PARADYGMAT MARIOLOGII OBIEKTYWNEJ. CZY JEST JESZCZE MOŻLIWA TEOLOGICZNA SYNTEZA?
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2023.011Słowa kluczowe
teologia, szkoła franciszkańska, odwieczne zamysły Stwórcy, hermeneutyka ciągłości, mariologia obiektywnaAbstrakt
Dogmat Niepokalanego Poczęcia Matki Bożej, jako „doktrynalna synteza wiary chrześcijańskiej” (św. Jan Paweł II), mógłby posłużyć jako ognisko skupiające różne koncepcje i ujęcia teologiczne dotyczące historii zbawienia. Aby jednak tak mogło się stać, potrzeba pogłębienia i odkrycia bogactwa samej mariologii. Często bowiem traktowana jako dziedzina poboczna, jako kontekst dla innych dziedzin czy nawet źródło trudności w dialogu ekumenicznym, potrzebuje dziś swoistej odnowy. Postulat konstruowania tzw. mariologii obiektywnej zakłada zachowanie autonomii teologii jako nauki, obiektywizację merytoryczną i formalną w teologicznej refleksji o Maryi. Aby spełnić te postulaty, należy ubiegać się o uszanowanie nadprzyrodzonej celowości oraz źródeł teologii jako takiej, umacniać i rozwijać mariologię biblijną oraz refleksję ojców Kościoła. Potrzeba także czerpania z bogactwa szkoły franciszkańskiej w refleksji nad jednością planu stworzenia i Odkupienia w odwiecznych zamysłach Boga. Wreszcie nie można zgodzić się na zerwanie „hermeneutyki ciągłości” katolickiej nauki o Najświętszej Maryi Pannie, Matce Boga, Niepokalanej i Wniebowziętej. Artykuł stara się omówić istotę powyższych postulatów oraz proponuje konkretne warunki dla umożliwienia rozwoju tzw. mariologii obiektywnej. Ważnym jej elementem jest wyjście od Pierwszej Osoby Trójcy Świętej w refleksji nad planem zbawienia, którego Niepokalane Poczęcie jest alfalnym i omegalnym elementem.
Bibliografia
Balter L., Kapłańska godność Maryi. Znaczenie problematyki mariologicznej dla właściwego rozwoju teologii kapłaństwa. Studium teologiczno-dogmatyczne, Warszawa 1979.
Bartnik Cz. S., Dogmatyka katolicka, t. 2, Lublin 2003.
Bartnik Cz. S., Matka Boża, Lublin 2012.
Benedykt XVI, Bł. Jan Duns Szkot (audiencja generalna 7 lipca 2010), „L’Osservatore Roma-no” 2010 nr 10(326), s. 33-35.
Benedykt XVI, Wydarzenia, które zachowamy w pamięci i sercu (22 XII – Spotkanie z kardy-nałami, biskupami i pracownikami Kurii Rzymskiej), „L’Osservatore” Romano 2006 nr 2(280), s. 15-20.
Bolewski J., Misterium Mądrości. Traktat sofio-mariologiczny, Kraków 2012.
Bolewski J., Początek w Bogu. Jedność dziewiczego i niepokalanego poczęcia, Kraków 1998.
Bolewski J., Tajemnica poczęcia w Bogu, „L’Osservatore Romano” 2005 nr 2(270), s. 27-28.
Burns C., Wykorzystanie Prz 8 i innych tekstów mądrościowych w liturgii chrześcijańskiej, tłum. K. Szwykowska, w: Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, wyd. 2, red. W. R. Farmer i inni, red. wyd. pol. W. Chrostowski i inni, Warszawa 2001, s. 756.
Buxakowski J., Jezus Chrystus – Osoba i czyn, w: Teologia prawd wiary, t. 5, Pelplin 2000.
De Fiores S., A. Serra, Immacolata, w: Nuovo Dizionario di Mariologia, red. S. De Fiores i S. Meo, wyd. 4, Milano 1996, s. 611-637.
Ferdek B., Nasza Siostra – Córką i Matką Pana. Mariologia jako przestrzeń syntezy dogmaty-ki, Świdnica 2007.
Guzowski K., Personalizm jako perspektywa mariologii Jana Pawła II, „Salvatoris Mater” 2003 t. 5, nr 3, s. 59-89.
Jan Paweł II, Encyklika Redemptoris Mater (1987).
Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa, red. T. Styczeń, Lublin 2008.
Jan Paweł II, Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (Waty-kan, 8 grudnia 1988), w: Jan Paweł II o Matce Bożej 1978-1998. „Anioł Pański” [t. 5], red. A. Szostek, opr. M. Filipiak, Warszawa 1999, s. 285-286.
Jankowski A., Bliżej Bogarodzicy. Studia z mariologii biblijnej, Kraków 2004.
Laurentin R., Matka Pana. Krótki traktat teologii maryjnej. Wydanie integralne, tłum. Z. Pro-czek, w: „Theotokos”. Seria mariologiczna, t. 1, red. J. S. Gajek, W. Łaszewski, War-szawa 1989.
Kolbe M. M., Pisma, cz. 2, przyg. do druku P. Sotowski, Niepokalanów 2008, nr 1109.
Królikowski J., Mariologia Ojców a współczesna refleksja mariologiczna. Uwagi metodolo-giczne, „Vox Patrum” 2005(25) t. 48, s. 275-289.
Krupa A., Maryja w Bożym planie zbawienia, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1968 t. 15, z. 2, s. 117-155.
Kunka S., „Teologia wybrania”. Kilka myśli na temat wybrania człowieka przez Boga, „Teo-logia w Polsce” 2011(5) nr 1, s. 57-73.
Maggiani S. M., Introduzione generale, w: Storia della Mariologia. 1. Del modello biblico al modello letterario, a cura di E. del Covolo, A. Serra, Roma 2009, s. 5-16.
Manelli S., Marian Coredemption in the Hagiography of the 20th Century, w: Mary Co-redemptrix. Doctrinal Issues Today, ed. L. A. Martinez and other, Goleta 2002, s. 191-261.
Martelet G., Pierworodny wszelkiego stworzenia, tłum. J. Warzecha i L. Balter, „Communio” 1982 nr 4(10), s. 17-45.
Martelet G., „Baranek wybrany przed stworzeniem świata”, tłum. K. Czulak, „Commu-nio” 1984 nr 1(19), s. 8-17.
Mary. Coredemptrix. Mediatrix. Advocate. Theological foundations. Towards a Papal Defini-tions?, ed. M. I. Miravalle, Santa Barbara 1995.
Most W. G., Maryja Współodkupicielka, tłum. A. Woźniak, Płock 2019.
Napiórkowski A. A., Maryja jest piękna. Zarys mariologii i maryjności, Kraków 2016.
Paweł VI, Przemówienia podczas uroczystości beatyfikacyjnych [Homilia podczas Mszy Świę-tej beatyfikacyjnej, s. 238-242; Słowo do zebranych na Placu Świętego Piotra, s. 242-243; Przemówienie do polskich pielgrzymów podczas audiencji, s. 243-245], w: W nur-cie zagadnień posoborowych, t. 6: Błogosławiony Maksymilian wśród nas, red. B. Bej-ze, Warszawa 1972, s. 238-245.
Pontoglio O., Maria Immacolata e i francescani, Milano 1994.
Ratzinger J., Raport o stanie wiary. Rozmowa Vittorio Messoriego przeprowadzona w 1984 roku z ks. kardynałem Josephem Ratzingerem – prefektem Kongregacji Nauki Wiary – obecnym papieżem Benedyktem XVI, wyd. 2, Marki 2005.
Saniewski M., Postulat S. C. Napiórkowskiego OFMConv uprawiania „mariologii w kontek-ście”, w: W nurcie polskiej mariologii. Materiały z sympozjum mariologicznego z oka-zji 50-lecia Katedry Mariologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II Lublin, 24 października 2007 roku, red. K. Pek, T. Siudy, Częstochowa-Lublin 2008, s. 75-92.
Santorski A., Maryja i kapłaństwo, Warszawa 2012.
Serra A. M., Immacolata e Alleanza. Verso una verifica dei fondamenti biblici del dogma di Pio IX, w: Il dogma dell’Immacolata Concezione di Maria. problemi attuali e tentativi di ri-comprensione. Atti del XIV Simposio Internazionale Mariologico (Roma, 7-10 ottobre 2003), a cura di E. M. Toniolo, Roma 2004, s. 256-259.
Sesboüé B., Najświętsza Maria Panna, w: Historia dogmatów, red. B. Sesboüé, t. 3, tłum. P. Rak, Kraków 2001, s. 477-527.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium” (21 listopada 1964), w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, red. M. Przybył, Po-znań 2002, s. 104-166. [KK]
Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum consilium” (4 grud-nia 1963), w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, red. M. Przybył, Poznań 2002, s. 48-78. [KL]
Strzelczyk G., Traktat o Jezusie Chrystusie, w: Dogmatyka, t. 1, red. E. Adamiak i inni, War-szawa 2005, s. 235-478
Suenens L.-J., Kim jest Ona? Synteza mariologii, b. tłum., korekta tłum. A. Santorski, War-szawa 1988, s. 12-14: Wprowadzenie: Maryja po Soborze.
Szymik J., Teologia 2.0. Konstytucja dla nauki wiary (kilka uwag), „Teologia w Polsce” 2018(12) nr 2, s. 105-115.
Veuthey L., Jan Duns Szkot. Myśl teologiczna, tłum. M. Kaczyński, Niepokalanów 1988.
Warchoł P., Prymat Chrystusa a predestynacja człowieka w teologii bł. Jana Dunsa Szkota, w: „Złota nić” Niepokalanego Poczęcia w myśli i w życiu bł. Jana Dunsa Szkota i św. Maksymiliana Marii Kolbego, red. G. M. Bartosik, P. Warchoł, Niepokalanów 2015, s. 117-127.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 209
Liczba cytowań: 0
