Kwestia przepływu środków finansowych dla polskich Żydów, uchodźców wojennych w Szanghaju

Działalność polskiego rządu na uchodźstwie

Abstrakt

Jesienią 1941 roku polska placówka dyplomatyczna w Japonii została zlikwidowana. Ambasadora RP Tadeusza Romera ewakuowano wraz z pracownikami ambasady do Szanghaju, gdzie zyskał status dyplomaty w misji specjalnej. Wraz z nim do okupowanego przez Japończyków miasta trafiła grupa polskich uchodźców żydowskich, którzy szukali w Japonii schronienia po ucieczce z Polski przez Wilno i Związek Sowiecki. Zasilili oni grupę polskich rezydentów przebywających w Szanghaju jeszcze przed wybuchem wojny. Pod opieką Romera znalazła się społeczność licząca 975 osób. Dzięki jego zasługom i przy wsparciu polskiego rządu na uchodźstwie udało się zorganizować życie codzienne uchodźców, których sytuacja była diametralnie różna od położenia innych obcokrajowców w mieście, czyli tzw. bezpaństwowców. W ramach wsparcia należało zorganizować dopływ finansowania niezbędnego m.in. do utrzymania stołówek, komitetów reprezentujących różne interesy uchodźcze, szkół oraz drukarni. Dzięki staraniom Romera można było zabezpieczyć transfery pieniężne przekazywane z Londynu do Szanghaju przez placówki dyplomatyczne w Bernie i Kujbyszewie za pośrednictwem Czerwonego Krzyża. W artykule poddano analizie sposoby pozyskiwania przez społeczność polską środków do codziennej egzystencji w Szanghaju w latach 1941–1945.