Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Studia Pigoniana

Body and Gnosis in Selected Works of Stanisław Lem
  • Home
  • /
  • Body and Gnosis in Selected Works of Stanisław Lem
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 4 No. 4 (2021): Studia Pigoniana /
  4. Articles

Body and Gnosis in Selected Works of Stanisław Lem

Authors

  • Jacek Kwosek UNIWERSYTET ŚLĄSKI, WYDZIAŁ HUMANISTYCZNY, INSTYTUT LITERATUROZNAWSTWA https://orcid.org/0000-0003-1884-4992

DOI:

https://doi.org/10.12775/SP.2021.003

Abstract

The article shows the convergence of some motifs in Stanisław Lem’s work on the body with some approaches to body in Gnosticism. The following works were discussed: The Cyberiad, Fables for Robots, The Star Diaries, Inspection at the Scene of the Crime and The Mask. In the analyzed works, the theme of the human body appears in the eyes of Aliens and robots. It is perceived as disgusting – just like human habits. This theme coincides with the Gnostic hostility towards the body. The counterparts of the malicious Demiurge in Gnostic myths are in Lem’s works Bann and Pugg, and other inept creators. Lem portrays the human body as imperfect and the product of chance, even a mistake or a freak of nature, which corresponds to the Gnostic thesis that man lives in the world as a result of a mistake or a catastrophe in the Pleroma. In Lem’s works there is also a negative assessment of sexuality, as in gnosticism. Finally, an important element of Gnosticism is a sense of alienation in the world – this theme is present in The Mask. Finally, an attempt is made to explain the convergence between the Lem’s and the Gnostic views of the body.

Author Biography

Jacek Kwosek, UNIWERSYTET ŚLĄSKI, WYDZIAŁ HUMANISTYCZNY, INSTYTUT LITERATUROZNAWSTWA

Jacek Kwosek, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Literaturoznawstwa Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W 1997 roku ukończył filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. W roku 2008 obronił na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego pracę doktorską pisaną pod kierunkiem Profesora zw. dr. hab. Jana Malickiego zatytułowaną Kategoria miłosierdzia w kazaniach księdza Piotra Skargi. Zajmuje się zagadnieniami z pogranicza historii literatury, retoryki, filozofii i teologii, zwłaszcza filozoficznymi aspektami teorii poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego. W latach 2010–2012 prowadził na Akademii Muzycznej w Instytucie Jazzu wykłady z historii kultury. Najważniejsze publikacje: Erystyka czyli o sztuce prowadzenia sporów. Komentarze do Schopenhauera (z Agnieszką Budzyńską-Dacą), Warszawa 2009, Kategoria miłosierdzia w kazaniach księdza Piotra Skargi, Katowice 2013, Scholastyczne inspiracje poetyki Macieja Kazimierza Sarbiewskiego, Katowice 2020.

References

Bobryk J., 2004, Jakie zagadnienia składają się na problem psychofizyczny? „Filozofia Nauki” t. 13, nr 3–4 (47–48), s. 33–42.

Darwin Ch., 2010, O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego czyli o utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt, t. 1, przeł. S. Dickstein i J. Nusbaum, Hachette, Warszawa.

Dawkins R. 1996, Samolubny gen, przeł. M. Skoneczny, Prószyński i S-ka, Warszawa.

Jarzębski J., 1983, Posłowie, [w:] Lem S., 1983, Bajki robotów, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa (wyd. 2).

Jarzębski J., 2003, Wszechświat Lema, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Jarzębski J., 2010, Zagadki istnienia i świadomości, [w:] Lem S., 2010, Maska. Opowiadania, Agora, Warszawa.

Jonas H., 1994, Religia gnozy, przeł. M. Klimowicz, Wydawnictwo Platan, Kraków.

Krąpiec M.A., 2001, Dusza ludzka, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, URL: http://www.ptta.pl/pef/pdf/d/duszal.pdf (dostęp 20.06.2021).

Kwosek J., 2014, Wątki gnostyckie w twórczości Stanisława Lema, [w:] Literatura popularna, t. 2: Fantastyczne kreacje światów, pod red. E. Bartos, D. Chwolika, P. Majerskiego i K. Niesporek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 211–230.

Lem S., 1961, Solaris, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.

Lem S., 1981, Golem XIV, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Lem S., 1982, Dzienniki gwiazdowe, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Lem S., 1983, Bajki robotów, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa (wyd. 2).

Lem S., 1983, Wizja lokalna, Wydawnictwo Literackie, Kraków–Wrocław.

Lem S. 1987, Fiasko, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Lem S., 1991, Cyberiada, „Verba”, Chotomów.

Lem S., 1996, Tajemnica chińskiego pokoju, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków.

Lem S., 1999, Bomba megabitowa, posł. J. Jarzębski, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Lem S., 2010, Maska. Opowiadania, Agora, Warszawa.

Lem S., 2010, Summa technologiae, posł. J. Jarzębski, Agora, Warszawa.

Myszor W., 2002, Gnostycyzm, [w:] Powszechna encyklopedia filozofii, t. 3, E–Gn, zespół red. A. Maryniarczyk i in, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin.

Okołowski P., 2010, Materia i wartości. Neolukrecjanizm Stanisława Lema, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

Parker J. A. 1992, (U/od)płciowienie maszyny. „Maska” Stanisława Lema, „Teksty Drugie”, 1992, nr 3 (15), s. 93–108.

Reale G., 1999, Historia filozofii starożytnej, t. 4: Szkoły epoki Cesarstwa, przeł. E.I. Zieliński, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.

Sadowski R., 1999, Problem psychofizyczny. Próba klasyfikacji, „Seminare. Poszukiwania

Naukowe”, t. 15, s. 115–139.

Spaemann R., Löw R., 2008, Cele naturalne. Dzieje i ponowne odkrycie myślenia teleologicznego, przeł. A. Półtawski, Oficyna Naukowa, Warszawa.

Suvin D., 1989, Trzy paradygmaty świata science fiction: Asimov, Jefriemow, Lem, [w:] Lem w oczach krytyki światowej, wybór i oprac. J. Jarzębski, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Wiener N., 1971, Cybernetyka czyli sterowanie i komunikacja w zwierzęciu i maszynie, przeł.Mieścicki J., Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Studia Pigoniana

Downloads

  • pdf (Język Polski)

Published

2021-12-02

How to Cite

1.
KWOSEK, Jacek. Body and Gnosis in Selected Works of Stanisław Lem. Studia Pigoniana. Online. 2 December 2021. Vol. 4, no. 4, pp. 53-70. [Accessed 29 June 2025]. DOI 10.12775/SP.2021.003.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 4 No. 4 (2021): Studia Pigoniana

Section

Articles

License

Copyright (c) 2021 Jacek Kwosek

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 755
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop