„Kujawianin. Kalendarz” czyli rzecz nie tylko o odliczaniu czasu
DOI:
https://doi.org/10.15290/sp.2025.33.01.03Słowa kluczowe
"Kujawianin", kalendarz, Włocławek, KujawyAbstrakt
Wychodzący od 1882 r. we Włocławku „Kujawianin” był jednym kalendarzem ukazującym się w mieście w XIX i XX w. Z przerwami i pod zmieniającym się tytułem, nawiązującym do pierwotnego, był wydawany do 1939 r. Wśród jego redaktorów były osoby związane z Włocławkiem, zarówno poprzez urodzenie, jak i z powodu wykonywanej pracy. Na jego łamach publikowano teksty literackie, historyczne, związane ze sprawami rolnymi. Czytelnik znajdował w nim praktyczne informacje odnośnie urzędów, szkół, parafii, szpitali, spisy lekarzy czy ziemian.
Bibliografia
Źródła drukowane i literatura przedmiotu
„Kalendarz Kujawski Ilustrowany na rok 1910”, 1910, nr 3.
„Kalendarz Kujawski na rok 1913” 1913, nr 1; 1914, nr 2.
„Kujawianin 1918”, [1917], nr 4; [1918], nr 5; [1919], nr 6.
„Kujawianin 1920. Informator Handlowo-Przemysłowy”, [1919], nr 6; [1927], nr 8; [1928], nr 9; [1929], nr 10; [1930], nr 11; [1934], nr 15.
„Kujawianin. Kalendarz na rok 1917”, [1916], nr 3.
„Kujawianin. Kalendarz na rok zwyczajny 1883”, 21 IX 1882, nr 1.
Pervaâ vseobŝaâ perepis’ naselenìâ Rossìjskoj Imperìi 1897 g. (1904), Izdanìe Central’nago Statističeskago Komiteta Ministerstva Vnutrennih” Děl, pod red. N.A. Trojnickago, t. 51: Varšavskaâ gubernìâ, Sankt Petersburg.
Prasa
„ABC Dla Włocławka i Kujaw”, 26 I 1928, nr 25.
„Czas”, 30 VIII 1910, nr 393.
„Epoka”, 7 II 1928, nr 38.
„Express Kaliski”, 24 I 1928, nr 24; 24 II 1930, nr 55; 1 II 1931, nr 32; 3 I 1932, nr 3; 17 I 1933, nr 17; 27 XII 1934, nr 357; 31 XII 1935, nr 361; 16 I 1937, nr 16; 26 II 1938, nr 46.
„Głos Stolicy. Dziennik polityczny popołudniowy”, 3 I 1917, nr 3.
„Kurier Codzienny”, 17/29 III 1882, nr 69; 4/16 X 1882, nr 232; 10/22 XII 1882, nr 287.
„Kurier Warszawski”, 19 IX 1914, nr 259; 19 II 1931, wyd. poranne, nr 49.
„Nowa Gazeta”, 4 I 1917, wyd. popołudniowe, nr 4; 24 XII 1917, wyd. poranne, nr 637.
„Słowo”, 3 I 1883, nr 2.
„Tygodnik Ilustrowany”, 3 X 1914, nr 40.
„Życie Włocławka i Okolicy. Miesięcznik poświęcony sprawom regionalnym powiatów: włocławskiego, nieszawskiego i lipnowskiego”, I 1930, nr 1.
„Życie Włocławka i Okolicy. Miesięcznik poświęcony sprawom społecznym, ekonomicznym, oświatowym i artystycznym”, III 1928, nr 3.
Opracowania
Bartoszyński K., Kieniewicz S. (1997–1998), Skarbek Fryderyk Florian, w: Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa–Kraków, s. 8–13.
Bibliografia czasopism pomorskich. Województwo bydgoskie (1960), red. H. Baranowski, Toruń.
Bibliografia historii Polski XIX i XX wieku (2000), t. 3: 1865–1918, wol. 1, zebrał i oprac. Zespół Zakładu Bibliografii Retrospektywnej XIX i XX wieku pod kierunkiem S. Sokołowskiej, red. S. Sokołowska i I. Ossowska, Warszawa.
Biesiadecka E. (2014), Tadeusz Kościuszko i insurekcja 1794 r. w kalendarzach galicyjskich doby autonomicznej (do 1914 r.), w: Człowiek, społeczeństwo, źródło. Studia dedykowane profesor Jadwidze Hoff, red. S. Kozak, D. Opaliński, J. Polaczek, Sz. Wieczorek, W. Zawitkowska, Rzeszów, s. 505–515.
Celińska E., Gruszczyńska M. (2004), Osięciny – zespół dworski, w: Materiały do dziejów rezydencji w Polsce. Kujawy wschodnie, red. S. Kunikowski, t. 1, cz. 3, Włocławek, s. 27–81.
Ciepłowski S. (1997), Varsaviana w kalendarzach warszawskich 1738–1939, „Almanach Muzealny” 1, s. 179–191.
Długosz J. (1988), Słownik dziennikarzy regionu pomorsko-kujawskiego, Bydgoszcz.
Gruszczyńska M. (2005), Boryssowicz Stanisław (1883–1941), prezydent miasta Włocławka, w: Włocławski słownik biograficzny, red. S. Kunikowski, t. 2, Włocławek, s. 29–30.
Gruszczyńska M. (2004), Kowalewski Przemysław Stanisław Kazimierz (1864–ok. 1940/1941), kupiec, wieloletni działacz społeczny, w: Włocławski słownik biograficzny, red. S. Kunikowski, t. 1, Włocławek, s. 78–80.
Jasiński G. (1997), Obraz dziejów Prus Krzyżackich i Książęcych na łamach prasy i kalendarzy mazurskich w XIX wieku, w: Polska opinia publiczna wobec Prus Wschodnich w XIX i XX wieku, red. N. Kasparek i A. Staniszewski, Olsztyn, s. 35–68.
Jasiński G. (2020), Na Mazurach w XIX i XX wieku. Prace historyczne, Dąbrówno–Olsztyn.
Jazdon A. (2001), Kalendarze poznańskie okresu zaborów, „Biblioteka” 5(14), s. 55–57.
Kallas M. (1978), Z przeszłości administracyjnej Kujaw i ziemi dobrzyńskiej (od rozbiorów do utworzenia województwa włocławskiego), „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie”, seria A, s. 193–212.
Kapuściński J. (2017), Publikacje księży diecezji częstochowskiej na łamach „Kalendarza Jasnogórskiego” z lat 1929–1938, „Veritati et Caritati” 8, s. 277–296.
Knapik A. (2016), „Zważaj na słońce i księżyc a znajdziesz wróżę plonów”. Porady astrologiczne z zakresu uprawy roślin na przykładzie wybranych kalendarzy i poradników ogrodniczych z XVIII i XIX wieku, „Maska” 29, s. 61–72.
Krzyżanowski J. (1965), Grajnert Józef, w: Słownik folkloru polskiego, red. J. Krzyżanowski, Warszawa, s. 127–128.
Listy Jakuba Goldszmita do Józefa Ignacego Kraszewskiego (2013), oprac. B. Wojnowska, „Pamiętnik Literacki” 54, 4, s. 153–197.
Materiały do słownika publicystów i dziennikarzy polskich (1966), „Zeszyty Prasoznawcze” 7, 4(30), s. 99–101.
Michalewska A. (1972), Błędowski Stefan, w: Słownik pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa–Łódź, s. 73.
Mierzwa J. (2018), Słownik biograficzny starostów Drugiej Rzeczypospolitej, t. 1, Łomianki, s. 105–106.
Modliński K. (1972), Rosiński Ludwik, w: Słownik pracowników książki polskiej, red. I. Treichel, Warszawa–Łódź, s. 765–766.
Notkowski A. (1971), Z dziejów prasy polskiej na Kujawach wschodnich do 1918 r., cz. 1, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 10, 3, s. 303–332.
Plis J. (1981–1982), Zasięg oddziaływania „Kalendarza Lubelskiego” w latach 1869–1918, „Rocznik Lubelski” 23–24, s. 127–141.
Polanowski E., Szymańska K. (1985), Oblicze literackie „Kalendarza Obrazkowego” (1874–1897), „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria: Filologia Polska – Historia i Teoria Literatury” 1, s. 111–132.
Przybyło J. (2009), „Kalendarz Farmaceutyczny” mgra farm. Franciszka Heroda z lat 1921–1939, „Analecta: studia i materiały z dziejów nauki” 18, 1–2 (35–36), s. 111–218.
„Rocznik Wsi Polskiej” (1913), oprac. A. Laskowski, wydawcy Paweł hr. Morsztyn, S. Skurzyński, Warszawa, dodatek „Adresy obywateli ziemskich Królestwa Polskiego, Litwy i Rusi”.
Salwińska W. (2002), Kalendarze wileńskie w latach 1905–1915, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2, s. 179–187.
Skalska M. (2009), Wartości wielkopolskich kalendarzy polskich i niemieckich przełomu XIX i XX wieku w aspekcie współczesnej turystyki kulturowej, „Turystyka Kulturowa” 7, s. 15–29.
Sławiński T. (1991), Roman Ściślak (1889–1974), dziennikarz, wydawca, literat, działacz społeczny, w: Zasłużeni dla Włocławka (XIII–XX wiek), red. M. Wojciechowski, Włocławek, s. 199–200.
Sołtysiński Z.P. (2018), Dwory szlacheckie powiatu aleksandrowskiego, Osłonki.
Ściślak R. (1972), Pamiętnik dziennikarza prowincjonalnego (fragmenty), wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrz. A. Notkowski „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 11, 4, s. 547–575.
Wajer J. (2001), Życie kulturalne miasta, w: Włocławek. Dzieje miasta, red. J. Staszewski, t. II, Lata 1918–1998, Włocławek, s. 170–220.
Wajer J. (1997), Życie kulturalne Włocławka w latach 1918–1939, Bydgoszcz.
Wojtkowski M. (2010), Czasopisma społeczno-kulturalne na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej w latach 1918–1939, „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie” 25, s. 57–67.
Woźniak J. (2013), Rodem z Osieka. Rzecz o tym, jak Dołęga Kowalewscy tworzyli historię gminy Obrowo, Toruń.
Wójcik E. (1996), Kalendarze w Polsce w latach międzywojennych (Zarys problematyki), „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie. Prace Bibliotekoznawcze” 178, 8, s. 127–137.
Ziółkowski B. (2004), Apanowicz Cyprian Adam (1833–1920), ziemianin, działacz kulturalny, społeczny i krajoznawczy, kustosz Muzeum Kujawskiego Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego we Włocławku, w: Włocławski słownik biograficzny, red. S. Kunikowski, t. 1, Włocławek, s. 6–8.
Ziółkowski B. (2008), Czarnecki Paweł (1904–1940), nauczyciel, pisarz i publicysta, działacz kulturalny, ofiara zbrodni hitlerowskich, w: Włocławski słownik biograficzny, red. S. Kunikowski, t. 5, Włocławek, s. 29–32.
Żychliński T. (1903), Złota księga szlachty polskiej, r. 25, Poznań.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Michał Raczkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 12
Liczba cytowań: 0