 3–19. [udostępniono 7.7.2025]. DOI 10.12775/LL.1.2017.001.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Nr 1 (2017): Literatura Ludowa

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie/Copyright Notice

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);

c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;

e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 3.0).

 2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

 

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 546
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська
  • Hrvatski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

folklor dziecięcy, karnawalizacja, groteska, groza, Bogeyman
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa