Polityka władz polskich po 1945 roku w odniesieniu do zbiorów muzealnych. Przykład pozaeuropejskiej kolekcji Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie

Abstrakt

Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie swoją kolekcję budowało dwukrotnie. Pierwszy etap to okres od 1888 roku, daty założenia Muzeum do wybuchu II wojny światowej. Na przestrzeni 40 lat swojego istnienia Muzeum zgromadziło ok. 30.000 obiektów. Wraz z wybuchem wojny i w wyniku zniszczeń spowodowanych przez okupanta, budynek Muzeum i cała jego zawartość – kolekcje etnografii polskiej, europejskiej i pozaeuropejskiej, a także przedwojenne inwentarze, katalogi, archiwalia i zbiory ikonograficzne – uległy zniszczeniu, rozproszeniu lub zaginięciu.

Po zakończeniu II wojny światowej, środowisko muzealne szybko przystąpiło do odbudowywania sieci muzeów i ich zbiorów, również pracownicy nowopowstałego Muzeum Kultur Ludowych. Dla Muzeum to drugi okres budowania kolekcji od podstaw, tym razem w nowej rzeczywistości Polski Ludowej, kiedy to polityka państwa w dziedzinie muzealnictwa opierała się na tzw. „akcji planowej”. Miała ona na względzie nie tylko uregulowanie sieci muzeów w województwach, lecz również „swobodną dyspozycję” wszystkimi zbiorami muzealnymi na terenie całego kraju. Operacja scalania, re-lokalizacji i centralizacji zbiorów, tak dobitna na przykładzie Muzeum Kultur Ludowych, odzwierciedlała myśl polityczną o muzealnictwie w Polsce w okresie stalinowskim.