Niejasność przepisu jako przesłanka obowiązku podjęcia działalności prawodawczej
DOI:
https://doi.org/10.12775/szn.5.e02024Keywords
postulat jasności prawa, wykładnia prawa, działalność prawodawcza, adresat prawa, prawodawcaAbstract
Celem artykułu jest zaprezentowanie ujawnianej w praktyce niejasności przepisu jako prawne zobowiązanie do podjęcia działalności prawodawczej. Wpierw wykładnia operatywna, doktrynalna i legalna delegowana zostały opisane jako narzędzie rozstrzygania niejasności oraz wskazano mankamenty orzecznictwa i doktryny względem adresata prawa i postulatu jasności prawa, na bazie czego wysunięto wniosek, że działalność prawodawcza stanowi najefektywniejsze narzędzie w zakresie rozstrzygania niejasności. Następnie został wskazany podmiot zobligowany do inicjacji działalności prawodawczej w postaci Prezydenta oraz poczyniono sugestie optymalizacyjne dla tego procesu w zakresie przedmiotu prawodawstwa.
The article's main aim is to define the vagueness of legal provision that appears in practice, as a legal obligation to initiate legislative activity. At first operative, doctrinal and legal delegated interpretation were described as ways to settle the vagueness and the problems of jurisdiction and doctrine towards the addressee of the law and the clarity of law were pointed out. Based on that, the conclusion was that the legislative activity would be most effective. Then the President was pointed as the obliged one to initiate legislative activity and some optimization suggestions in the area of the subject of legislative activity were made.
References
Literatura
Andruszkiewicz M., Problem jasności w języku prawnym – aspekty lingwistyczne i teoretyczno-prawne, „Comparative Legilinguistics” 2017, t. 31, s. 7-25, DOI: https://doi.org/10.14746/cl.2017.31.1.
Bekrycht T., Brolik J., Instytucja interpretacji prawa podatkowego w ujęciu art. 14a i 14b Ordy-nacji podatkowej – aspekt teoretycznoprawny (artykuł dyskusyjny), „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2012,
t. 85, s. 11-33.
Białogłowski W., Wznowienie postępowania w następstwie wydania przez TK wyroku interpreta-cyjnego, Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, red. M. Bernatt, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Warszawa 2013, s. 189-203.
Bielska-Brodziak A., Problemy z Alojzym, Prawnicze dylematy interpretacyjne, red. J. Glumińska-Pawlic, Z. Tobor, Toruń 2011, s. 1-17.
Błachut M., Kaczor J., Typy uzasadnień obowiązywania zasad techniki prawodawczej w polskim porządku prawnym, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2012, t. 1, nr 2, s. 53-64.
Brzozowski W., Obejście konstytucji, „Państwo i Prawo” 2014, nr 9, s. 3-22.
Ceranek T., O różnych ujęciach pojęcia jasności prawa, „Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wy-działu Prawa i Administracji UAM” 2013, nr 3, s. 19-25.
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2017.
Czerniak D., Granice obowiązywania zasady ignorantia iuris nocet w polskim procesie karnym, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2015, t. 4, nr 1, s. 201−218.
Fuller L.L., Moralność prawa, przeł. S. Amsterdamski, Warszawa 1978.
Garlicki L. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom I, wyd. II, Warszawa 2016.
Gębka E., Wpływ orzecznictwa sądów administracyjnych na tworzenie norm prawnych, „Admini-stracja: Teoria, Dydaktyka, Praktyka” 2013, t. 33, nr 4, s. 91-101.
Gizbert-Studnicki T., Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Kraków 1986.
Gizbert-Studnicki T., Postulat jasności i zrozumiałości tekstów prawnych a dostęp do prawa, Prawo
i język, red. A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec, Warszawa 2009, s. 9-18.
Grzelak J., Skutki niskiej kompetencji komunikacyjnej prawodawcy, „Kwartalnik Językoznawczy” 2010, nr 2, s. 10-18.
Hauser R., Orzecznictwo sądowoadministracyjne a proces legislacyjny, „Zeszyty Naukowe Są-downictwa Administracyjnego” 2011, nr 6, s. 9-17
Juchniewicz J., Dąbrowski M., Kompetencyjny charakter art. 126 Konstytucji RP, „Przegląd Sej-mowy” 2014, t. 4, s. 65-83.
Karczewski J., Postulat jasności prawa w odniesieniu do prawa Unii Europejskiej, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2015, nr 2, s. 42-58.
Kiełbowski M., Związanie sądu administracyjnego wyrokiem interpretacyjnym Trybunału Konsty-tucyjnego, Warszawa 2017.
Konca P., Prawo interpretacyjne, Katowice 2022.
Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria państwa i prawa, Warszawa 1986.
Leszczyński L., Kryteria pozaprawne w sądowej wykładni prawa, Warszawa 2022.
Leszczyński L., Wykładnia operatywna (podstawowe właściwości), „Państwo i Prawo” 2009, nr 6.
Malinowski A., O sądach wartościujących w wykładni doktrynalnej sensu stricto w opisowym ujęciu pragmatycznym, „Studia Iuridica” 2021, nr 86, s. 168-182.
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
Nowacki J., Rządy prawa. Dwa problemy, Katowice 1995.
Piekarczyk S., Tkacz S., Wykładnia autentyczna w świetle nauki o wykładni prawa, Katowice 2023.
Pietrzykowski T., Ujarzmianie lewiatana. Szkice o idei rządów prawa, Katowice 2014.
Radwański Z., Zieliński M., Stosowanie i wykładnia prawa cywilnego, System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo Cywilne – Część Ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012, s. 451-543.
Redelbach A., Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1994.
Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Kraków 2000.
Snarski T., Debata Hart – Fuller i jej znaczenie dla filozofii prawa, Gdańsk 2018.
Spyra T., Granice wykładni prawa. Znaczenie językowe tekstu prawnego jako granica wykładni, Kraków 2006.
Stefaniuk M.E., Skuteczność prawa i jej granice, „Studia Iuridica Lublinensia” 2011, t. 16, s. 55-72.
Tkacz S., O tym, czy istnieje potrzeba reinterpretacji terminu „stanowienie prawa”, „Przegląd Prawa
i Administracji” 102, 2015, s. 235-252.
Tkacz S., O tym, czy nauka jest podmiotem tworzącym prawo?, O czym mówią prawnicy, mówiąc
o podmiotowości, red. A. Bielska-Brodziak, Katowice 2015, s. 74-96.
Tkacz S., O zintegrowanej koncepcji zasad prawa w polskim prawoznawstwie. Od dogmatyki do teorii, Toruń 2014.
Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy, Warszawa 2013.
Tobor Z., Kobyliński K., Dialogiczna koncepcja interpretacji prawa, „Archiwum Filozofii Prawa
i Filozofii Społecznej” 2020, nr 2, s. 35-48, DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.2.35.
Tobor Z., Zeifert M., Adresaci prawa: kim są i co z tego wynika?, Administracja w demokratycz-nym państwie prawa. Księga jubileuszowa Profesora Czesława Martysza, red. A. Matan, Warsza-wa 2022,
s. 772-781.
Tuleja P. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2021.
Wicherek D., Inicjatywa ustawodawcza jako konstytucyjna kompetencja Prezydenta Rzeczypospo-litej Polskiej, „Przegląd Politologiczny” 2020, t. 2, s. 147-156, DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2020.25.2.10.
Wronkowska S., Postulat jasności prawa i niektóre metody jego realizacji, „Państwo i Prawo” 1976, nr 10, s. 19-33.
Wronkowska S., Technika prawodawcza, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1990,
t. 52, z. 1, s. 1-19.
Wróblewski B., Język prawny i prawniczy, Kraków 1948.
Wróblewski J., Interpretatio secundum, praeter et contra legem, „Państwo i Prawo” 1961, nr 4-5,
s. 615-627.
Wróblewski J., Precedens i jednolitość sądowego stosowania prawa J. Wróblewski, Pisma wy-brane, Warszawa 2015.
Zaleśny J., Zasady prawidłowej legislacji, „Studia Politologiczne”, 2009, t. 13, s. 11-47.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2017.
Wykaz aktów normatywnych
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawo-dawczej” (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 283).
Ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 775).
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).
Ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1805 ze zm.).
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.).
Ustawa z 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 109, poz. 470 ze zm.).
Ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1375 ze zm.).
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).
Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm.).
Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U.
z 2023 r. poz. 259).
Ustawa z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1220).
Ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1904 ze zm.).
Ustawa z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 221 ze zm.).
Orzecznictwo
Postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2020 r., sygn. akt III CZP 94/19 (LEX nr 2769782).
Uchwała NSA(7w) z dnia 13 lipca 2009 r., sygn. akt I FPS 3/09 (ONSAiWSA 2009, nr 6, poz. 101).
Wyrok TK z dnia 11 stycznia 2000 r., sygn. akt K 7/99 (OTK 2000, nr 1, poz. 2).
Wyrok TK z dnia 21 marca 2001 r., sygn. akt K 24/00 (OTK 2001, nr 3, poz. 51).
Wyrok TK z dnia 22 maja 2002 r., sygn. akt K 6/02 (OTK-A 2002, nr 3, poz. 33).
Wyrok TK z dnia 28 października 2009 r., sygn. akt Kp 3/09 (OTK-A 2009, nr 9, poz. 138).
Wyrok SN z dnia 5 lipca 2005 r., sygn. akt I PK 176/04 (OSNP 2006, nr 9-10, poz. 154).
Wyrok SN z dnia 4 marca 2009 r., sygn. akt II PK 202/08 (OSNP 2010, nr 19-20, poz. 231).
Wyrok SN z dnia 5 września 2019 r., sygn. akt III PK 96/18 (OSNP 2020, nr 8, poz. 77).
Wyrok SN z dnia 29 listopada 2019 r., sygn. akt IV KK 481/19 (LEX nr 2805051).
Wyrok SN z dnia 20 stycznia 2021 r., sygn. akt I NSNc 117/20 (LEX nr 3108645).
Wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r, sygn. akt II FSK 1774/10 (LEX nr 1081272).
Wyrok NSA z dnia 13 grudnia 2012 r., sygn. akt II GSK 1886/11 (LEX nr 1367217).
Wyrok NSA z dnia 3 czerwca 2022 r., sygn. akt I GSK 2608/18 (LEX nr 3392731).
Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 15 grudnia 2005, sygn. akt I SA/Bk 290/05 (LEX nr 325215).
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Studenckie Zeszyty Naukowe WPiA UMK w Toruniu

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 186
Number of citations: 0