Etnografia muzealna a zmiany klimatyczne. Głos w sprawie
DOI:
https://doi.org/10.12775/ZWAM.2024.11.13Słowa kluczowe
definicja muzeum, kryzys klimatyczny, etnografia klimatu, edukacja muzealnaAbstrakt
Jednym z najistotniejszych problemów, z którym musimy się zmierzyć zarówno my, jak i nasi następcy, to szybko postępujące globalne ocieplenie. Kryzys klimatyczny implikuje szereg niepokojących zjawisk, chociażby w postaci rozszerzających się stref suszy, masowych migracji, powodzi, wojen czy głodu. Gwałtownej zmianie ulegają warunki życia milionów ludzi, a ich dorobek i dotychczasowy styl życia ulegają drastycznym przeobrażeniom. Dotyka to nie tylko poszczególnych jednostek, ale całych grup społecznych, czy narodów. Zachwiany zostaje ich dobrostan ekonomiczny i bezpieczeństwo społeczne, powodując szereg przeobrażeń we wszystkich przestrzeniach ich kultury. Te zachodzące na naszych oczach zmiany powodują konieczność aktywnego włączenia się muzeów w debatę dotyczącą globalnej katastrofy klimatycznej. Muzea to przecież instytucje publiczne, cieszące się dużym zaufaniem społecznym, mające obowiązek działania na rzecz dobra obywateli i tworzonej przez nich kultury. Na naszych oczach z powodu zbyt wysokich temperatur, braku opadów śniegu i deszczu, zniszczeniu mogą ulec nawet te najcenniejsze polskie tradycje i obrzędy wpisane na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, jak chociażby wyścigi kumoterek, układanie kwietnych dywanów w Spicymierzu, czy flisactwo w Ulanowie. Szczególna rola przypada placówkom etnograficznym, które w obliczu zachodzących zmian winny nie tylko je rejestrować, ale też tłumaczyć zachodzące procesy, podsuwając czasami rozwiązania stosowane w przeszłości. Winny się one włączyć szeroko w edukację, która pozwoli uświadomić członkom lokalnych społeczności w jaki sposób globalne zmiany klimatyczne wpływają na ich codzienne życie, oraz co mogą zrobić by zminimalizować niekorzystne zmiany. Edukacyjne programy o charakterze ekologicznym powinny znaleźć swe stałe miejsce w każdej instytucji etnograficznej. Mamy już placówki, które od dawna realizują takie programy, ale potrzebny jest zbiorowy wysiłek wszystkich muzealnych instytucji by uświadomić obywatelom konieczność zadbania i otoczenia szacunkiem zarówno kultury, którą stworzyliśmy, jak i środowiska naturalnego, które wpływa niezwykle istotnie na jej stan i różnorodność.
Bibliografia
Dziubata-Smykowska Karolina
: Kryzys klimatyczny a lokalne praktyki wobec niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Propozycja badań nad wybranymi zjawiskami Krajowej Listy Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce z perspektywy etnoklimatologicznej, „Lud”, t. 107, s. 110–141.
Schronienia…
: Schronienia, Eseje na czas kryzysu, red. S.J. Konefał, A. Ratajczak-Krajka, P. Sitkiewicz, Gdańsk, ss. 141.
Świętosławska Iwona
: Etnografia muzealna źródło niewyczerpane, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, t. 34, s. 71–79.
Strony internetowe
https://icom-poland.mini.icom.museum/nowa-definicja-muzeum/; data odczytu:04.05.2024.
https://samarzad.nid.pl/baza_wiedzy/ekomuzeum-sieciowa-oferta-edukacyjno-turystyczne/; data odczytu: 04.05.2024.
http://www.gigawat.net.pl/archiwum/article/articleview/291/1/34/index.html; data odczytu: 04.05.2024.
www.fundacjawspomaganiawsi.pl; data odczytu: 04.05.2024.
www.witrynawiejska.org.pl; data odczytu: 04.05.2024.
www.wszechnica.org.pl; data odczytu: 04.05.2024.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 45
Liczba cytowań: 0