ZNACZENIE OSOBY W MISTERIUM CHRYSTUSA I KOŚCIOŁA WOBEC IDEOLOGII W UJĘCIU JOSEPHA RATZINGERA – BENEDYKTA XVI

Abstrakt

Według J. Ratzingera-Benedykta XVI hermeneutycznym ośrodkiem Pisma Świętego, ukazującego zbawczą historię Boga z ludźmi, jest misterium Chrystusa i Kościoła (Christus et Ecclesia, por. św. Augustyn). Wzajemną więź stanowi relacja Miłości, czyli relacja osobowa. Wiara chrześcijańska nie odnosi się bowiem do idei, tylko do Osoby. U początku bycia chrześcijaninem jest spotkanie z Osobą Chrystusa. Jezus to imię Boga, które znaczy „Bóg zbawia”. J. Ratzinger dostrzegł dwa okresy w kształtowaniu się pojęcia osoby w teologii: (1) przejście od substancji do subsystencji (hipostazy), (2) przejście od subsystencji do relacji, zatem osoba to nie tylko samoistność, ale samoistność relacyjna, subsystencja relacyjna (relatio subsistens). Osoba ludzka jest jednością ciała i duszy, corpore et anima unus (KDK, 14). Według J. Ratzingera–Benedykta XVI stworzenie człowieka na obraz i podobieństwo Boga oznacza, że osoba ludzka jako subsystencja w relacji jest ukonstytuowana w relacji do Boga i bliźnich. Obraz Boga wyraża nie tylko rozumność i wolność, co dotychczas podkreślano, ale podobieństwo do Boga Osobowego (Communio Personarum) oznacza, że odniesienie do Boga i odniesienie do bliźniego konstytuują osobę ludzką, stanowią jej strukturę konstytutywną jako istoty relacyjnej (communio personarum). To oznacza, że osoba ludzka bez relacji do Boga i bliźniego nie może żyć. Miłuj Boga i bliźniego, to czyń, a będziesz żył! (por. Łk 10, 27–28). Podobnie jak Jan Paweł II, Benedykt XVI uważał, że autentyczna demokracja możliwa jest tylko w państwie prawnym i w oparciu o poprawną koncepcję osoby ludzkiej. Nie będąc ideologią, wiara chrześcijańska nie sądzi, by mogła ująć w sztywny schemat różnorodną rzeczywistość społeczno-polityczną i uznaje, że życie ludzkie w historii realizuje się na różne sposoby, które bynajmniej nie są doskonałe (Centesimus annus, 46). Ideologie odnoszą się do idei i posługują się osobami dla osiągnięcia celu. Ojcowie Kościoła widzieli rozstrzygające znaczenie przyjścia Osoby Jezusa Chrystusa, Syna Ojca, który stał się Człowiekiem. Zatem relacja z Osobą Jezusa chroni nas od wszelkich ideologii. Do pomagania człowiekowi w podejmowaniu tej relacji ustanowiony jest Kościół jako Oblubienica Baranka.