Policja Państwowa i przestępczość w powiecie wysokomazowieckim w latach 1918–1939
DOI:
https://doi.org/10.15290/sp.2022.30.07Słowa kluczowe
powiat wysokomazowiecki, dwudziestolecie międzywojenne, województwo białostockie, przestępczość, policja państwowa, Wysokie MazowieckieAbstrakt
Artykuł dotyczy kulis formowania się struktur policyjnych na terenie powiatu wysokomazowieckiego w latach 1918–1939 oraz analizy przestępczości na badanym terenie. Wykorzystano w tym celu m.in. sprawozdania wojewody białostockiego, akta Komendy Głównej PP, prasę codzienną i prasę specjalistyczną. Autor podjął się analizy jakościowej i częściowo ilościowej (porównawczo względem województwa białostockiego). Najczęstszymi rodzajami przestępstw były kradzieże i oszustwa. Przeanalizowane w toku kwerendy materiały źródłowe dla powiatu wysokomazowieckiego nie wykazały jednak wszystkich rodzajów przestępstw i wykroczeń, jakie miały miejsce na opisywanym terenie.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych:
Centralne Towarzystwo Rolnicze, sygn. 479, 506.
Komenda Główna Policji Państwowej w Warszawie, sygn. 1–21, 24–28,
41, 56, 315–337, 392, 830, 833, 848, 854.
Ministerstwo Aprowizacji, sygn. 471.
Ministerstwo Opieki Społecznej w Warszawie, sygn. 787.
Związek Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie, sygn. 77.
Archiwum Państwowe w Białymstoku:
Komenda Wojewódzka Policji Państwowej, sygn. 10.
Prokurator Sądu Okręgowego w Białymstoku, sygn. 31.
Urząd Wojewódzki Białostocki 1920–1939, sygn. 37–39, 42, 47–49, 54, 59,
67, 74, 79, 85, 94, 99, 102, 103, 106.
Archiwum Państwowe w Białymstoku Oddział w Łomży:
Akta urzędów i instytucji z miasta Wysokie Mazowieckie, sygn. 1.
Archiwum Państwowe w Radzyniu Podlaskim:
Sąd Okręgowy w Łomży, sygn. 1, 18.
Źródła drukowane
„Białostocki Dziennik Wojewódzki” 22 XII 1930, nr 19; 14 VII 1934.
„Białostocki Kurier Nowości” 17 X 1933, nr 14.
„Czas” 19 X 1915, nr 545.
„Dziennik Białostocki” 21 XI 1923, nr 292; 29 I 1924, nr 29; 16 II 1925, nr 47; 15 IV 1927, nr 105; 21 IV 1929, nr 109.
„Dziennik Wileński” 14 IV 1927 nr 86.
„Dzień Dobry!” 2 XII 1938, nr 333.
„Dobry Wieczór. Kurier Czerwony” 28 X 1937, nr 299.
„Gazeta Świąteczna” 2 IV 1916, nr 1835.
„Kurier Poranny” 24 IV 1935, nr 112.
„Kurier Wileński” 1 II 1932, nr 43.
Mapa zniszczeń wojennych w Królestwie Polskim (1917), Warszawa.
„Na Posterunku” 2 VII 1939, nr 27; 9 VII 1939, nr 28.
„Przebój”, 1931, nr 4.
„Robotnik” 6 X 1934, nr 360; 12 VIII 1939, nr 223.
„Rzeczpospolita” 23 V 1924, nr 140.
Skorowidz gmin Rzeczypospolitej Polskiej. Ludność i budynki, część I: województwa centralne i wschodnie (1933), Warszawa.
Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, Tom V: Województwo Białostockie (1924), Warszawa.
Opracowania
Czernicki K. (1939), Przestępczość w Polsce w latach 1935–1937 według policyjnej statystyki kryminalnej, "Archiwum Kryminologiczne" 3, z. 1–2, s. 181–222.
Dobroński A., Sobieszczak P. (2018), Powiat wysokomazowiecki w świetle doniesień prasowych w latach 1866–1939, Wysokie Mazowieckie.
Gajewski M. (2006), Komendanci policji Państwowej województwa białostockiego 1919–1939, "Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska" 19, s. 104–118.
Gajewski M. (2019), „Granatowi żołnierze". Album biograficzno-fotograficzny o funkcjonariuszach Policji Państwowej woj. białostockiego 1919–1939, Białystok.
Glensk U. (2014), Historia słabych. Reportaż i życie w dwudziestoleciu (1918-1939), Kraków.
Janicki K. (2018), Epoka milczenia. Przedwojenna Polska, o której wstydzimy się mówić, Kraków.
Jarmolik W. (1992), Świat przestępczy przedwojennego Białegostoku, „Białostocczyzna” 4, s. 31–37.
Jarnecki M. (2019), Margines społeczny, przestępczość i patologie społeczne w Wielkopolsce na progu niepodległości i w II Rzeczypospolitej na wybranych przykładach, „Rocznik Ostrowskiego Towarzystwa Naukowego" 9, s. 173–198
Kienzler I. (2019), Kasiarze, doliniarze i zwykłe rzezimieszki. Przestępczy półświatek II RP, Warszawa.
Kloc K. (2016), Wielkomiejska gangrena. Margines społeczny międzywojennego Krakowa, Kraków.
Łozińska M., Łoziński J. (1999), Życie codzienne i niecodzienne w przedwojennej Polsce, Warszawa.
Mączyński M. (1997), Policja Państwowa w II Rzeczypospolitej. Organizacyjno-prawne podstawy funkcjonowania, Kraków.
Milewski S. (2002), Ciemne sprawy międzywojnia, Warszawa.
Misiuk A. (1995), Policja państwowa w województwie białostockim w latach 1919–1926, "Białostocczyzna" 2, s. 25–34
Misiuk A. (1996), Policja Państwowa 1919–1939. Powstanie, organizacja, kierunki działania, Warszawa.
Oniszczuk J., Wiśniewski T. (2011), Białystok między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918–1939, Białystok–Łódź.
Piątkowska M. (2012), Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty, Warszawa.
Płońska E. (2019), Głośne procesy kobiet w II Rzeczypospolitej. Perspektywa kryminologiczna, "Miscellanea Historico-Iuridica", T. 18, s. 141–163.
Policja Państwowa Województwa Białostockiego 1919–1939, https://mwb.com.pl/policja/ (dostęp: 15.09.2022)
Radzinowicz L. (1935), Przestępczość w Polsce w latach 1924–1933 na podstawie policyjnej statystyki kryminalnej, „Archiwum Kryminologiczne" 2, z. 1–2, s. 1–132.
Radzinowicz L.(1937), Struktura przestępczości w Polsce w świetle statystyki sądowej, „Archiwum Kryminologiczne”, 1937, T. 2, s. 3–4.
Rodak M. (2012), Mit a rzeczywistość: przestępczość osób narodowości żydowskiej w II Rzeczypospolitej: casus województwa lubelskiego, Warszawa.
Rzewuski P. (2019), Grzechy "Paryża Północy". Mroczne życie przedwojennej Warszawy, Kraków.
Sprengel B. (1998), Nieznane karty międzywojennej Brodnicy. Policja i przestępczość w latach 1920–1939, Toruń.
Sobieszczak P. (2013), Łapy. Miasto przy kolei, Łapy.
Sobieszczak P. (2018), Sprawcy i ofiary. Przestępczość w gminie Juchnowiec w okresie międzywojennym w świetle prasy codziennej, w: Juchnowieckie szepty o historii, t. III, red. J. Dobrzyński, Juchnowiec Kościelny, s. 161–175.
Razyhrayev O. (2019), Policja Państwowa w województwie wołyńskim w okresie międzywojennym, Warszawa.
Wasiutyński B. (1930), Ludność żydowska w Polsce w wiekach XIX i XX. Studium statystyczne, Warszawa.
Złotnicka E. (2004), Przestępczość kryminalna w rejonach intensywnie uprzemysłowionych w województwie kieleckim w latach 1931–1939, „Studia Kieleckie. Seria Historyczna" 4, 99–106.
Żurek E. (1973), Gorgonowa i inni, Warszawa.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Piotr Sobieszczak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 324
Liczba cytowań: 0