Losses of the museum fund of Ukraine in the Zaporizhia region during the two years of the Russian-Ukrainian war: a preliminary review
DOI:
https://doi.org/10.12775/ZWAM.2024.11.19Keywords
loss of the museum fund, cultural heritage, archeological sites, Russian-Ukrainian war, Zaporizhzhia regionAbstract
The article discusses the losses of the museum fund in the Zaporizhzhia region in Ukraine due to Russian-Ukrainian war from February 2022 to May 2024. It outlines the well-known facts about the theft of museum collections in the territories of the Zaporizhzhia region occupied by Russian armed forces, particularly from the collections of the Melitopol Museum of Local History and Polohy District Museum of Local History, the National Historical and Archaeological Reserve “Kamyana Mohyla” and the Vasylivka Historical and Architectural Museum-Reserve “Popov Manor House”. Instances of the destruction of Ukrainian museums due to shelling by Russian military forces are listed.
The consequences of the technological disaster caused by the explosion of the Kakhovka hydroelectric power station (Kakhovka Dam) by Russian forces for Ukraine's cultural heritage and museum collection have been already described. It must be is emphasized that a significant number of archaeological sites that have ended up in the drainage area in the occupied territories will never be included in museum collections again – they are either washed away by water, are under the threat of looting, or could have been destroyed due to natural factors. There are many examples of how Russian occupation administration has used museums as instruments of Russian propaganda in the occupied territories of Ukraine.
It is noted that museum propaganda in the territories of Ukraine occupied by Russia is aimed at destroying the national and civic identity of Ukrainian citizens and “re-educating” children and youth in accordance with the ideas of the so-called “Russian world”.
This propaganda occurs in the context of physical and informational isolation of the population under occupation.
In conclusion, it is stated that the actions of the Russian Federation regarding the destruction of Ukrainian museums, the theft of their collections, and the use of museums in the occupied territories for propaganda purposes are elements of genocide against the Ukrainian people.
References
Козакова А., Тимофеев В.
: «К сокровищам на бывшей Воронцовской» (познавательная игра как интерактивная форма работы со школьниками). Вісник Одеського історикокраєзнавчого музею. Вип. 10. С. 178–179.
Тимофєєв В.М., Клочко Р.В.
: Дем’ян Якович Сердюков: народний вчитель, дослідник, музейний діяч (до 150-річчя з дня народження). Музейний вісник. № 12. С. 172–179.
Strony internetowe
Артефакты Каменной Могилы – на выставке в Херсонесе. Московский комсомолец. Крым. 29.09.2023, https://crimea.mk.ru/social/2023/09/29/artefakty-kamennoymogily-na-vystavke-v-khersonese.html [Дата доступу: 28.02.2024].
Без перерв та вихідних — рашисти вигадали ефективний спосіб для щоденного промивання мізків дітям у Мелітополі (фото). Ріа Південь. 08.12.2023, https://ria-m.tv/ua/news/337214/bez_pererv_ta_vihidnih_rashisti_vigadali_efektivniy_sposib_dlya_schodennogo_promivannya_mizkiv_dityam_u_melitopoli_(foto).
html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Бердянські колаборанти відкрили виставку з картинами, які вони же і викрали (фото). Ріа Південь. 08.04.2023, https://ria-m.tv/ua/news/316386/berdyanski_kolaboranti_vidkrili_vistavku_z_kartinami_yaki_voni_je_i_vikrali_(foto).html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Бердянский Центр детского юношеского творчества совместно с музеем «Подвиг»
провели для своих воспитанников акцию памяти «Блокадный хлеб». ZOV. Запорожье 22.01.2024, https://zp-news.ru/culture/2024/01/22/274193.html. [Дата
доступу: 03.03.2024].
В Запорожской области окрыли выставку к 100-летию первого отечественного
трехколесного трактора. «Запорожец». ZOV. Запорожье 21.10.2023, https://
zp-news.ru/culture/2023/10/21/229208.html. [Дата доступу: 03.03.2024].
В музееистории г. Бердянска впервые отметилиДеньпамяти журналистовпогибших
при исполнении своего профессионального и человеческого долга. «Запорожец» ZOV. Запорожье 17.12.2023, https://zp-news.ru/culture/2023/12/17/258479.
html. [Дата доступу: 03.03.2024].
В мультимедийном парке «Россия — Мояистория» в г. Мелитополь открыта выставка художников Республики Крым и г. Севастополь «Вместе». «Запорожец»
ZOV.Запорожье 21.02.2024, https://zp-news.ru/culture/2024/02/21/288012.html.
[Дата доступу: 03.03.2024].
В рамках мероприятий, посвященных 106-й годовщине Великой Октябрьской
социалистической революции, сотрудники музея истории г. Бердянска на
базе Дома культуры «Маяк» провели тематическое мероприятие. «Запорожец» ZOV. Запорожье 12.11.2023, https://zp-news.ru/culture/2023/11/12/240735.
html. [Дата доступу: 03.03.2024].
В Севастополе выставили экспонаты, вывезенные из музея на оккупированной территории Запорожской области. Крым. Реалии. 24.05.2023, https://
ru.krymr.com/a/news-vystavka-sevastopol-zaporozhie-krym/32425372.html.
[Дата доступу: 28.02.2024].
В Херсонесе можно увидеть древние «письмена» из Каменной Могилы. Газета «Культура». 25.11.2023, https://portal-kultura.ru/articles/news/356133-
v-khersonese-mozhno-uvidet-drevnie-pismena-iz-kamennoy-mogily/. [Дата
доступу: 28.02.2024].
Виставка артефактів, які знайдені на острові Хортиця після підриву Каховської
ГЕС. Острів Хортиця. 26.10.2023, https://ostriv.org/vystavka-artefaktiv-iakiznaideni-na-ostrovi-khortytsia-pislia-pidryvu-kakhovskoi-hes/. [Дата доступу:
03.2024].
Відкриття оновленої виставки артефактів. Острів Хортиця. 09.02.2024, https://
ostriv.org/vidkryttia-onovlenoi-vystavky-artefaktiv/. [Дата доступу: 03.03.2024].
Вкрали навіть унітаз: війська РФ обстріляли та пограбували музей “Садиба
Попова” під Запоріжжям. Фокус. 14.03.2022, https://focus.ua/uk/voennyenovosti/509213-ukrali-dazhe-unitaz-voyska-rf-obstrelyali-i-razgrabili-muzeyusadba-popova-pod-zaporozhem. [Дата доступу: 01.03.2024].
Вражаючий Пологівський районний краєзнавчий музей. Пологівська міська рада,
https://mradapology.dosvit.org.ua/static-pages/polgivski-raonni-kraeznavchimuzej. [Дата доступу: 01.03.2024].
Выставка артефактов из запорожского музея-заповедника “Каменная Могила”
открылась в Севастополе. «Запорожец» ZOV. Запорожье 23.05.2023, https://
zp-news.ru/society/2023/05/23/135445.html. [Дата доступу: 28.02.2024].
Гав’як В. З Бердянська окупанти вивозять музейні експонати — заступник голови райради. Суспільне. Новини. 23.05.2023, https://suspilne.media/484870-z-berdanska-okupanti-vivozat-muzejni-eksponati-zastupnik-golovi-rajradi/. [Дата доступу: 01.03.2024].
Гогой І. Ворог скинув авіабомби на Оріхів: як виживає місто. Подробиці. 22.02.2024,
https://podrobnosti.ua/2490813-vorog-skinuv-avabombi-na-orhv-jak-vizhivamsto.html. [Дата доступу: 02.03.2024].
Горлач П. Росіяни вивезли унікальні артефакти з «Херсонесу Таврійського».
Суспільне. Культура. 24 травня 2023, https://suspilne.media/culture/485932-
rosiani-vivezli-unikalni-artefakti-z-hersonesu-tavrijskogo/. [Дата доступу:
02.2024].
Губіна А., Галунова К. “Зранений, пошкоджений, але поки що стоїть”: який має вигляд краєзнавчий музей у прифронтовому Оріхові на Запоріжжі. Суспільне.
Новини. 02.03.2024, https://suspilne.media/696968-zranenij-poskodzenij-alepoki-so-stoit-akij-mae-viglad-kraeznavcij-muzej-u-prifrontovomu-orihovi-nazaporizzi/. [Дата доступу: 03.03.2024].
Гуляйпільські старожитності. Спільнота у Facebook, https://www.facebook.com/
guliaypolehistory/posts/pfbid0329cE15tME5iiPG745VgyUoVWRB14LwP4HjWv
rEuK3sYn7hvJ81oo28p9FWoVtGJ9l. [Дата доступу: 08.03.2024].
Дайджест. Экспозиция СВО в музее Бердянска, доставка гуманитарной помощи в Пологи и возложение цветов губернатором на Пискаревском
кладбище. «Запорожец» ZOV. Запорожье 28.01.2024, https://zp-news.ru/
society/2024/01/28/276777.html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Зенюк О. Росіяни пошкодили 100-річну будівлю краєзнавчого музею Гуляйполя:
що про неї відомо та куди поділись експонати. 061.Сайт міста Запоріжжя.
[Дата доступу: 03.03.2024].
Изучать историю нескучно можно в учреждениях культуры Запорожской
области. «Запорожец» ZOV.Запорожье 18.12.2023, https://zp-news.ru/
culture/2023/12/18/258659.html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Колаборанти видали росіянам колекцію скіфського золота. MLTPL.City. 28.04.2022,
https://mltpl.city/articles/209123/kolaboranti-vidali-rosiyanam-kolekciyuskifskogo-zolota. [Дата доступу: 28.02.2024].
Меня посадили в авто, надели на голову черныймешок — Лейла Ибрагимова
о своемзадержании. Крымскотатарский ресурсный центр. 06.05.2022,
https://ctrcenter.org/ru/7676-menya-posadili-v-avto-nadeli-na-golovu-chernyjmeshok-lejla-ibragimova-o-svoem-zaderzhanii. [Дата доступу: 28.02.2024].
Мероприятие для школьников «Сто дат российскойидентичности» провелив
Мелитополе. ZOV. Запорожье 28.12.2023, https://zp-news.ru/culture/2023/12/28/263959.
html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Музей «Каменная Могила» передадут «Херсонесу Таврическому» во второмполугодии 2023 года. ТАСС. 24.01.2023, https://tass.ru/kultura/16872297. [Дата
доступу: 28.02.2024].
Музейні колаборанти Бердянська - ріелтор, вантажник та інші. Бердянськ24.
07.2023, https://www.brd24.com/news/muzeyni-kolaboranti-berdyanskarieltor-vantazhnik-ta-inshi.html. [Дата доступу: 03.03.2024.
Музейний_ фонд України, https://uk.wikipedia.org/wiki/Музе ́йний_ фонд Укра ́їни [data odczytu: 24.06.2024].
Окупанти назбирали тухлих артефактів, і показали в Мелітопольському музеї, з ким воюють. Ріа Південь. 09.10.2023, https://ria-m.tv/ua/news/331948/
okupanti_nazbirali_tuhlih_artefaktiv_i_pokazali_v_melitopolskomu_muzei_z_
kim_voyuyut.html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Окупанти пограбували музей у Запорізькій області під прикриттям “боротьби
з нацизмом” (фото). Ріа Південь. 07.11.2022, https://ria-m.tv/ua/news/303165/
okupanti_pograbuvali_muzey_u_zaporizkiy_oblasti_pid_prikrittyam_borotbi_z_
natsizmom_(foto).html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Олійник С. Російські військові періодично шукають в Садибі Попова золото,
партизанів і ЗСУ — ексклюзивне інтерв’ю. ZPRZ. City. 15.07.2023, https://zprz.
city/news/view/rosijski-vijskovi-periodichno-shukayut-v-sadibi-popova-zolotopartizaniv-i-zsueksklyuzivne-intervyu. [Дата доступу: 01.03.2024].
Оріхівський краєзнавчий та порятунок його фондів. МТМ. Муніципальний канал
м. Запоріжжя. 02.02.2024, https://tvmtm.online/orihivskyj-krayeznavchyj-taporyatunok-jogo-fondiv/. [Дата доступу: 01.03.2024].
Оріхівський районний краєзнавчий музей. Музеї Запоріжжя, https://zp-museums.
jimdofree.com/%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D1%97-%D0%BE%D0%B1%
D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%96/%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%85%
D1%96%D0%B2%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%80%D0%B0
%D0%B9%D0%BE%D0%BD/. [Дата доступу: 02.03.2024].
«Повзли навколішки і закопували скіфське золото», — інтерв’ю з директоркою Мелітопольського музею. MLTPL. City. 06.05.2022, https://mltpl.city/
articles/210810/povzli-na-kolinah-i-zakopuvali-skifske-zoloto-intervyu-zdirektorkoyu-melitopolskogo-muzeyu. [Дата доступу: 28.02.2024].
Пологівський посох. Археологічний експонат Пологівського краєзнавчого музею.
Культурна спадщина. Кримський інститут стратегічних досліджень,
https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=3179582728387429674. [Дата
доступу: 01.03.2024].
Похищенное скифское золото вернули в музей Мелитополя. Московский комсомолец. 29.04.2022, https://www.mk.ru/culture/2022/04/29/pokhishhennoeskifskoe-zoloto-vernuli-v-muzey-melitopolya.html. [Дата доступу: 28.02.2024].
“Природний крок”: в РФ пояснили, навіщо вкрали експонати з музеїв у Херсоні
та області. Ріа Південь. 21.11.2022, https://ria-m.tv/ua/news/304410/prirodniy_
krok_v_rf_poyasnili_navischo_vkrali_eksponati_z_muzeiv_u_hersoni_ta_oblasti.
htm [Дата доступу: 03.03.2024].
Про музей. Гуляйпільський краєзнавчий музей − https://gulyaypolemuseu.at.ua/
index/pro_muzej/0-8. [Дата доступу: 03.03.2024].
Про музей. Мелітопольський міський краєзнавчий музей − http://melitopolmuseum.zp.ua/pro-muzey. [Дата доступу: 28.02.2024].
Путин лично решил забрать музей Каменная Могила под Мелитополем в собственность россии. Ріа Південь. 05.11.2022, https://ria-m.tv/news/303013/
putin_lichno_reshil_zabrat_muzey_kamennaya_mogila_pod_melitopolem_v_
sobstvennost_rossii.html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Савченко М. Як виглядає Гуляйполе у лютому 2024. Фоторепортаж. Відбудова.
Запоріжжя. 21.02.2024, https://vidbudova.zp.ua/yak-vyglyadaye-gulyajpoleu-lyutomu-2024-fotoreportazh/. [Дата доступу: 03.03.2024].
У Гуляйполі відкриють меморіальну садибу-музей «Хата Махнів». Укрінформ.
07.2019, https://www.ukrinform.ua/rubric-culture/2741602-u-gulajpolividkriut-memorialnu-muzejsadibu-hata-mahniv.html. [Дата доступу: 03.03.2024].
У Гуляйполі орки обстріляли музей-садибу родини Махно (фото). Ріа. Південь.
10.2023−https://ria-m.tv/ua/news/332480/u_gulyaypoli_orki_obstrilyali_
muzey_sadibu_rodini_mahno_(foto).html. [Дата доступу: 03.03.2024].
У Мелітополі окупанти встановили в музеї експонат “Укра” і показують його
школярам (фото). Ріа Південь. 08.09.2023, https://ria-m.tv/ua/news/329479/u_
melitopoli_okupanti_vstanovili_v_muzei_eksponat_ukra_i_pokazuyut_yogo_
shkolyaram_(foto).html. [Дата доступу: 03.03.2024].
У Мелітополі окупанти відкрили обіцяний пропагандистський “зомбіленд” (фото,
відео). Ріа Південь. 24.09.2023, https://ria-m.tv/ua/news/330798/u_melitopoli_
okupanti_vidkrili_obitsyaniy_propagandistskiy_zombilend_(foto_video).html.
[Дата доступу: 03.03.2024].
У Мелітополі рашисти взялися виправляти шкільні музеї (фото). Ріа Південь.
07.2023, https://ria-m.tv/ua/news/324167/u_melitopoli_rashisti_vzyalisya_
vipravlyati_shkilni_muzei_(foto).html. [Дата доступу: 03.03.2024].
У Мелітопольському районі рашисти промивають мізки школярам за допомогою музеїв (фото). Ріа Південь. 21.07.2023, https://ria-m.tv/ua/news/325313/u_
melitopolskomu_rayoni_rashisti_promivayut_mizki_shkolyaram_za_dopomogoyu_
muzeiv_(foto).html. [Дата доступу: 03.03.2024].
Школьники посетили музей на кануне дня города. ZOV. Запорожье 16.09.2023,
https://zp-news.ru/society/2023/09/16/209230.html. [Дата доступу: 28.02.2024].
Який стан краєзнавчого музею у прифронтовому Оріхові внаслідок обстрілів армії РФ. Суспільне Запоріжжя. 03.04.2024, https://www.youtube.com/
watch?v=5WdjJEPAM60. [Дата доступу: 08.03.2024].
Inne
Паспорт об’єкта культурної спадщини «Палацовий комплекс «Замок Попова»»,
84 с. / Уклад. О.В. Дровосєкова, В.М. Філас. Архів КЗ «Запорізький обласний центр охорони культурної спадщини» ЗОР
Паспорт об’єкта культурної спадщини «Культовий комплекс «Кам’яна Могила»,
охоронний номер 080011-Н / Укладач Джос В.С., 25.11.2016. Архів КЗ «Запорізький обласний центр охорони культурної спадщини» ЗОР.
Чуринга фондовий № 462 археологічний експонат національного історико-археологічного заповідника «Кам’яна Могила». Культурна спадщина. Кримський інститут стратегічних досліджень, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.
html?object_code=55539c7a13c17a04f47b586810dd562f. [Дата доступу: 01.03.2024].
Чуринга фондовий № 2805. Культурна спадщина. Кримський інститут стратегічних досліджень, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=44be07f
b4d5c1a483803b1155d7d3c3.[[Дата доступу: 01.03.2024].
Чуринга фондовий № 3852. Культурна спадщина. Кримський інститут стратегічних досліджень, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=391af2a
a877feb58148b5214fe3b3. [Дата доступу: 01.03.2024].
Чуринга фондовий № 3857. Культурна спадщина. Кримський інститут стратегічних досліджень, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=8861c2c
b804d5fbb2503aef7eda66ecb. [Дата доступу: 01.03.2024].
Чуринга фондовий № 4699 археологічний експонат національного історико-археологічного заповідника «Кам’яна Могила». Культурна спадщина. Кримський інститут стратегічних досліджень, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.
html?object_code=3f62b3b210fb9e9f72f8596c12bbdc30. [Дата доступу: 01.03.2024].
Bibliografia (Transliteracja)
Kozakowa A., Timofiejew W., «K sokrowiszczam na bywszej Woroncowskoj» (poznawatielnaja
igra kakintieraktiwnaja forma raboty so szkolnikami), Wіsnik Odiesʹkogo іstorikokrajeznawczogomuzieju. Wip. 10. 2011. С. 178–179.
Tymofiejew W.M., Kłoczkor W., Demjan Jakowycz Serdiukow: narodnyj wczytel, doslidnyk,
muzejnyj dijacz.(do150-riczczia z dnia narodżennia). Muzejnyj wisnyk.2012. № 12.
С. 172–179.
Artiefakty Kamiennoj Mogiły — na wystawkie w Chiersoniesie, https://crimea.mk.ru/
social/2023/09/29/artefakty-kamennoy-mogily-na-vystavke-v-khersonese.html
[data odczytu: 28.02.2024].
Artiefakty wozrastom 20 tysiaczeletij przedstawili w «Chiersoniesie Tawriczeskom»
https://www.youtube.com/watch?v=Zl7ZNkxCYCE https://www.youtube.com/
watch?v=Zl7ZNkxCYCE [data odczytu: 01.03.2024].
Bez pererw ta wychidnych — raszysty wyhadały efektywnyj sposób dla szczodennoho
promywannia mizki w ditiamu Melitopoli [foto], https://ria-m.tv/ua/news/337214/
bez_pererv_ta_vihidnih_rashisti_vigadali_efektivniy_sposib_dlya_schodennogo_promivannya_mizkiv_dityam_u_melitopoli_(foto) [data odczytu: 03.03.2024].
Bierdiansʹkі kolaboranti wіdkrili wistawku z kartinami, jakі woni że і wikrali [foto], https://
ria-m.tv/ua/news/316386/berdyanski_kolaboranti_vidkrili_vistavku_z_kartinami_yaki_voni_je_i_vikrali_(foto).html [data odczytu: 03.03.2024].
Berdianskyj Centr detskoho junoszeskoho tworczestwa sowmestno s muzeem «Podwyh»
proweły dla swoich wospytannykow akcyz upamiaty «Błokadnyj chłeb», https://
zp-news.ru/culture/2024/01/22/274193.html [data odczytu: 03.03.2024].
Dajdżest. Ekspozicyja SWOW muzieje Bierdianska, dostawka gumanitarnoj pomoszczi
w Połogi i wozłożenije cwietow gubiernatorom na Piskariewskom kładbiszcze,
https://zp-news.ru/society/2024/01/28/276777.html [data odczytu: 03.03.2024].
Gawljak W., Z Berdianśka okupanty wywoziatʹ muzejni eksponaty — zastupnyk hołowy
raj rady. Suspilne. Nowyny. 23.05.2023, https://suspilne.media/484870-z-berdanska-okupanti-vivozat-muzejni-eksponati-zastupnik-golovi-rajradi/ [data
odczytu: 01.03.2024].
Gogoj I., Woroh skynuw awiabomby na Orichiw: jak wyżywaje misto. Podrobyci, 2024,
https://podrobnosti.ua/2490813-vorog-skinuv-avabombi-na-orhv-jak-vizhivamsto.html [data odczytu: 02.03.2024].
Gubina A, Gałunowa K, “Zranenyj, poszkodżenyj, ałe poky szczo stojitʹ”: jakyj maje wyhladkrajeznawczyj muzej u pryfrontowomu Orichowi na Zaporiżżi, https://suspilne.
media/696968-zranenij-poskodzenij-ale-poki-so-stoit-akij-mae-viglad-kraeznavcijmuzej-u-prifrontovomu-orihovi-na-zaporizzi/ [data odczytu: 03.03.2024].
Hulajpils ́kyj krajeznawczyj muzej, https://gulyaypolemuseu.at.ua/index/pro_muzej/0-8
[data odczytu: 03.03.2024].
Hulajpils ́ki starożytnosti, https://www.facebook.com/guliaypolehistory/posts/pfbid03
cE15tME5iiPG745VgyUoVWRB14LwP4HjWvrEuK3sYn7hvJ81oo28p9FWoVtGJ
l [data odczytu: 08.03.2024].
Izuczatʹ istoriju nieskuczno możno w uczrieżdienijach kultury Zaporożskoj obłasti, https://
zp-news.ru/culture/2023/12/18/258659.html [data odczytu: 03.03.2024].
Jakyj stan krajeznawczoho muzeju u pryfrontowomu Orichowi wnaslidok obstriliw armiji
RF, https://www.youtube.com/watch?v=5WdjJEPAM60 [data odczytu: 08.03.2024].
Kołaboranty wydały rosijanam kołekcij uskifs ́koho zołota, https://mltpl.city/articles/209123/kolaboranti-vidali-rosiyanam-kolekciyu-skifskogo-zolota [data
odczytu: 28.02.2024].
Menia posadyły w awto, nadeły nahołowu czernej meszok — Łejła Ybrahymowa o swojim
zaderżany, https://ctrcenter.org/ru/7676-menya-posadili-v-avto-nadeli-na-golovuchernyj-meshok-lejla-ibragimova-o-svoem-zaderzhanii [data odczytu: 28.02.2024].
Mieroprijatije dla szkolnikow «Sto dat rossijskoj idienticznosti» prowieli w Mielitopole,
https://zp-news.ru/culture/2023/12/28/263959.html [data odczytu: 03.03.2024].
Muziej «Kamiennaja Mogiła» pieriedadut «Chiersoniesu Tawriczeskomu» wo wtorom
poługodii 2023 goda, https://tass.ru/kultura/16872297 [data odczytu: 28.02.2024].
Muzejny fond Ukraini, https://uk.wikipedia.org/wiki/Музе ́йний_фонд Укра ́їни [data
odczytu: 24.06.2024].
Muzejni kołaboranty Berdians ́ka — riełtor, wantażnyk ta inszi, https://www.brd24.com/
news/muzeyni-kolaboranti-berdyanska-rieltor-vantazhnik-ta-inshi.html [data
odczytu: 03.03.2024].
Okupanty nazbyrały tuchłych artefaktiw, i pokazały w Melitopols ́komu muzeji, z kym
wojujutʹ, https://ria-m.tv/ua/news/331948/okupanti_nazbirali_tuhlih_artefaktiv_i_pokazali_v_melitopolskomu_muzei_z_kim_voyuyut.html [data odczytu:
03.2024].
Okupanty pohrabuwały muzeju Zaporiz kij ob ́ łasti pidprykrytiam “borotʹby z nacyzmom”
[foto], https://riam.tv/ua/news/303165/okupanti_pograbuvali_muzey_u_zaporizkiy_oblasti_pid_prikrittyam_borotbi_z_natsizmom_(foto).html [data odczytu:
03.2024].
Orichiws ́kyj krajeznawczyj ta poriatunok joho fondiw, https://tvmtm.online/orihivskyjkrayeznavchyj-ta-poryatunok-jogo-fondiv/ [dataodczytu: 01.03.2024].
Orichiws kyj rajonnyj krajeznawczyj muzej. Muzeji Zapori ́ żżia, https://zp-museums.jimdofree.com/%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D1%97- %D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%96/%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%85%D1%96%D0
%B2%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE-
%D0%BD/; [data odczytu: 02.03.2024.
Pochyszczennoe skyfskoe zołoto wernuły w muzej Mełytopola, „Moskowskyj komsomołec”
04.2022, https://www.mk.ru/culture/2022/04/29/pokhishhennoe-skifskoezoloto-vernuli-v-muzey-melitopolya.html [data odczytu: 28.02.2024].
Połogіwsʹkij posoch. Archieołogіcznij eksponat Połogіwsʹkogo krajeznawczogo musieju,
https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=3179582728387429674 [data
odczytu: 01.03.2024].
«Powjezły nawkoliszky i zakopuwały skifs ke zo ́ łoto» — interwju z Dyrektorkoju melitopols koho ́
muzeju, https://mltpl.city/articles/210810/povzli-na-kolinah-i-zakopuvali-skifskezoloto-intervyu-z-direktorkoyu-melitopolskogo-muzeyu [data odczytu: 28.02.2024].
“Pryrodnyj krok”: w RF pojasnyły, nawiszczo wkrały eksponaty z muzeji wu Chersoni ta
obłasti, https://ria-m.tv/ua/news/304410/prirodniy_krok_v_rf_poyasnili_navischo_vkrali_eksponati_z_muzeiv_u_hersoni_ta_oblasti.htm [data odczytu:
03.2024].
Putin liczno rieszył zabratʹ muziej Kamiennaja Mogiła pod. Mielitopolem w sobstwiennostʹ
Rossii, https://ria-m.tv/news/303013/putin_lichno_reshil_zabrat_muzey_kamennaya_mogila_pod_melitopolem_v_sobstvennost_rossii.html [data odczytu:
03.2024].
Sawczenko M., Jak wyhladaje Hulajpołe u lutomu 2024. Fotoreportaż. Widbudowa. Zaporiżżia, https://vidbudova.zp.ua/yak-vyglyadaye-gulyajpole-u-lyutomu-2024-
fotoreportazh/ [data odczytu: 03.03.2024].
Szkolniki posietili muziej na kanunie dnia goroda, https://zp-news.ru/society/2023/09/16/209230.
html [data odczytu: 28.02.2024].
U Hulajpoli orky obstrilały muzej-sadybu rodyny Machno [foto], https://ria-m.tv/ua/news/332480/u_gulyaypoli_orki_obstrilyali_muzey_sadibu_rodini_mahno_(foto).
html [data odczytu: 03.03.2024].
U Hulajpoli widkryjutʹ memorialnu sadybu-muzej «Chata Machniw», https://www.ukrinform.ua/rubric-culture/2741602-u-gulajpoli-vidkriut-memorialnu-muzejsadibuhata-mahniv.html [data odczytu: 03.03.2024].
U Melitopoli okupanty widkryły obicianyj propahandysts ́kyj “zombiłend” [foto, video],
https://ria-m.tv/ua/news/330798/u_melitopoli_okupanti_vidkrili_obitsyaniy_propagandistskiy_zombilend_(foto_video).html [data odczytu: 03.03.2024].
U Melitopoli okupanty wstanowyły w muzeji eksponat “Ukra” i pokazujutʹ joho szkolaram
[foto], https://ria-m.tv/ua/news/329479/u_melitopoli_okupanti_vstanovili_v_muzei_eksponat_ukra_i_pokazuyut_yogo_shkolyaram_(foto).html [data odczytu:
03.2024].
U Melitopoli raszysty wziałysia wypraw laty szkilni muzeji [foto], https://ria-m.tv/ua/
news/324167/u_melitopoli_rashisti_vzyalisya_vipravlyati_shkilni_muzei_(foto).
html [data odczytu: 03.03.2024].
U Melitopolśkomu rajoni raszysty promywajutʹ mizki szkolaram zadopomohoju muzejiw
[foto], https://ria-m.tv/ua/news/325313/u_melitopolskomu_rayoni_rashisti_promivayut_mizki_shkolyaram_za_dopomogoyu_muzeiv_(foto).html [data odczytu:
03.2024].
W Chiersoniesie możno uwidietʹ driewnije «pisʹmiena» iż Kamiennoj Mogiły, https://
portal-kultura.ru/articles/news/356133-v-khersonese-mozhno-uvidet-drevniepismena-iz-kamennoy-mogily/ [data odczytu: 28.02.2024].
W multymedyjnom parke «Rossyja-Moja istoryja» wh. Mełytopol okryta wystawka
chudożnykow Respubłyky Krymy i g. Sewastopol «Wmeste», https://zp-news.ru/
culture/2024/02/21/288012.html [data odczytu: 03.03.2024].
W muzieje istorii g.Bierdianska w pierwyje otmietili Dienʹ pamiati żurnalistow pogibszych
pri ispołnienii swogo profiessionalnogo i czełowieczeskogo dołga, https://zp-news.
ru/culture/2023/12/17/258479.html [data odczytu: 03.03.2024].
W ramkach mieroprijatij, poswiaszczennych 106-j godowszczinie Wielikoj Oktiabrʹskoj
socyalisticzeskoj riewolucyi, sotrudniki muzieja istorii g. Bierdianska na bazie
Doma kultury «Majak» prowieli tiematiczeskoje mieroprijatije, https://zp-news.
ru/culture/2023/11/12/240735.html [data odczytu: 03.03.2024].
W Siewastopole wystawili eksponaty, wywieziennyje iż muzieja na okkupirowannoj
tierritorii zaporożskoj oblati, https://ru.krymr.com/a/news-vystavka-sevastopol-
-zaporozhie-krym/32425372.html [data odczytu: 28.02.2024].
W Zaporożskoj obłasty okryły wystawku 100-łetyju perwoho oteczestwennoho trechkołesnoho traktora «Zaporożec», https://zp-news.ru/culture/2023/10/21/229208.html
[data odczytu: 03.03.2024].
Widkryttia onowłenoji wystawky artefaktiw. Ostriw Chortycia –https://ostriv.org/vidkryttia-onovlenoi-vystavky-artefaktiv/; [data odczytu: 03.03.2024,
Wkrali nawіtʹ unіtaz: wіjsʹka RF obstrіlali ta pograb uwali muziej «Sadiba Popowa» pіd
Zaporіżżiam, https://focus.ua/uk/voennye-novosti/509213-ukrali-dazhe-unitazvoyska-rf-obstrelyali-i-razgrabili-muzey-usadba-popova-pod-zaporozhem [data
odczytu: 01.03.2024].
Wrażajuczij Połogіwsʹkij rajonnij krajeznawczij muziej, https://mradapology.dosvit.org.
ua/static-pages/polgivski-raonni-kraeznavchi-muzej [data odczytu: 01.03.2024].
Wystawka artiefaktow iż zaporożskogo muzieja-zapowiednika “Kamiennaja Mogiła”
otkryłasʹ w Siewastopole, https://zp-news.ru/society/2023/05/23/135445.html
[data odczytu: 28.02.2024]
Wystawka artefaktiw, jaki znajdeni na ostrowi Chortycia pisla podrywu Kachows ́koji
HES, https://ostriv.org/vystavka-artefaktiv-iaki-znaideni-na-ostrovi-khortytsiapislia-pidryvu-kakhovskoi-hes/ [data odczytu: 03.03.2024].
Ołіjnik S.
: Rosijśki wijśkovi perjodiczno szukajuc’ v Sadibi Popowa zołato, partizaniw i ZSU –
ekskljuziwne interwju, https://zprz.city/news/view/rosijski-vijskovi-periodichnoshukayut-v-sadibi-popova-zoloto-partizaniv-i-zsueksklyuzivne-intervyu; [data
odczytu: 01.03.2024].
Zeniuk O.
: Rosijany poszkodyły 100-ricznu budiwlu krajeznawczoho muzeju Hulajpola: szczo
pro neji widomo ta kudy podiłys ́ eksponaty, https://www.061.ua/news/3635719/
rosiani-poskodili-100-ricnu-budivlu-kraeznavcogo-muzeu-gulajpola-so-pro-ne
i-vidomo-ta-kudi-podilis-eksponati [data odczytu: 03.03.2024].
Inne (Transliteracja)
Czuringa fondowie nr 2805, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=44be07fb4d5c1a483803b1155d7d3c38 [data odczytu: 01.03.2024].
Czuringa fondowie nr 3852, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=391af2a461a877feb58148b5214fe3b3 [data odczytu: 01.03.2024].
Czuringa fondowie nr 3857, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=8861c2cb804d5fbb2503aef7eda66ecb [data odczytu: 01.03.2024].
Czuringa fondowie nr 462 archieołogіcznij eksponat nacіonalnogo іstoriko-archieołogіcznogo
zapowіdnika «Kam’jana Mogiła», https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=55539c7a13c17a04f47b586810dd562f [data odczytu: 01.03.2024].
Czuringa fondowie nr 4699 archieołogіcznij eksponat nacіonalnogo іstoriko-archieołogіcznogo
zapowіdnika «Kam’jana Mogiła», https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=3f62b3b210fb9e9f72f8596c12bbdc30 [data odczytu: 01.03.2024].
Czurynha fondowyj nr 3852, https://ciss.org.ua/ua/sk_page.html?object_code=391af2a461a877feb58148b5214fe3b3 [data odczytu: 01.03.2024].
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 4.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 56
Number of citations: 0