Возвращение в Острог Саши Филипенко: деформация зазеркалья в романе-созерцании «русской тоски»
DOI:
https://doi.org/10.12775/SP.2023.010Słowa kluczowe
Sasha Filipenko, postmodernizm, powieść kontemplacyjna, deformacja, świat-więzienie, powrót do przeszłościAbstrakt
Powrót do Ostroga Saszy Filipenko: deformacja i wykrzywienia świata po drugiej stronie lustra w powieści-kontemplacji «rosyjskiej tęsknoty»
Powrót do Ostroga Saszy Filipenko – jeden z przykładów funkcjonowania w literaturze postmodernistycznej powieści kontemplacyjnej skupiającej się na wszechstronnym spojrzeniu na rzeczywistość bez jej oceniania. Powieść cechuje heterogeniczność gatunkowa: w opartym na realnych faktach Powrocie do Ostroga obecne są wątki powieści detektywistycznej, powieści grozy, satyry politycznej. Elementem kluczowym narracji staje się wpatrywanie w odwieczną rosyjską tęsknotę – na poziomie fizycznym, materialnym, ale przede wszystkim mentalnym i duchowym. Owa wszechobecna tęsknota staje się wręcz jednym z bohaterów powieści.
Świat Ostroga – postmodernistyczne reminiscencje do Hamleta Shakespeare’a i Wspomnień z domu umarłych Dostojewskiego. Jest to świat wywrócony, zdeformowany – zwierciadło odbijające mentalną i duchową kondycję współczesnego społeczeństwa rosyjskiego. Motyw deformacji i rzeczywistości po drugiej stronie lustra jest realizowany w utworze za pomocą wielu symboli. Sercem Ostroga, wokół którego to miasto się rozrosło, jest więzienie, którego odbiciem właściwie staje się sierociniec. Z kolei semantyczne obciążenie obecnego w tytule wyrazu „powrót” jest uosobieniem ruchu spiralnego historii nie tylko Ostroga i jego mieszkańców, lecz, w gruncie rzeczy, całego społeczeństwa rosyjskiego.
Bibliografia
Bakhtin M.M., Chelovek u zerkala, [v:] M.M. Bakhtin, Avtor i geroy: K filosofskim osnovam gumanitarnykh nauk, Azbuka, Sankt-Peterburg 2000.
Biblia Tysiąclecia, URL: https://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=572.
Dal' V.I., Tolkovyy slovar' zhivogo velikorusskogo yazyka. V chetyrekh tomakh. T. 2: I – O, Russkiy yazyk Media, Moskva 2003.
Davletgil'deyev R., Pisatel' Sasha Filipenko: «My vse v Rossii i Belarusi dolzhny seychas ovladevat' iskusstvom sabotazha», [v:] Poligon, 25.01.2023, URL: https://www.poligon.media/sasha-filipenko/.
Demidova Ye.V., Proyavleniye Drugogo u rannego M.M. Bakhtina, [v:] Eticheskaya mysl'. Tom 15. Moskva 2015. URL: https://iphras.ru/uplfile/root/biblio/em/em_15/274–296.pdf.
Filipenko S., Vozvrashcheniye v Ostrog, Vremya, Moskva 2020.
Gritsiyenko K., Morskaya bolezn', [v:] Prochteniye, URL: https://prochtenie.org/reviews/30127.
Kigay N.I., Travma – proshloye i nastoyashcheye, [v:] «Zhurnal prakticheskoy psikhologii i psikhoanaliza», 2010, nr 4. URL: https://psyjournal.ru/articles/travma-proshloe-i-nastoyashchee.
Kliabanau D., Travma kak determinant struktury lichnosti i mental'nosti obshchestva v sovremennoy Rossii: na primere obraza L'va Smyslova – geroya romana Sashi Filipenko Travlya, [v:] Studia Pigoniana: Rocznik Karpackiej Państwowej Uczelni im. Stanisława Pigonia w Krośnie, nr 5, 2022, Krosno, s. 165–185.
Kolyada N., Bol'shaya Sovetskaya Entsiklopediya, [v:] Baba Shanel': p'yesy i skazki, Yekaterinburg 2012.
Ortega-i-Gasset Kh., Mysli o romane [v:] Estetika. Filosofiya kul'tury. Iskusstvo, Moskva 1991.
Pisareva Ye., Sasha Filipenko: «Kogda mne govoryat, chto ya ne umeyu pisat', – eto glavnyy kompliment», [v:] Afisha Daily, URL: https://daily.afisha.ru/brain/14507-sasha-filipenko-kogda-mne-govoryat-chto-ya-ne-umeyu-pisat-eto-glavnyy-kompliment/.
Shakespeare W., The Tragedy of Hamlet, Prince of Denmark, URL: http://shakespeare.mit.edu/hamlet/full.html.
Sugak Ye., Sasha Filipenko: «V Rossii ya ne russkiy pisatel', v Belarusi ne belorusskiy», [v:] Bol'shoy, URL: https://bolshoi.by/persona/sasha-filipenko-2/.
Tomek J., Deformacja, rzeczywistość i „Szewcy”, [w:] Studia o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu, red. Michał Głowiński i Janusz Sławiński, Ossolineum, Wrocław 1972.
Platon, Timey, [v:] Dialogi Platona, URL: https://classics.nsu.ru/bibliotheca/plato01/timei.htm.
Petrov V., Perevernutyy chelovek, oprokinutyy mir: transmigratsii odnogo motiva [v:] Istoriko-filosofskiy yezhegodnik, 2021, nr. 36, s. 109–141, URL: file:///C:/Users/hp/Downloads/perevernutyy-chelovek-oprokinutyy-mir-transmigratsii-odnogo-motiva.pdf.
Rastoropov S.V., Berezhnova K.V., Kriminal'naya subkul'tura kak usloviye kriminal'noy inkul'turatsii sotrudnikov FSIN Rossii i voprosy protivodeystviya yey, [v:] Vestnik Samarskogo yuridicheskogo instituta, 2020, nr. (37). URL: file:///C:/Users/hp/Downloads/kriminalnaya-subkultura-kak-uslovie-kriminalnoy-inkulturatsii-sotrudnikov-fsin-rossii-i-voprosy-protivodeystviya-ey.pdf.
Sasha Filipenko: «Lukashenko srazhayet•sya ne s belorusskim obshchestvom, on srazhayet•sya so vremenem», [v:] Zerkalo, 16.01.2023, URL: https://news.zerkalo.io/life/30324.html?.
Starikova L., «Lagernaya proza» v kontekste russkoy literatury XX veka, [v:] Vestnik Kemerovskogo gosudarstvennogo universiteta, 2015, nr. 2–4 (62). URL: https://vestnik.kemsu.ru/jour/article/view/1822/1798.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 215
Liczba cytowań: 0