«Что делает дьявол на нашем диване?»: Холокост и Ленинградская блокада в прозе Сильвии Хутник, Игоря Остаховича, Андрея Тургенева
DOI:
https://doi.org/10.12775/SP.2021.006Abstrakt
W artykule zaanalizowano teksty polskich autorów Igora Ostachowicza i Sylwii Chutnik oraz rosyjskiego pisarza Andrieja Turgieniewa (pseudonim Wiaczesława Kuricyna), zrodzone perspektywę postpamięci, wcześniej czy później odsłaniającej i wypełniającej „białe plamy” – przez poczucie, że adekwatny dyskurs nie został wypracowany lub też istniejący już dyskurs nie funkcjonuje. Teksty literackie odnoszą się do tej części traumy historycznej, która nie została dostatecznie przepracowana albo została wyparta ze względu na haniebny lub przynajmniej nieheroiczny charakter doświadczenia, co uniemożliwia włączenie go do wielkiej narracji. Głównym pytaniem, na które stara się odpowiedzieć autorka artykułu, jest psychologiczno-artystyczny powód posługiwania się groteską, sarkazmem, czarnym humorem w odniesieniu do tematów sakralizowanych przez samą skalę ludzkiej tragedii – doświadczenie Holokaustu i oblężenie Leningradu.
Bibliografia
Adel’gejm I.E., 2008, Psikhologiya poehtiki. Autopsikhoterapevticheskie funkcii khudozhestvennogo teksta. Moskva: Indrik.
Assman A. 2014, Dlinnaya ten’ proshlogo. Memorial’naya kul’tura i istoricheskaya polityka, NLO, Moskva.
Assmann A., 2013, Między historią a pamięcią. Antologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Bauman Z. 1995, Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bauman Z., 2007, Świat nawiedzony, „Więź”, nr 9.
Bogdanova O. «Spat’ i verit’» Andreya Turgeneva, ili «Blokadnyj roman» Vyacheslava Kuricyna. URL: https://zvezdaspb.ru/index.php?page=8&nput=1031
Chutnik S., 2014, W krainie czarów, Znak, Kraków.
Farelli F., 1996, Provokacionnaya terapiya, Izdatelstvo „Ekaterinburg”, Ekaterinburg. URL:http://royallib.com/book/farrelli_frenk/provokatsionnaya_terapiya.html
Ginzburg L., 2014, Zapiski blokadnogo cheloveka. Izbrannaya proza, Lenizdat, Sankt-Peterburg.
Glikman K.V., 2009, Recenziya na «Spat’ i verit’» A. Turgeneva, „Voprosy literatury”, Maj-iyun’.
Haiman J., 1998, Talk is Cheap: Sarcasm, Alienation, and the Evolution of Language, Oxford University Press, Oxford & New York.
Hoberman J., 2009, Quentin Tarantino’s Inglourious Basterds Makes Holocaust Revisionism Fun, “Village Voice”, August 18. URL: www.villagevoice.com/film/quentin-tarantinos-inglourious-basterds-makes-holocaust-revisionism -fun-6391999
Jakab I., 1998, Humor and psychoanalysis, [w:] L’Humor. Histoire, culture et psychologie, Publications de la Société internationale de psychothérapie de l’expression et d’art-thérapie, Paris, s. 17–18, cyt. za: Копытин А.И., Юмор в искусстве и арт-терапии: феноменология, диагностика, защитно-адаптивные возможности, 2012, [w:] Moskva: Медицинская психология в России” nr 4 (15) URL: http:/medpsy.ru/mprj/archiv_global/2012_4_15/nomer/nomer02.php
Janicka E., 2011, Festung Warschau, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
LaCapra D., 2009, Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, Universitas Kraków.
LaCapra D., 2015, Trauma, nieobecność, utrata // Antologia studiów nad traumą, Universitas Kraków.
Maslenkova N.A., 2001, (Ne)kul’turnyj format «chernogo yumora», Tsentr izucheniya kul’tury, Sankt-Peterburg, Studia Culturae, wypusk 12.
Ostachowicz I., 2012, Noc żywych Żydów, WAB, Warszawa.
Przymuszała B., 2016, Smugi Zagłady. Emocjonalne i konwencjonalne aspekty tekstów ofiar i ich dzieci Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2016.
Sendyka R. Pryzma, 2013, Zrozumieć nie-miejsce pamięci, „Teksty Drugie”, nr 1/2.
Szczepan A., 2011, Polski dyskurs posttraumatyczny. Literatura polska ostatnich lat wobec Holokaustu i tożsamości żydowskiej, [w:] Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy. Konteksty i perspektywy badawcze, Universitas, Kraków.
Tokarska-Bakir J. 2004, Historia jako fetysz, [w:] Tokarska-Bakir J., Rzeczy mgliste, Pogranicze, Sejny.
Turgenev A. 2007, Spat’ i verit’: blokadnyj roman, EKSMO, Moskva. URL: https://royallib.com/read/turgenev_andrey/spat_i_veritblokadniy_roman.html#0
Urickij A., 2009, Takaya strannaya (strashnaya?) igra … [Recenziya na knigu: Turgenev A. Spat’ i verit’: blokadnyj roman. M., 2007], „Novoye literaturnoye obozreniye”, nr 3.
Vorob’eva (Vezhlyan) E., 2016, Prorvat’ zagrazhdenie: blokada Leningrada kak simvol i opyt, „Novoye literaturnoye obozreniye”, nr 1 URL: https://www.nlobooks.ru/magazines/novoe_
literaturnoe_obozrenie/137_nlo_1_2016/article/11801/
Zhel’vis V.I., «Chernyj yumor: anatomiya chelovecheskoj destruktivnosti». URL: www.yspu.yau.ru
Zhel’vis V.I., 1995, Nekotorye emotsiogennyye osobennosti invektivnogo obshcheniya, [w:] Yazyk iemotsii: sbornik nauchnykh trudov, Peremena, Volgograd.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Irina Adelgejm
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 418
Liczba cytowań: 0
