„Calizna”. Z osobliwości idiolektu Stanisława Pigonia (na materiale pamiętnika „Z Komborni w świat”)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SP.2024.005Słowa kluczowe
Stanisław Pigoń, idiolekt, leksykologia, leksykografia, dialektologia, leksem caliznaAbstrakt
Artykuł jest próbę zwrócenia uwagi na charakterystyczne właściwości języka pism Stanisława Pigonia – wybitnego historyka literatury i zarazem pisarza twórczo odwołującego się do ludowych zasobów polszczyzny. Opracowanie ma charakter mikroanalizy, polegającej na prześledzeniu rodzaju oraz statusu semantycznego wybranych jednostek leksykalnych w tekście wspomnieniowego utworu Stanisława Pigonia Z Komborni w świat, powszechnie uważanego za klasyczny gatunek polskiej literatury pamiętnikarskiej. Obiektem szczegółowej prezentacji i analizy autor artykułu uczynił pojedynczy leksem calizna, którego obecność w twórczości memuarystycznej Stanisława Pigonia pośrednio wskazuje na o wiele szerzej pojęte właściwości Jego języka i warsztatu pisarskiego. W końcowej części opracowania znalazły się także zarysowo ujęte wytyczne wychodzące naprzeciw potrzebie bardziej całościowego opisu idiolektu Pigonia – uczonego i pisarza.
Bibliografia
Opracowania leksykograficzne
SDor – Słownik języka polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, t. 1–11, Warszawa 1958–1969.
SEB – A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1985.
SGP – Słownik gwar polskich, opracowany przez Pracownię Dialektologii Polskiej Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, t. 1–10, Kraków 1979–2023.
SLin – Słownik języka polskiego przez M. Samuela Bogumiła Linde. Wydanie drugie, poprawne i pomnożone, t. 1–6, Lwów 1854–1860
SSzym – Słownik języka polskiego, pod redakcją M. Szymczaka, t. 1–3, Warszawa 1982–1983.
Swar – J. Karłowicz, A.A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, t. 1–8, Warszawa 1900–1927.
Swil – Słownik języka polskiego, wydany staraniem Maurycego Orgelbranda, t. 1–2, Wilno 1861.
SXVI – Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M. R. Mayenowa, F. Pepłowski, t. 1–38, Wrocław 1966–2020.
SWJP – Słownik współczesnego języka polskiego, po redakcją B. Dunaja, Warszawa 1996.
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, pod redakcją S. Dubisza, Warszawa 2003.
WSEJP – K. Długosz-Kurczabowa, Wielki słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2008.
Literatura podmiotowa
PKiW – S. Pigoń, 2019, Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości oraz Wspominki z obozu w Sachsenhausen (1939–1940), wprowadzenie i komentarze w opracowaniu C. Kłaka, Bibliotheca Pigoniana, t. 1, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie, Krosno.
Literatura przedmiotowa
Ampel T., 1983, Ludowe tworzywo leksykalne w pamiętnikach Stanisława Pigonia, [w:] Wokół Stanisława Pigonia. Nad warsztatem naukowym i literackim uczonego, red. C. Kłak, Krajowa Agencja Wydawnicza, Rzeszów, s. 59–65.
Ampel T., 1990, Słownictwo tkackie w stylu naukowym Stanisława Pigonia, „Annales Univer-sitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF: Philologiae”, t. 6, s. 213–221.
Ampel T., 2005, Dziedzictwo leksykalne wyniesione z Komborni, [w:] Literatura i jej konteksty. Prace ofiarowane Profesorowi Czesławowi Kłakowi, red. J. Rusin i K. Maciąg, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów s. 356–352
Dunaj B., 1996, Pochodzenie a język – na marginesie pamiętników Stanisława Pigonia, [w:] Ziemia krośnieńska w kulturze polskiej, pod red. H. Kurek, F. Tereszkiewicza, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków, s. 93–104.
Kłak C., 2019, Pigoniowe wspomnienia i wspominki, [w:] S. Pigoń, Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości oraz Wspominki z obozu w Sachsenhausen (1939–1940), wprowadzenie i komentarze w opracowaniu C. Kłaka, Bibliotheca Pigoniana, t. 1, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie, Krosno, s. 17–100.
Koziara S., 2021, Z Komborni do Gręboszowa: Stanisław Pigoń i Jakub Bojko, „Studia Pigoniana”, nr 4, s. 9–23.
Machnicka V., 2010, Terminologiczno-metodologiczne dyskusje na temat idiolektu oraz idiostylu, „Conversatoria Linguistica”, R. 4, s. 121–135.
Ostrowska E., 1971, O językoznawczych pracach prof. Stanisława Pigonia, „Język Polski”, R. 51, z. 5, s. 321–324.
Sikora K., 2018, Stanisław Pigoń wobec dyskursu regionalności, „Studia Pigoniana”, 2018, nr 1, s. 163–179.
Netografia
URL: http://www.nkjp.uni.lodz.pl/
URL: https://sxvii.pl/
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 30
Liczba cytowań: 0
