Kwartalnik Historyczny
Kryzys państwowości w połowie XVII wieku. Paralela Dania – Rzeczpospolita
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/KH.2018.125.2.02
Abstrakt
W latach pięćdziesiątych XVII w. monarchia duńska oraz Rzeczpospolita znalazły się w fazie ostrego kryzysu, który zagroził ich istnieniu. Podobne pod względem politycznym, społecznym i gospodarczym, dalej jednak poradziły sobie inaczej: w Danii wprowadzono absolutyzm umożliwiający przetrwanie i modernizację państwa, w Rzeczypospolitej reformy nie powiodły się, a kraj pogrążał się w upadku. W Danii natomiast dokonano zmiany pozycji króla, kształtu Kościoła i funkcjonowania duchowieństwa wskutek przyjęcia na początku XVI w. luteranizmu, jako wyznania państwowego.
In the 1650s, the Danish Kingdom and the Polish-Lithuanian Commonwealth were hit by a severe crisis that threatened their existence. Although similar in regard to their political, social, and economic systems, both countries dealt with the crisis differently: in Denmark absolutism was introduced, making it possible to modernize the state, while in the Commonwealth reforms failed, and the state descended into downfall. The primary reason was the change of the position of the king and religion, due to the adoption of Lutheranism as the official state church of Denmark in the early sixteenth century.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Czapliński Władysław, Dzieje Danii nowożytnej 1500–1975, PWN, Warszawa 1982.
Feldbæk Ole, Danmarks økonomiske historie 1500–1840, systime, Herning 1993.
Heiberg Steffen, Christian IV – en europæisk statsmand, Gyldendal, København 2006.
Heiberg Steffen, Enhjørningen. Corfitz Ulfeldt, Gyldendal, København 1993.
Heise Arnold, Frederik I, w: Dansk biografisk Lexikon, t. 5, red. Carl Frederik Bricka, Gyldendalske Boghandels Forlag (F. Hegel & Søn), Kjøbenhavn 1891.
Historia Polski w liczbach, t. 1: Państwo, społeczeństwo, red. Andrzej Wyczański [et al.], Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2003.
http://danmarkshistorien.dk/leksikon-og-kilder/vis/materiale/selvejerboender-ca-1000-1700/?no_cache=1&cHash=f1504f1fe8f3c1ddede9e01df2e7300c http://www.denstoredanske.dk http://www.lutherdansk.dk/Trellix/id134.htm
Imsen Steinar, Winge Harald, Norsk historisk leksikon. Kultur og samfunn ca. 1500 – ca. 1800, Cappelen Akademisk Forlag, Oslo 1999.
Johansen Hans Christian, Danish Population History 1600–1939, University Press of Southern Denmark, Odense 2002.
Ladewig Petersen Erling, Fra standssamfund til rangssamfund 1500–1700. Dansk social historie, t. 3, Gyldendal, København 1980.
Ladewig Petersen Erling, Kryzys szlachty duńskiej 1580–1660, w: Europa i świat w początkach epoki nowożytnej, cz. 1: Społeczeństwo, kultura, ekspansja, red. Antoni Mączak, Wiedza Powszechna, Warszawa 1991.
Lausten Martin Schwarz, Danmarks kirkehistorie, Gyldendal, København 1987.
Mączak Antoni, Dania i Rzeczpospolita w dobie nowożytnej. Problemy i perspektywy badań porównawczych, ZH 47, 1982, 4, s. 167–180.
Mączak Antoni, Rządzący i rządzeni. Władze i społeczeństwo w Europie wczesnonowożytnej, PIW, Warszawa 1986.
Polska na przestrzeni wieków, red. Janusz Tazbir, PWN, Warszawa 1995.
Scocozza Benito, Jensen Grethe, Politikens etbinds Danmarks historie, Politikens Forlag A/S, [København] 2004.
Schultz Danmarkshistorie. Vort folks historie gennem tiderne skrevet af danske historikere, t. 2, red. Aage Friis, Axel Linvald, M. Mackeprang, J.H. Schultz Forlag, København 1941.
Szelągowska Krystyna, My Norwegowie. Tożsamość narodowa norweskich elit w czasach nowożytnych, Avalon, Kraków 2011.
Szelągowska Krystyna, O tym, jak pani Lykke z chłopami i królem wojowała, czyli o kobiecie interesu w XVI-wiecznej Danii–Norwegii, „Studia Podlaskie” 19, 2011, s. 101–114.
Wolter Hans Christian, Adel og Embede. Embedsfordeling og karrieremobilitet hos den dansk-norske adel 1588–1660, Den danske historiske Forening, København 1982 (Skrifter udgivet af det Historiske Institut ved Københavns Universitet, t. 13).
Refbacks
- There are currently no refbacks.