Wcielenie jako argument na rzecz obrony kultu obrazów w "Trzech mowach apologoetycznych przeciwko tym, którzy odrzucają świete" obrazy św. Jana Damasceńskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2018.006Słowa kluczowe
kult obrazów, św. Jan Damasceński, WcielenieAbstrakt
Teologia ikony Jana Damasceńskiego narodziła się w warunkach pierwszego ikonoklazmu. Damasceńczyk pierwszy zdefiniował obraz jako przedmiot kultu i podał wiele przekonujących argumentów na rzecz oddawania im czci. Podstawowym źródłem wiedzy są tu Trzy mowy apologetyczne przeciwko tym, którzy odrzucają święte obrazy. Na ich podstawie przedstawiam najpierw główny obszar kontrowersji ikonoklastycznej, jakim jest starotestamentowy zakaz tworzenia obrazów. Jan pokazuje tu cel i względność tego zakazu – kresem jego obowiązywania okazuje się wcielenie Boga. Następnie prezentuję argumenty Damasceńczyka za możliwością przedstawiania obrazów Boga po Wcieleniu oraz za quasi-sakramentalną rolą materii. Na koniec pokazuję, jak autor rozszerza swoją apologię również na obrazy Maryi i świętych.Bibliografia
Anastos M.V., The Argument for Iconoclasm as presented by the Iconoclastic Council of 754, w: Late Classical and Medieval Studies in Honor of A. M. Friend, red. K. Weitzmann, Princeton University Press, Princeton, 1955, s. 177-188.
Anastos M.V., The Ethical Theory of Image Formulated by the Iconoclasts in 754 and 815, „Dumbarton Oaks Papers” 8 (1954), s. 151-160.
Dagron G., Ikonoklazm i ustanowienie ortodoksji (726-847), w: Historia chrześcijaństwa: religia, kultura, polityka, t. IV, red. G. Dagron [i in.], Krupski i S-ka, Warszawa 1999, s. 86-141.
Diekamp F., Hypatius von Ephesus, w: Analekta patristica (Orientalia Christiana Analekta 117), Roma 1938, s. 109-153.
Gendle N., Creation and Incarnation in the Iconology of St. John of Damascus, w: Acsum, Thyateira. A Festschrift for Archbishop Methodios of Thyateira and Great Britain, Thyateira House, London 1985, s. 639-645.
Grzegorz z Nazjanzu św., Mowy wybrane, tłum. pol. pr. zbior. pod red. S. Kozikowski, Wydawnictwo PAX, Warszawa 1967.
Hypatiusz z Efezu, O kulcie obrazów (Symmikta dzetemata I 5), wstęp i tłum. pol. J. Naumowicz, „VoxPatrum” 11-12 (1991-1992) z. 20-23, s. 429-435.
Jan Damasceński św., I mowa obronna przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy, tłum. pol. M. Dylewska, „Vox Patrum” 19 (1999), t. 36-37, s. 497-515.
Jan Damasceński św., II mowa obronna przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy, tłum. pol. M. Dylewska, „Vox Patrum” 25 (2005), t. 48, s. 377-391.
Jan Damasceński św., III mowa obronna przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy, tłum. pol. M. Dylewska, „Vox Patrum” 29 (2009), t. 53-54, s. 637-651.
Jan Damasceński św., Wykład Wiary Prawdziwej, tłum. B. Wojkowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1969.
John of Damascus St., On the Divine Image, tłum. ang. D. Anderson, St. Vldimir’s Seminary Press, New York 1980.
Mansi J.S. i in., Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio I-LX, Paris 1899-1927.
Migne J.P., Patrologiae cursus completus. Series Graeca, 1-161, Paris 1857-1866.
Parry K., Depicting the World: Byzantine iconophile though of the eighth and ninth centuries, E.J. Brill, Leiden – New York – Köln 1996.
Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne: Imiona Boskie, Teologia mistyczna, Listy, tłum. pol. M. Zielska, Wydawnictwo ZNAK, Kraków 1997.
Schönborn Ch., Ikona Chrystusa, W drodze, Poznań 2001.
Sideris Th., The Theological Argument of the Iconoclasts During The Iconoclastic Controversy, „Bizantine studies /Eetudes Byzantines” 6, 1-2 (1979) s. 178-192.
Sideris Th., The Teological Position of the Iconofiles During The Iconoclastic Controversy, „St. Vladimir Seminary Quarterly” 17 (1973), s. 210-226.
Staniek E., Tajemnica Wcielenia w ujęciu Maksyma Wyznawcy i Jana Damasceńskiego, „VoxPatrum”, 20 (2000) t. 38-39, s. 333-340.
The Philokalia. The komplet text, tłum. ang. G. E. H. Palmer [i in.], Faber & Faber, London – Boston 1979-1984.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 427
Liczba cytowań: 0
