XIX-wieczne polonika w wybranych krajach Półwyspu Bałkańskiego: Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia
DOI:
https://doi.org/10.15290/sp.2024.32.6Słowa kluczowe
polonika, historia XIX wieku, diaspora polska, korespondencjaAbstrakt
W artykule zaprezentowano XIX-wieczne polonika z trzech krajów leżących na Półwyspie Bałkańskim; Chorwacji, Bośni i Hercegowiny jak również Serbii. W krajach tych, będących spadkobiercami Jugosławii znajduje się bardzo wiele dokumentów, tyczących się Polski i Polaków. Najczęściej są to materiały takie jak dokumenty aktowe, wytworzone przez polskich urzędników i przedstawicieli wolnych zawodów jak również korespondencja. Wielu przedstawicieli elit południowosłowiańskich utrzymywało korespondencyjny kontakt z polskimi dziennikarzami, filologami czy przedstawicielami innych nauk. Ważnym źródłem do poznania losów Polaków są także innego rodzaju polonika jakim są cmentarze, czy budowle – wzniesione przez Polaków, lub przezeń zamieszkane.
Bibliografia
Źródła Archiwalne
Državni arhivi u Dubrovniku,
fond. Ludomir Rogowski, sygn. 4.III.1
Državni Arhiv u Rijeci:
Kotarsko povjereništvo u Rijeci, HR-DARI-17.
Nacjonalna i Sveučilišna Knjižnica u Zagrebu, Zbirkaa rukopisa i starih knjiga:
Vatroslav Jagić sign. 4610.
Arhiv Hrvatske Akademije Znanosti i Umjetnosti u Zagrebu:
Korespondencija Tadija Smičiklas sygn. HR AHAZU-56.
Korespondencija Fedro Šišića, sygn. HR-AHAZU-61/XIII
Hrvatski Školski Muzej u Zagrebu:
Skender Fabković kut. 4004.
Hrvatski Državni Arhiv:
fond Čičerić Maksimilijan, sign. HR-HDA-792.
fond. Emilij Laszowski, sign. HR-HDA-806.
Državni Arhiv Osijek:
fond. Ivan Medvjed, sign. HR-DAOS-486.
Historijski Arhiv Sarajevo:
fond. Jelica Belović-Bernadzikowska, sign. O-BJ-86.
fond. Fran Ilešić - Ljubljana, sign. O-IF-104.
Czasopisma
„Świat Słowiański” 1910.
Opracowania
Babić S., Marjanović A., Stanković-Babić G., Babić N., Babić R. R. (2020), Dr Eva Haljecka (1869–1947) prva žena hirurg i ginekolog u Srbiji, „Medicinska riječ” 3, s. 136-141.
Bocheński T. (2010), Witkiewiczowie w Lovranie, „Przestrzenie Teorii” 14, s. 203-213.
Bystrzak T. (2016), Teodor Talowski – Galicyjski Gaudi, w: Ignacy Karol hrabia Korwin-Milewski, postać niezwykła, red. Higersberger R., Warszawa, Ambasada RP w Zagrzebiu (2016), s. 39-41.
Cetnarowicz A. (1993), Tajna dyplomacja Adama Jerzego Czartoryskiego na Bałkanach, Kraków.
Chimiak Ł. (2013), Z dziejów polskiej mniejszości w Bośni i Hercegowinie. Życie i działalność Wiktora i Artura Burdów, „Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, nr 48, s. 55-74.
Czermiński M. (1899), Z podróży po Bośni i Hercegowinie, Kraków.
Degen R., Jabłońska M. (2018), Archiwa Bałkanów w oczach polskich archiwistów, w: Archiwa, źródła, historia. Prace ofiarowane w siedemdziesiąte urodziny Profesora Władysława Stępniaka, red. E. Rossowska, H. Wajs, Warszawa, s. 79-101.
Drljača D. (2010), Małżeństwa etnicznie/narodowo mieszane Wiślan w Ostojićevie. Zarys problematyki, w: Wiślanie we wsi Ostojićevo (Banat, Serbia). Historia — język — kultura. red. Czyż R., Szczypka D., Wisła, s. 89-99.
Duplančić A. (2019), Osnivanje knjižnice Arheološkog muzeja u Splitu, „Prilozi povijesti umjetnosti u Dalmaciji” 1, s. 335-375.
Imamović M., Bavčić U. (1991), Bosanski ustav, Sarajevo.
Kale S. (2019), „Poljaci, naša braća na sjeveru”. Hrvatska javnost o Poljacima 1860-1903, Zagreb.
Karolczyk K. (2010), „Moda na Abację. Polacy na Istrii w drugiej połowie XIX wieku, w: Człowiek w teatrze świata. Studia o historii i kulturze dedykowane Profesorowi Stanisławowi Grzybowskiemu z okazji osiemdziesiątych urodzin, red. B. Popiołek, Kraków, s. 286-296.
Kasumović A. (2021), Zatočene. Žene u zatvorskom sustavu Bosne i Hercegovine 1878-1914, Sarajevo.
Katanić F. (2020), Galicija 1914, Zagreb.
Krysieniel K. (2012), W cieniu Dayton. Bośnia i Hercegowina między etnokracją i demokracją konsocjalną, Warszawa.
Kurto N. (1998), Arhitektura Bosne i Hercegovine. Razvoj bosanskog stila, Sarajevo.
Lis T. J. (2014), Polskie osadnictwo i duchowieństwo w Bośni i Hercegowinie od 1894 do 1920 roku, Toruń.
Lis T. J. (2021), Tourists from Galicia in Dalmatia and Istria during the austro-hungarian period, w: Studia i materiały z historii nowożytnej i najnowszej Europy środkowo-wschodniej, t. 2, red. Kargol T., Michałowski W., Kraków-Kijów, s. 19-43.
Ljubomir-Jakšić D. (1977), Z dziejów stosunków jugosłowiańsko-polskich 1772-1840, Wrocław.
Ławski J. (2003), Poetyka księgi i mit słowiańszczyzny – prelekcje paryskie Adama Mickiewicza, w: Chrześcijańskie dziedzictwo duchowe narodów słowiańskich, red. Z. Abramowicz, Białystok, s. 105-138.
Łuczewski M. (2012), Odwieczny naród. Polak i katolik w Żmiącej, Toruń.
Marcol M. (2020), Toutowie. Język i pamięć w ustanawianiu wspólnoty Wiślan w Banacie, Katowice.
Milanović J. (2020), Rodzina Sondermajerów w serbskiej historii, w: W kręgu dyplomacji i polityki w 100-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych między Polską i Jugosławią, red. Dimitrijević B., Wawryszuk P., Zaćmiński A., Bydgoszcz, s. 341-357.
Milanović J., Vacić Z. (2015), Sećanja Ludvika Hiršfelda na meliki rat, w: Jugoslavensko-polsko odnosi u XX veku, red. Pavlović M., Zaćmiński A., Bondžić D., Belgrad, s. 41-54.
Mirocha P. (2015), Terytorium symboliczne w Načertaniju Iliji Garšanina – historyczna geneza symboliki i ukształtowanie semiotyczno-językowe, „Socjolingwistyka" 29, s. 355-367.
Molé V. (1970), Iz knjige spominov, Ljubljana.
Nečaš C. (1987), Doktor medycyny Jadwiga Olszewska, lekarka urzędowa w Tuzli, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 42, nr 4, s. 661-667.
Peloza M. (1978), Polonika kościelne w archiwach Jugosławii, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 37, s. 311-319.
Polacy w Bośni, Polacy o Bośni. Przewodnik bibliograficzny z komentarzami (2003), red. K. Wrocławki, M. Bugosławska, N. Różycki, Warszawa.
Pregled arhivskih fondova i zbirki republike Hrvatske (2006), red. J. Kolanović, Zagreb.
Radosaljević E. (1989), Zemaljska Vlada za Bosnu i Herzegovinu, Sarajevo 1878-1918, sumarno analitički inventar, Sarajevo.
Šehić Z. (2007), U smrt za cara i domovinu, Sarajevo.
Sokolović D. (2012), Polacy w Serbii, Belgrad.
Stefanowska Z. (1968), Legenda słowiańska w prelekcjach paryskich Adama Mickiewicza, „Pamiętnik Literacki” 59, s. 41-55.
Stelmach A. (1982), Aleksander Poniński-Łodzia, w: Polski Słownik Biograficzny, red. S. Kieniewicz, Warszawa-Kraków, s. 516-517.
Stępniak W. (1980), Arhiv Bosne i Hercegovine 1947–1977, Sarajevo 1977, Istorijski Arhiv Sarajevo 1948–1987, Sarajevo 1978, „Archeion” 70, s. 273–276
Stępniak W., Lalić S. (1986), Arhivska služba u SAP Vojvodini 1944–1975, Sremski Karlovci 1984, „Archeion” 81, s. 230–233.
Stępniak W. (1988), Archiwa Jugosławii i polonika w ich zasobie, „Archeion” 88, s. 185-204.
Tracz A., Błecha K. (2012), „Ostatni król Polski” Karol Stefan Habsburg, Żywiec.
Wieczorkiewicz P. (2004), Spod bandery czerwono-biało-czerwonej pod biało-czerwoną, w: Marynarka wojenna Austro-Węgier w I wojnie światowej 1914-1918, red. K. Sconkareti, Kraków, s. 248-264.
Wójtowicz E. (2014), „Ucieczka do słońca”: problem emigracji w biografii artystycznej Ludomira Michała Rogowskiego (1881-1954), „Aspekty Muzyki”, nr 4, s. 103-119.
Żurek P. (2003), Koniec barskiej epopei – pobyt konfederatów barskich w Dubrowniku (1774), „Przegląd Humanistyczny” 3, s. 37-48.
Żurek P. (2003), Kardynał Mieczysław Ledóchowski i Kościół katolicki w Serbii w drugiej połowie XIX wieku, „Przegląd Historyczny” 94, nr 1, s. 23-41.
Żurek P. (2006), Nova interpretacija geneze Načertanija: Srbocentralizm Hotela Lambert i Hrvati, „Scrinia Slavonica” 6, s. 629-648.
Żurek P. (2006), Polska i Polacy w życiu Josipa Jurija Strossmayera, Bielsko Biała.
Żurek P. (2015), Pokušaji stvaranja agencije Hotela Lambert u Bosni, w: Poljska u Bosni, Bosna u Poljskoj, red. Maleszka M., Lis T. J., Kraków-Sarajewo, s. 13-32.
Љ. Трговчевић (2003), Планирана елита: о студентима из Србије на европским универзитетима у 19. Веку, Beograd.
Strony internetowe
Bośnia i Hercegowina: Archiwum Bośni i Hercegowiny ofiara demonstracji w Sarajewie, Archnet, http://www.archiwa.net (dostęp: 29.12.2022).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Tomasz Jacek Lis
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 159
Liczba cytowań: 0