Teologiczno-prakseologiczne implikacje współczesnej dyskusji nad rozumieniem śmierci
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2019.001Słowa kluczowe
problem śmierci, teologiczne rozumienie śmierci, śmierć mózgowa, przeszczepy organówAbstrakt
Problem śmierci ciągle budzi gorące dyskusje. Jest to temat nieustannie podejmowany przez naukę, jak i w dyskusjach światopoglądowych. Rozwój nauki sprawia, że definicje i rozwiązania, uznawane za ostateczne, domagają się rewizji bądź uzupełnienia. Jeśli chodzi o teologię, szczególnie istotna jest dyskusja dokonująca się w medycynie i filozofii. Teologiczno-dogmatyczne rozumienie śmierci nie ulega zasadniczej zmianie, jednak nowe propozycje formułowane w przestrzeni innych nauk, pociągają za sobą konsekwencje prakseologiczne i pastoralne.Bibliografia
Alichniewicz A., Śmierć mózgowa: kontrowersje i uzgodnienia, „Analiza i Egzystencja” 42(2018), s. 131–144.
Babiński J., Kult cielesności jako wyraz współczesnego redukcjonizmu antropologicznego w kulturze, „Studia Pelplińskie” 2018, t. 52, s. 15–27.
Balter L., Eschatologia współczesna dla duszpasterzy i katechetów, Homo Dei, Kraków 2010.
Bartnik Cz. S., Teologiczna interpretacja wydarzenia śmierci, „Ateneum Kapłańskie” 95(1980), s. 16–30.
Biesaga T., Kontrowersje wokół nowej definicji śmierci, „Medycyna Praktyczna” 2 (2006), s. 22–28.
Biesaga T., Reinterpretować czy porzucić harwardzką definicję śmierci?, w: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, red. G. Hołub, P. Duchliński, WAM, Kraków 2017, s. 85–104.
Bohatyrewicz R., Makowski A., Kępiński S., Rozpoznawanie śmierci mózgu, w: Transplantologia kliniczna, red. W. Rowiński, J. Wołaszewski, L. Pączek, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, s. 50–59.
Cymerman I., Doświadczenie jakości życia po przeszczepie, Uniwersytet War- mińsko-Mazurski, Olsztyn 2007.
Harrari Y. N., Homo Deus. Eine Geschichte von Morgen, C. H. Beck, München 2019.
Iwańczuk W., Harwardzkie kryteria śmierci mózgu, „Anestezjologia i Ratownictwo” 2 (2008), s. 265–273.
Jan Paweł II, Evangelium Vitae, Znak, Kraków 1996.
Jan Paweł II, Fides et ratio, Znak, Kraków 1999.
Jan Paweł II, Przemówienie do uczestników Kongresu Światowego Towarzystwa Transplantologicznego w Rzymie, 29.08.2000, „L’Osservatore Romano” 11–12(2000), s. 38–39.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Pallotinum, Poznań 2002.
Kornas S., Współczesne eksperymenty medyczne w ocenie etyki katolickiej, Wydawnictwo Diecezjalne Regina Poloniae, Częstochowa 1986.
Machinek M., Śmierć w dyspozycji człowieka. Teologia moralna wobec problemów etycznych u kresu ludzkiego życia, WSDMW „Hosianum”, Olsztyn 2001.
Mróz M., Śmierć biologiczna w ujęciu teologicznym a ewoluujące pojęcie śmierci biologicznej, „Udar mózgu”, 2(2006), s. 49–58.
Muszala H., Śmierć człowieka w perspektywie teologicznej, w: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, red. G. Hołub, P. Duchliński, WAM, Kraków 2017, s. 237–265.
Norkowski J. M., Medycyna na krawędzi. Ewolucja definicji śmierci człowieka w kontekście transplantacji narządów, Polwen. Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2011.
Norkowski J. M., Śmierć mózgową wymyślono po to, aby można było pobierać narządy do transplantacji, https://www.fronda.pl/a/o-norkowski-dla-frondapl- smierc-mozgowa-wymyslono-po-to-aby-mozna-bylo-pobierac-narzady-do- transplantacji,31113.html (26.07.2019).
Olejniczak E., Kukieła B., Medialny obraz transplantacji ex mortuo a przepisy prawa, „Folia Linguistica” 46 (2012), s. 86–102.
Papieska Akademia Nauk, Deklaracja o sztucznym przedłużaniu życia i dokładnym ustalaniu momentu śmierci (21.10.1985), w: W trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, red. K. Szczygieł, Biblos, Tarnów 1998, s. 453–454.
Pawlikowski J., Śmierć człowieka z perspektywy biologiczno-medycznej, w: Człowiek na granicy istnienia. Dyskusje o śmierci mózgowej i innych aspektach umierania, red. G. Hołub, P. Duchliński, WAM, Kraków 2017, s. 21–83.
Perz A., Transplantacje medyczne wyrazem miłości człowieka do człowieka, „Kieleckie Studia Teologiczne” 6(2007), 113–124.
Picewicz J., Dylematy etyczne wokół definicji śmierci mózgowej oraz zgody domniemanej, „Edukacja Filozoficzna” 62(2016), s. 21–32.
Picewicz J., Zagadnienie transplantacji w dokumentach społecznej nauki Kościoła, „Rocznik Filozoficzny Ignatianum” 1(2015), s. 98–114.
Pieper J., Człowiek i nieśmiertelność, Éditions du Dialogue, Paris 1970
Pius XII, Przemówienie z dnia 24 listopada 1957 roku skierowane do uczestników Międzynarodowego Kongresu Anestezjologów, „Acta Apostolicae Sedis” 49(1957), s. 1027–1033.
Seifert J., On ‘Brain Death’ in Brief: Philosophical Arguments against Equating it with Actual Death, w: Finis Vitae: Is Brain Death Still Life?, red. R. de Mattei, Rubbettino, Vatican City 2005, s. 189–210.
Ślipko T., Granice życia, WAM, Kraków 1994.
Sobczak K., Janaszczyk A., Kontrowersje wokół neurologicznego kryterium śmierci mózgu, „Forum Medycyny Rodzinnej” 4(2012), s. 182–190.
Stępień T., Wprowadzenie do antropologii filozoficznej św. Tomasza z Akwinu, Warszawskie Towarzystwo Teologiczne, Warszawa 2013.
Szczęsna A., Wokół medycznej definicji śmierci, w: Umierać bez lęku. Wstęp do bioetyki kulturowej, red. M. Gałuszka, K. Szewczyk, PWN, Warszawa – Łódź 1996, s. 63–96.
Szułdrzyński K., Jankowski M., Zgon – aspekty medyczne i prawne, „Medycyna Praktyczna” 2009, t. 9, s. 178–182.
Talar J., Śpiączka mózgowa a tak zwana „śmierć mózgu”, Wydawnictwo J. Talar, Bydgoszcz 2018.
Weigel G., Katedra i sześcian. Europa, Stany Zjednoczone i polityka bez Boga, Fronda, Warszawa 2005.
Wójcik B., Czy śmierć mózgu jest śmiercią? O jednym z wątków nieobecnej w Polsce debaty bioetycznej, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2(2012), s. 159–165.
Wójcik B., Mózg umiera pierwszy, „Znak” 6(2009), http://www.miesiecznik. znak.com.pl/6492009spis-tresci/ (24.07.2019).
Wójcik B., Śmierć mózgu jako kryterium śmierci człowieka. Problematyka filozoficzno-etyczna, https://www.mp.pl/etyka/kres_zycia/32159,smierc-mozgu- jako-kryterium-smierci-czlowieka-problematyka-filozoficzno-etyczna, (23.07.2019).
Wolniewicz B., Filozofia i wartości. Tom 1, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
Wolniewicz B., Filozofia i wartości. Tom 2, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
Wolniewicz B., Filozofia i wartości. Tom 3, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003.
Wolski J., Śmierć mózgowa a śmierć człowieka, „Łódzkie Studia Teologiczne” 19(2010), s. 217–239.
Wróbel J., Człowiek i medycyna. Teologicznomoralne podstawy ingerencji medycznych, Wydawnictwo Księży Sercanów „SCJ”, Kraków 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 774
Liczba cytowań: 0
